NYT BRICS'i yazdı: Putin, Batı'yı yeneceğini düşündüğü ekonomileri topluyor

Valerie Hopkins, David Pierson / New York Times

Rusya'nın 2022'de Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı işgalini başlatmasının ardından Batı, kapsamlı ekonomik yaptırımlar uyguladı, küresel bankacılık sistemine erişimini kesti ve Rusya'yı diplomatik olarak dünyanın geri kalanından izole etmeye çalıştı. Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Batı'ya kendi tarafında önemli müttefikleri olduğunu göstermeye kararlı.

Rusya bu hafta BRICS olarak adlandırılan ve Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'yı ifade eden gelişen piyasa ülkelerini bir araya getiren toplantıya ev sahipliği yapıyor. Toplantı bu yıl Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni de kapsayacak şekilde genişledi.

Dünya nüfusunun yarısını temsil ediyor

Tuhaf ismine rağmen (2001 yılında bir Wall Street bankeri tarafından ortaya atıldı) BRICS şu anda dünya nüfusunun neredeyse yarısını ve satın alma gücüne göre ayarlanmış küresel ekonomik çıktının %35'inden fazlasını temsil eden ülkeleri içeriyor. Konferansın bir yandan ekonomik güç gösterisi sunması, diğer yandan da Rusya'nın Batı'nın hakimiyetinde olmayan yeni bir dünya düzeni oluşturmak için kurmayı umduğu koalisyona yeni ülkeleri ikna etmesi amaçlanıyor. Berlin'deki Carnegie Rusya Avrasya Merkezi Direktörü Alexander Gabuev, “Bu zirve Putin'in karşılık vermesi anlamına geliyor” dedi. Gabuev, Putin'in ülkesinin Ukrayna'daki savaşını “eski dünya düzenini yıkmanın ve yeni bir düzen kurmaya yardım etmenin öncüsü” olarak sunduğunu söyledi. Gabuev "BRICS üyeleri de bu yeni dünya düzeninin en güçlü ve temsili yapısıdır" diye ekledi.

Putin'in geçen hafta Moskova'da zirve öncesinde yetkililer ve iş adamlarıyla yaptığı toplantıda vurguladığı mesaj da buydu. "Son on yılda, tüm dünya ekonomik dinamiklerinin küresel GSYİH'sindeki büyümenin %40'ından fazlası BRICS ülkelerinden geldi" diyen Putin, gelişmiş G7 ülkelerinin küresel ekonomide azalan bir rol oynadığını ileri sürdü. Putin "Aradaki fark giderek açılıyor ve daha da açılacak, bu kaçınılmaz” dedi.

'Rusya'nın izole olmadığını anlatmaya çalışacak'

Putin, Güney Afrika'nın da taraf olduğu Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından hakkında çıkarılan tutuklama emri nedeniyle geçen yıl Güney Afrika'da düzenlenen zirveye katılamamıştı. Diğer liderler üst düzey ikili görüşmeler gerçekleştirirken Putin konuşmasını ve tüm toplantılarını sanal ortamda yapmak zorunda kalmıştı. Putin bu yıl, daha büyük grup formatındakilere ek olarak 17 ikili görüşme yapacağını söyledi. Gabuev, “Tüm bu liderlerin yanında durarak el sıkışan ve fotoğraf çektiren Vladimir Putin, dünyaya Rusya'nın izole olmadığını anlatmaya çalışacak” dedi. Gabuev, Rus liderin Rusya'nın küresel çoğunluğun bir parçası olduğunu ve uluslararası toplumun Rusya'yı izole etmeye çalışan kısmının Batı olduğunu yansıtacağını söyleyerek "Yani Batı, varsayılan olarak, Rusya'yı dışlayan küresel azınlıktır" dedi.

Pekin ve Moskova BRICS'in daha da genişlemesini istiyor ve Kremlin üyelikle ilgilendiğini ifade eden diğer 20 ülkenin temsilcilerini bu yılki zirveye katılmaya davet etti. Her iki başkent de küresel finans sistemini önemli ölçüde değiştirecek önerilerde bulundu. Bir önceki zirvede BRICS para biriminin oluşturulması tartışılmış ancak bu gerçekleşmemişti. Bu yıl ise BRICS Köprüsü olarak bilinen ve Rusya'nın yaptırımlar nedeniyle küresel ticarette para gönderme ve alma konusunda yaşadığı sorunları aşmasına yardımcı olacak bir BRICS ödeme sistemi önerisi ağır basıyor. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov da 2022'de Moskova ile teması donduran Uluslararası Para Fonu'nun yerine geçebilecek bir örgüt için destek toplamaya çalıştı.

Zirveye Şi Cinping hakim

Putin ev sahibi rolünü oynayacak olsa da, Çin'in en üst düzey lideri Şi Cinping zirveye hakim bir konumda gelecek. Xi'nin Putin ile ikili bir görüşme yapması bekleniyor ki bu da Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana iki lider arasındaki dördüncü yüz yüze görüşme olacak.Batı'dan Çin'e Rusya'nın savaş çabalarına yardım etmemesi yönünde artan baskılara rağmen Şi ve Putin, ABD'ye yönelik ortak şikâyetleri nedeniyle ilişkilerini derinleştirdiler. BRICS toplantısının ev sahibi ülkesi, savaşını sürdürmek için Pekin'e her zamankinden daha fazla bağımlı hale geldi ve Çin, grubun ekonomik çıktısının %60'ından fazlasını temsil ediyor. (Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin katılımından önce bu oran yaklaşık %70 idi). Çin'in grup içindeki ekonomik ağırlığı, Pekin'in diğer üyelere daha fazla yatırım ve kredi sözü vermesini sağlıyor. Pekin'deki Çin ve Küreselleşme Merkezi'nin başkanı Henry Huiyao Wang, "Ülkeler bu birlikten ekonomik fayda sağlamanın peşinde. BRICS'i bu kadar cazip kılan da bu. Çin'in BRICS içindeki en büyük ekonomi olması da onu bir mıknatıs haline getiriyor" dedi.

Pekin'in Batı ile ilişkileri, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına verdiği zımni destekten daha fazla zarar vermeyen bir dizi mesele yüzünden yıprandı ve Çin dikkatini daha çok gelişmekte olan ve bağlantısız ülkelere yöneltti. Analistlere göre BRICS'e daha fazla ülke katıldıkça Pekin, Moskova'nın yaptığı gibi, küresel bir güç olarak Washington ve zengin ülkeler kulübünden daha fazla meşruiyete sahip olduğunu iddia edebilir. Çin, Rusya ve İran gibi izole olmuş, Batı karşıtı üye devletlerin desteğine güvenebilirken, grubun büyük demokrasileri olan Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika'yı ABD'ye karşı daha hasmane bir tutum almaya ikna etmekte zorlanacaktır. Uzmanlar BRICS'in bu ülkeler için Pekin ve Washington arasında denge kurmanın bir yolu olduğunu, taraf seçme fırsatı olmadığını söylüyor.