Catherine Porter / New York Times
Lucie Castets'in Fransa'nın bir sonraki başbakanı olarak yapmayı planladığı ilk şey emeklilik yaşını 62'ye çekmek. Ardından, sağlık ve eğitim sistemlerine daha fazla para akıtacak. Bunların en azından bir kısmını karşılamak için ülkenin ultra zenginlerine vergi getirecek.
Sadece bir pürüz var. Fransa'da temmuz ayında yapılan erken genel seçimlerde en çok sandalyeyi kazanan sol koalisyonun adayı Castets henüz bu göreve getirilmedi. Ona bu görevi teklif etme yetkisine sahip tek kişi olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da bunu yapacağına dair bir işaret vermedi. Lille Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Rémi Lefebvre, “Bir başbakan adayının yapamayacağı bir iş için kampanya yürüttüğü gerçeküstü bir durumdayız” dedi.
Fransa sıkışmış durumda
Ne solun, ne sağın, ne de merkezin çoğunluğu kazanamadığı bu seçimlerin üzerinden neredeyse yedi hafta geçmesine rağmen Fransa hala inatçı bir şekilde sıkışmış durumda. Görevi Fransa'nın kurumlarını resmi olarak denetlerken ülkeyi yönetmek olan Cumhurbaşkanı Macron, o zamandan beri yeni bir başbakan seçmek için acele etmiyor. Olimpiyatlar sırasında siyasi ateşkes çağrısında bulundu ve bu çağrı, başkentin boşaldığı ve herkesin kapısına “tatildeyim” tabelası asıp ortadan kaybolduğu ağustos ayının son günlerine kadar devam etti. 23 Ağustos'ta Macron, seçimine yardımcı olmak üzere siyasi liderlerle bir dizi toplantı düzenlemeye başladı. Geçmişte seçim yapmak daha kolaydı: Kendi kazanan koalisyonundan adayları seçiyor ve onlardan kendisiyle işbirliği yapmalarını bekliyordu. Ancak koalisyonu seçimlerde hezimete uğradığından ve parlamentoda 80'den fazla sandalye kaybettiğinden beri bu artık net bir seçenek değil. Geleneklere göre seçimi kazanan partiye teklif götürmesi gerekirdi ancak geçmişte bu parti şimdikinin aksine her zaman çoğunluğa sahipti.
Macron'un gerçekleştiremediği vaat
Danışmanlarının söylediğine göre Cumhurbaşkanı'nın planı, en fazla siyasi desteği alabilecek ve dolayısıyla istikrarlı bir hükümet kurabilecek kişiyi seçmek. Macron'un geçen ay vatandaşlara gönderdiği açık mektupta seçim sonuçlarından anladığı, seçmenlerin yeni, uzlaşmacı ve “güç paylaşımına” dayalı bir siyaset tarzı talep ettiği yönündeydi ki bu Fransız siyasi kültüründe pek bilinmeyen ve Macron'un kendisinin de 2022'de getirmeyi vaat ettiği ama getirmediği bir şeydi. Sol görüşlü bir siyasetçi olan Raphaël Glucksmann, Le Point dergisine yaptığı açıklamada “Fransa'da ya tüm güce sahip olmaya ya da hiçbir güce sahip olmamaya alışkınız” dedi.
Koalisyonun eylemleri iş dostu değil
Bu duyarlılık neredeyse herkesin uzlaşmadan söz etmesine ama çok az şey sunmasına neden oldu. Yeni Halk Cephesi adı verilen koalisyonu kurmak üzere bir araya gelen dört sol partinin liderleri, seçimlerde en çok sandalyeyi kazandıkları için kendi gruplarından birinin göreve getirilmesi gerektiğini söylüyor. Ancak koalisyonun savunmaya söz verdiği pek çok eylem, Macron'un Fransa'yı daha iş dostu yapma felsefesine ters düşüyor; buna emeklilik yaşının yükseltilmesiyle elde edildiğini düşündüğü zor başarıyı tersine çevirmeye çalışmak da dahil. Kimi aday gösterecekleri konusunda iki hafta boyunca tartıştıktan sonra Castets'te karar kıldılar ve Castets'i o zamana kadar finans departmanını yönettiği Paris Belediyesindeki ofisinin göreceli siyasi belirsizliğinden kopardılar.
