Aaron Boxerman / New York Times
26 yaşındaki Amerikalı kadın işgal altındaki Batı Şeria'da vurularak öldürüldü. Görgü tanıkları kadının İsrail güçleri ateş açtığında bir yerleşimci karakoluna karşı düzenlenen protestoya katıldığını söyledi. Kasabanın belediye başkanına göre, birkaç kilometre ötedeki bir kasabada meydana gelen ayrı bir olayda ise 13 yaşındaki Filistinli bir kız çocuğu, İsrailli yerleşimciler ve askerlerin Filistinlilerle şiddetli şekilde çatışmasını pencereden izlerken vurularak öldürüldü.
Bu ölümler, Hamas'ın İsrail'e 7 Ekim'de düzenlediği saldırının Gazze Şeridi'nde savaşa yol açmasından bu yana Batı Şeria'da artan şiddet olaylarına bir yenisini daha ekledi. Birleşmiş Milletler'e göre, İsrail güçleri ve yerleşimciler Batı Şeria'da 600'den fazla kişiyi öldürdü. Bu sayı son yılların en yüksek rakamı. Öldürülenlerin çoğunun savaşçı grupların üyeleri olduğu iddia edildi, ancak diğerlerinin sivil olduğu anlaşılıyor.
Blinken: Trajik bir kayıp
Cuma günü yaşanan çatışmalarda görgü tanıkları ve Filistinli yetkililer, ABD ve Türkiye çifte vatandaşı olan Ayşenur Ezgi Eygi ile Bana Laboom adlı Filistinli kızın ölümüne neden olan ateşi İsrail askerlerinin açtığını söyledi. İsrail ordusu, askerlerinin her iki olayın yaşandığı bölgede ateş açtığını kabul etti ancak konuyu araştırmaya devam ettiklerini söyledi. Dışişleri Bakanı Antony Blinken Eygi'nin ölümünü “trajik bir kayıp” olarak nitelendirdi ve ailesine başsağlığı diledi. Blinken, “Yapılması gereken en önemli şeyin gerçekleri bulmak olduğunu” da sözlerine ekledi. Dominik Cumhuriyeti ziyareti sırasında düzenlediği basın toplantısında gazetecilere konuşan Blinken, “Her şeyden önce tam olarak ne olduğunu bulalım ve bundan gerekli sonuçları ve sonuçları çıkaracağız” dedi.
Air Force One uçağıyla Michigan'a gelen Başkan Joe Biden, gazetecilerin Eygi'nin ölümüyle ilgili bağırarak yönelttiği sorulara, durumu görüşmek üzere ekibiyle bir telefon görüşmesi yaptığını ve daha sonra daha fazla bilgiye sahip olacağını söyleyerek yanıt verdi. Türkiye Dışişleri Bakanlığı 26 yaşındaki Eygi'nin Türk vatandaşı da olduğunu açıkladı. ABD'nin aksine Türkiye, Eygi'nin öldürülmesinden doğrudan İsrail hükümetini sorumlu tuttu. Ölüm haberi Türkiye'de geniş çapta kınandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Eygi'nin katıldığı gösteriye “İsrail'in barbarca müdahalesini” kınadı.
Bebekken ABD'ye gelen ve Seattle'da yaşayan Eygi, kısa bir süre önce Batı Şeria'da Filistinlilerle birlikte gösteri yapan Uluslararası Dayanışma Hareketi'ne bağlı aktivistlere katılmak üzere İsrail'e gelmişti. Eygi cuma günü, köy sakinlerinin yıllardır köyün hak iddia ettiği topraklarda bir yerleşimci karakolunu protesto ettiği (bazen şiddet içeren) Beita'daki mitinge katıldı. İsrail hükümeti kısa süre önce karakolu yasallaştıracağını söylemişti. Hastane müdürü Fuad Nafia, saat 14:35'te Nablus'taki Rafidia Hastanesi'nde Eygi’nin başından kurşunla vurulmuş halde öldüğünü söyledi.
'Hiçbir şey yokken başından vurdular'
Eygi'den yaklaşık 50 metre uzakta olduğunu söyleyen sert solcu İsrailli aktivist Jonathan Pollak “Hiçbir şeyin yanında durmuyordu. Hiçbir şey yokken başından vurdular” dedi. İsrail ordusu, askerlerin İsrail güçlerine taş atan “şiddet eylemlerinin başlıca kışkırtıcısına ateşle karşılık verdiğini” söyledi. Olay yerindeki tanıklar bazı göstericilerin İsrail askerlerine taş attığını inkar etmedi ancak Eygi vurulduğunda çatışmaların sona erdiğini söylediler.
