Joy Dong, Daisuke Wakabayashi / New York Times
Altın fiyatları rekor kırarken, Julie Li değerli metale yaptığı yatırımın hayatındaki en doğru karar olduğunu düşünüyordu. Çin genelinde onun gibi birçok kişi, gelecekte yüksek getiri vaat eden şirketlerin cazibesine kapılarak birikimlerini altına yatırdı.
Yaklaşık bir yıl önce Li, Çin’in doğusunda çok sayıda kuyumcu dükkanı işleten ve çevrimiçi bir platform yöneten Yongkun Gold aracılığıyla yaklaşık 35 bin dolar değerinde altın aldı. Yatırımı o kadar iyi performans gösterdi ki, kredi kartı kullanarak 20 bin dolar daha yatırdı.
Geçen ay, Li ve binlerce diğer Yongkun Gold yatırımcısı, hesaplarından ödeme almayı bekliyordu. Ancak şirket tüm para çekim işlemlerini durdurdu ve mağazalarını kapattı. Merkezi, doğu Çin’in Hangzhou kentinde bulunan şirketin ofisi de kapandı; telefon ve mesajlara yanıt verilmedi.
Güneybatı Çin’in Sichuan eyaletinde müşteri temsilcisi olarak çalışan 28 yaşındaki Li, "Bu benim tüm birikimim. Satış temsilcisi bana sürekli altın fiyatlarının artmaya devam edeceğini söylüyordu" dedi.
Rekor fiyatlar etkili oldu
Bireysel yatırımcıların ilgisi, altın fiyatlarının son dönemde rekor kırmasında önemli bir etken oldu. Dünya Altın Konseyi’ne göre, yılın ilk üç ayında Çinli yatırımcılar yaklaşık 124 metrik ton altın külçesi ve madeni para satın aldı. Bu, geçen yıla göre yüzde 12’lik bir artış ve diğer tüm ülkelerin yatırımcılarının çok üzerinde.
Yatırımlarını kaybetmiş olabilecek Li gibi binlerce yatırımcının durumu, toplumsal huzursuzluk ihtimaline karşı hassas olan Çinli yetkilileri endişelendiriyor. Yerel polis, şirket hakkında cezai soruşturma başlattı.
Çin’de mali suç mağdurları genellikle kamuya açık protestolar düzenlediğinden, sıkı gözetim altında tutuluyor.
Protestolar engelleniyor
Ülkenin çeşitli yerlerinden gelen onlarca yatırımcı, çarşamba günü Hangzhou belediye binası önünde pankartlarla protesto yapmak üzere bir araya geldi. Ancak alana ulaşır ulaşmaz polisle karşılaştılar; en az bir kişi kısa süreliğine gözaltına alındı. Diğerleri ise kamu dilekçelerini kabul eden başka bir binaya götürüldü.
Eylemciler evlerine döndüklerinde bazıları polis tarafından aranarak veya ziyaret edilerek bir daha dilekçe vermemeleri konusunda uyarıldı.
Altın, ekonomik ya da jeopolitik belirsizlik dönemlerinde güvenli yatırım olarak görülüyor. Çin ekonomisinin yavaşlaması ve ABD ile yaşanan ticaret savaşı, bu talebin arkasındaki nedenlerden olabilir.
Altına yönelik bu ani ilgi, Çinli yatırımcıların diğer yatırım araçlarına olan güveninin sarsıldığını da gösteriyor. Emlak piyasası hâlâ derin bir durgunluktan çıkamadı; bu durum, çok sayıda yüksek profilli yatırım fonunun çökmesine yol açtı. Anakaradaki borsa piyasaları da uzun süredir durgun.
Bu nedenle altın cazip bir alternatif haline geldi. Metals Daily CEO’su Ross Norman, Çinli yatırımcıların “yüksek inançlı alıcılar” olduğunu ve “küresel altın piyasasının dinamiklerini değiştirdiklerini” söyledi.
Bu güvenle hareket eden Çinli yatırımcılar altın fonlarına yöneldi; altın külçesi, madeni para ve küçük taneler satan bir sektör hızla büyüdü.
Yongkun Gold Jewelry, 2014 yılında mali analist Wang Guohai tarafından kuruldu. Wang, aynı zamanda çevrimiçi yatırım hizmetleri de sunuyordu. 2010’larda birkaç varlık yönetim şirketi kurmuş ve devlet destekli kurumlardan onursal unvanlar almıştı.
Yatırımcılar, şirketin geçmişi, fiziksel mağazaları ve hükümet onayı olduğu izlenimi nedeniyle güven duydu. Şirketin bir iştiraki olan Yongkun Asset Management, devlet bankası olan Çin Sanayi ve Ticaret Bankası ile iş birliği yaparak altın destekli yatırım ürünleri satıyordu. Geçen yıl polis, Yongkun’u kara para aklamaya çalışan dolandırıcıları engellediği için övmüştü.
Şirketin kurucusu Wang’a ulaşılamadı; şirket de çağrılara yanıt vermiyor.
Sichuanlı yatırımcı Li, Çin bankalarının düşük faiz oranları sunduğu dönemde yükselen altın fiyatlarına duyduğu güvenle Yongkun’a yatırım yaptığını söyledi.
Yıllık yüzde 9 getiri vaadi
Yongkun’un sunduğu sistem risk içermiyor gibi görünüyordu. Yatırımcılar çevrimiçi olarak altın siparişi verebiliyor, birkaç hafta sonra altını teslim alabiliyor ya da şirkete geri satabiliyordu. Fiyat artmışsa kâr ediyor, düşmüşse şirket, altını ilk fiyattan geri almayı taahhüt ediyordu.
400 bin dolardan fazla yatırım yapan müşterilere yıllık yüzde 9 getiri vaat ediliyordu.
Yatırımcılara, altınlarının Çin Bankası’nın bir şubesindeki kasalarda saklandığına dair sertifikalar verildi. Ancak bankayla telefonla görüşen bir yetkili, Yongkun ya da iştiraklerinin orada herhangi bir altın bulundurmadığını belirtti.
Shandong’dan üniversite öğrencisi Fu Yindi, inşaat işçisi olan babasının bir satış temsilcisinin evlerine gelip altının bankada tutulduğunu garanti etmesinin ardından, aile birikimi olan 200 bin dolardan fazla parayı yatırdığını söyledi.
Şirketin kasabalarında mağaza açmasının hemen ardından çoğu emekli olan 700’den fazla kişinin daha yatırım yaptığı bildirildi. Fu "Altının uzun vadede değerini koruyacağına inandılar. Ama şimdi tasarruf ettikleri parayı geri alamıyorlar” ifadelerini kullandı.
Eski bir Yongkun çalışanı da, şirket içindeki birçok çalışanın, primlerle teşvik edilerek şirketin fonları üzerinden altına yatırım yaptığını aktardı.
Li, geçen ay Hangzhou’ya giderek polisle görüşen yatırımcılardan biriydi. Yongkun yatırımcıları, sosyal medyada da şirketin hayat birikimlerini kaybettirdiğine dair paylaşımlar yapıyor. Çin’in TikTok versiyonu olan Douyin’de “yongkungold” etiketi 30 milyon görüntülenmeye ulaştı.
Sosyal medyada konuşan bazı yatırımcılar, polis tarafından telefonla arandıklarını belirtti.
© 2025 The New York Times Company