Teklife Castets bile şaşırdı
Castets bisiklet sürerken telefonla gelen bu talep onu bile şoke etti. Bırakın kamu görevinde bulunmayı, daha önce hiç aday olmamıştı. Sol görüşlü davaların (özellikle de Fransa'nın övündüğü kamu hizmetlerinin) sesli bir destekçisi olmasına rağmen yıllar önce Sosyalist Parti'den ayrılmıştı. O zamandan beri de herhangi bir partiye üye değil. 37 yaşındaki Castets "İnsanların biraz temiz hava istediğini biliyorlar. Partilere dahil olmayan insanları istiyorlar - başka bir şey istiyorlar" dedi.
Haftalar geçtikçe, hükümetinin sol koalisyon programının tamamını uygulayacağı yönündeki ilk sert duruşundan tavrını yumuşattı. Şimdi, azınlık hükümetinin tutumunu daha iyi yansıtan bir yol izleyeceğini söylüyor. Hükümetinin, asgari ücretin artırılması, ekonominin çevreye daha duyarlı hale getirilmesi ve kamu hizmetlerine yatırım yapılması gibi daha geniş bir mutabakat bulabileceğine inandığı hedeflere odaklanacağını söylüyor. Bu hafta vatandaşlara hitaben yazdığı ve yeni bir yönetim biçimi icat etme sözü veren siyasi destekçileriyle birlikte imzaladığı açık mektupta “Yaz ortasında acil servislerin kapalı olduğu devlet hastanelerindeki felaketin devam etmesini kim kabul edecek? İlkokul, ortaokul ve liselerde çocuklarımızın öğretmen açığıyla karşı karşıya kalacağı yeni bir eğitim yılına kim razı olacak?" diye sordu.
Zorlu mücadeleyle karşı karşıya
Castets yine de zorlu bir mücadeleyle karşı karşıya ve bunun tek nedeni tanınmamış ve siyasi açıdan deneyimsiz olması değil. Koalisyonundaki en büyük parti olan Boyun Eğmeyen Fransa uzlaşma vaadini zayıf hissettiren politika geçmişine sahip. Macron'un partisi Rönesans'ın önde gelen üyelerinden ve görevden ayrılan bakanlardan Aurore Bergé yaptığı açıklamada, içinde aşırı solcu Boyun Eğmeyen Fransa üyelerinin bulunduğu herhangi bir hükümeti düşürmek için derhal oy kullanacağını tekrarladı. O ve diğer pek çok kişi Boyun Eğmeyen Fransa'yı ve eski bir Troçkist olan mücadeleci lideri Jean-Luc Mélenchon'u Fransa demokrasisi için aşırı sağ kadar tehlikeli buluyor.
Castets yeni hükümetin bir parçası olmak için açıkça yarışan tek kişi değil. Her ikisi de tarihsel olarak Rönesans'ın kilit oyuncuları olan ve mevcut geçici hükümetin bir parçası olan Başbakan Gabriel Attal ve Dışişleri Bakanı Stephane Séjourné, diğer siyasetçilere bir “Fransızlar için eylem paktı” göndererek işbirliği için zemin oluşturduğuna inandıkları yedi alanı ortaya koydular. Cumhuriyetçi Sağ olarak adlandırılan ülkenin ılımlı Muhafazakârlarının liderleri de bir “acil yasama paktı” yayınladılar. Macron'un ekibi seçimini “çok yakında” açıklayacağını söyledi.
Fransız siyaseti başarısızlığa mahkum görünüyor
Pek çok kişiye göre önlerindeki yol kasvetli ve göreve kim gelirse gelsin başarısız olmaya mahkum görünüyor. Sağcı milletvekilleri, solcu bir hükümeti derhal düşüreceklerini söylediler. Boyun Eğmeyen Fransa milletvekilleri ise Castets'ten olmayan herhangi bir başbakanı kınayacaklarını söyledi. Lefebvre, “Kriz daha da derinleşecek. Önümüzdeki haftalarda ve aylarda uygulanabilir herhangi bir kurumsal ya da siyasi çözümün ortaya çıkacağını düşünmüyorum" dedi.
© 2024 The New York Times Company
