Liz Alderman / The New York Times
İspanya hükümeti, yabancıların gayrimenkul alımlarını sınırlamaya ve kısa süreli kiralamaların yayılmasını dizginlemeye yönelik adımlar atıyor. Yetkililer, bu önlemlerin, Avrupa’nın en kötü konut krizlerinden biri haline gelen durumu hafifletmek için gerekli olduğunu söylüyor.
İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, çarşamba günü yaptığı açıklamada, hükümetinin Avrupa Birliği dışından gelen alıcıların gayrimenkul satın alımlarına yüzde 100 vergi uygulamayı hedeflediğini duyurdu. Bu plan, Sánchez’in geçen hafta duyurduğu ve uygun fiyatlı konut eksikliği nedeniyle İspanya genelinde artan öfke ve protestoları yatıştırmayı amaçlayan daha geniş kapsamlı bir programın parçası.
Sánchez, pazar günü yaptığı açıklamada, yabancıların İspanya’da gayrimenkul alımını tamamen yasaklama fikrini de ortaya attı, ancak daha sonra bu öneriden geri adım attı.
Avrupa'nın büyük şehirleri de uygun fiyatlı konut kriziyle mücadele ediyor
Konut, Avrupa Birliği genelinde hane halkının en büyük gideri haline geldi. Kiralar son on yılda ortalama yüzde 20 artarken, ev fiyatları neredeyse yüzde 50 yükseldi. Bu oran, hane halkı gelir artışının iki katı.
Krizin yoğunluğu ülkelere göre değişiklik gösterse de ortak noktalar dikkat çekiyor. Bunlar arasında konutun metalaştırılması, Airbnb gibi kısa dönem kiralama platformlarının yükselişi ve İspanya ile komşu ülkelerde alıcılara vize karşılığında konut satın alma hakkı tanıyan "altın vize" programları yer alıyor.
Bunun yanı sıra, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından inşaat malzemeleri ve enerji fiyatlarının artması, Avrupa genelinde konut inşaatında keskin bir düşüşe yol açtı. Avrupa Merkez Bankası’nın enflasyonu dizginlemek için uyguladığı yüksek faiz oranları da emlak piyasalarını olumsuz etkiledi.
Avrupa Komisyonu'nda 'konut sorumlusu'
İspanya’dan İsveç’e konut sıkıntısı, yavaş artan ücretlerle birleşerek uygun fiyatlı evlere erişimi daha da zorlaştırdı. Sorun o kadar ciddi ki, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa’da çözüm arayışlarını hızlandırmak için yakın zamanda bir "konut sorumlusu" atadı.
İspanya’da Başbakan Pedro Sánchez, konut sorununun Avrupa’nın en büyük risklerinden biri olduğunu söyledi. Geçtiğimiz hafta Madrid’de bir konferansta konuşan Sánchez, uygun fiyatlı konutun bir "hak" ve "refah devletinin temel taşlarından biri" haline gelmesi gerektiğini ifade etti.
Sanchez, “Büyük sosyal ve ekonomik sonuçları olan ciddi bir sorunla karşı karşıyayız ve bu, toplumun tamamından kararlı bir yanıt gerektiriyor. Kamu kurumlarının da bu mücadelenin ön saflarında yer alması gerekiyor” diye ekledi.
Kira düşürene vergi indirimi, düşük maliyetli konut inşası
Sánchez’in önerilerinin yasalaşıp yasalaşmayacağı belirsizliğini koruyor. Başbakanın geçen hafta açıkladığı ve 12 yeni önlem içeren plan, kiraları düşüren ev sahiplerine vergi indirimleri ve İspanya genelinde binlerce düşük maliyetli konut inşasını içeriyor. Sánchez, İspanya’nın Avrupa ülkeleri arasında en düşük uygun fiyatlı konut oranına sahip olduğunu ve bunun, önceki hükümetlerin birçok konutu özel yatırımcılara satmasına izin vermesi sonucu ortaya çıktığını söyledi.
Sánchez, yeni kurulan bir kamu konut şirketinin, konut ve arazi satın alımında özel yatırımcılara öncelik tanınmasını sağlayacak bir düzenlemeyi destekleyeceğini belirtti. Ancak her türlü önlem, Sánchez’in azınlık hükümetinin yasaları geçirmek için mücadele ettiği İspanya parlamentosunun alt kanadından onay almak zorunda.
Yine de, İspanya’nın yıkıcı sel felaketlerinden kurtulma çabaları gibi krizlerle sarsıldığı bir dönemde, Sánchez’in önerileri, konut meselesinin İspanya için ne kadar kritik olduğunu gösteriyor.
Kısa süreli kiralamalar halkın tepkisini çekiyor
Kısa süreli kiralamaların yaygınlaştığı tatil bölgelerinde, yerel halk konut sıkıntısı nedeniyle turistleri suçluyor. Kasım ayında, on binlerce İspanyol Barcelona sokaklarını doldurarak bir çözüm talep etti. Şehrin belediye başkanı, 2028 yılına kadar turistler için kısa süreli kiralamalara dönüştürülmek üzere daire sahiplerine verilen 10.000 ruhsatın tamamını iptal edeceklerini açıkladı.
Madrid’de de son aylarda binlerce kişi artan kiralar karşısında daha uygun fiyatlı konut talebiyle sokaklara döküldü. Kalabalıklar, “Konut bir haktır, ticaret değil,” sloganları attı.
Avrupa ülkelerinde durum nasıl?
Benzer tepkilerle karşı karşıya kalan Avrupa’nın diğer ülkelerindeki hükümetler de kendi çözümlerini bulmaya çalışıyor. Yunanistan, son yıllarda binaların turistlere yönelik dönüştürülmesi nedeniyle pek çok Yunanlının taşınmak zorunda kaldığı Atina merkezinde, 2025 yılı itibarıyla yeni kısa süreli kiralama ruhsatlarını donduracağını duyurdu.
Almanya’da, inşaat sektörü nesillerin en kötü krizini yaşarken, Aralık ayında hükümetin çökmesi, ülkenin, Avrupa’nın en büyük ekonomisi olan Almanya’da inşaat sektörünü desteklemek amacıyla önceki hükümetin önerdiği milyarlarca euroluk yardım paketlerini belirsizliğe sürükledi. Bir dizi önde gelen inşaat ve emlak şirketi iflas başvurusunda bulunarak arzı daha da daralttı.
Fransa’da ise hükümet, öncelikli bölgelerde—özellikle fabrikaların inşa edildiği yerlerde—30.000 konut yapmayı planladığını açıkladı. Lyon ve Toulouse gibi bazı şehirlerde, mevcut binaların üzerine düşük maliyetli apartmanlar inşa ediliyor. Paris ise kullanılmayan ofis alanlarının konuta dönüştürülüp dönüştürülmeyeceğini değerlendiriyor.
Sanchez, Madrid’de yaptığı açıklamada “Batı, iki sınıfa bölünmüş bir toplum—zengin mülk sahipleri ve yoksul kiracılar—haline gelmekten kaçınmak istiyorsa, kararlı bir meydan okumayla karşı karşıya” dedi.
© 2025 The New York Times Company