Namaz sonrası çatışma
Görgü tanıklarına göre protesto öğle saatlerinde, düzinelerce bölge sakini ve aralarında Eygi'nin de bulunduğu az sayıdaki uluslararası aktivistin Evyatar'ın bulunduğu tepedeki Jabal Sbeih yakınlarında toplanmasıyla başladı. İsrail ordusu onlardan önce gelmiş; Filistinliler olay yerinde toplu bir dua gerçekleştirmişti. Görgü tanıklarına göre, namaz bittikten sonra çatışma çıktı. Gösteriye katılan Beita sakinlerinden Hisham al-Dweikat, bazı göstericilerin İsrail askerlerine taş attığını, askerlerin de göz yaşartıcı gaz ve birkaç mermi attığını söyledi. Gösterici grubunun daha sonra yokuş aşağı, askerlerden uzakta, kasabanın meskûn mahallelerine doğru yaklaşık 220 metre ilerlediğini de sözlerine ekledi. Mitingde bulunan Pollak, İsrail askerlerinin aşağı yukarı aynı pozisyonda kaldığını ve yakındaki bir binanın çatısını ele geçirdiğini söyledi. O zamana kadar insanların çoğunlukla dağıldığını ve bölgede herhangi bir çatışma yaşanmadığını söyledi. Pollak “Ben yolda duruyordum. O ise (Ayşenur) daha uzaktaki bir zeytin bahçesinde duruyordu” dedi.
Çatıdaki asker ateş etti
Pollak, göstericilerin geri çekilmesinden yaklaşık yarım saat sonra çatıdaki askerlerden birinin tek el ateş ettiğini gördüğünü söyledi. İkinci bir silah sesi duyunca siper aldığını da sözlerine ekledi. Açılan ateşlerden birinde Filistinli bir adamın yaralandığını söyledi. Uluslararası Dayanışma Hareketi adamın bacağından vurulduğunu söyledi, ancak bir görgü tanığı kurşunun önce metal bir direkten sektiğini söyledi. Diğer kurşunun ise Eygi'nin başına isabet ettiğini söyledi. Eygi'nin askerlerden tehdit oluşturamayacak kadar uzakta olduğunu da sözlerine ekledi. Pollak, “Kanamayı durdurmak için elimi başının arkasına koydum. Nabzı çok zayıftı” dedi.
Eygi, ambulansla yakındaki en büyük şehir olan Nablus'a götürülmeden önce Beita'daki yerel bir kliniğe kaldırıldı. Doktor Nafia, Eygi'nin oraya vardığında artık nefes almadığını söyledi. Eygi'nin amcası Cemal Birden hala şokta olduğunu söyledi. Ailesinin, Eygi bir yaşından küçükken Türkiye'nin güney Akdeniz kıyısındaki Antalya'dan Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındığını söyledi. Filistin Yönetimi Başsavcısı Akram Hatib, Filistinli sağlık yetkililerinin Eygi'nin cesedi üzerinde otopsi yapacağını söyledi. Telefonla ulaşılan Hatib, adli tıp incelemesi için İsrailli yetkililerle birlikte çalışıp çalışmayacaklarını söylemekten kaçındı.
İsrail ‘havaya ateş açtığını’ söyledi
Köy muhtarı Yusuf Muammer'e göre 13 yaşındaki Bana, Nablus yakınlarındaki Karyut köyünde İsrailli yerleşimcilerden oluşan kalabalık bir grupla Filistinliler arasında çıkan ve her iki tarafın da taş attığı çatışmada öldürüldü. Muammer, İsrail ordusunun daha sonra kasabanın merkezine baskın düzenlediğini ve bunun da daha fazla çatışmaya yol açtığını söyledi. İsrail ordusu yaptığı yazılı açıklamada ayaklanmayı dağıtmaya çalıştığını söyledi. Muammer, Bana'nın bir kurşun isabet ettiğinde olayları pencereden izlediğini söyledi. Filistinli bir sağlık görevlisi olan Adam al-Johari, kızı dakikalar sonra ölü bulduğunu söyledi. Her ikisi de ölümcül silah atışını İsrail ordusunun yaptığını söyledi. İsrail ordusu, olay yerindeki güvenlik güçlerinin çatışmaları sona erdirmek amacıyla “havaya ateş açtığını” söyledi ve kızın silahla vurulduğuna dair haberleri incelemeye devam ettiklerini ekledi.
© 2024 The New York Times Company
