NYT ortaya çıkardı: ABD’nin İran yaptırımları petrol sevkiyatını engelleyemedi

Christiaan Triebert, Blacki Migliozzi, Neil Bedi, Alexander Cardia / New York Times

İran destekli gruplar Orta Doğu'da ABD güçlerine ve müttefiklerine saldırırken Biden yönetimi aylarca İran'ın petrol gelirlerini ve saldırganları finanse etme kabiliyetlerini kısıtlamaya çalıştı. Hazine Bakanı Kongre'ye ekiplerinin yasadışı sevkiyatları engellemek için ellerinden gelen her şeyi yaptıklarını söyledi. Üst düzey bir Beyaz Saray danışmanı aşırı yaptırımların İran'ın enerji sektörünü etkili bir şekilde durdurduğunu söyledi.

ABD’li şirket tarafından sigortalandı

Ancak New York Times'ın yaptığı bir araştırmaya göre, yaptırımlar milyarlarca dolar değerindeki petrolün geçen yıl İran'dan çıkışını engelleyemedi ve ABD'nin denetimindeki önemli bir boşluğu ortaya çıkardı. Petrol, bir Amerikan şirketinden alınan sorumluluk sigortası kullanılarak 27 tankerle taşındı. Bu da ABD makamlarının sigorta şirketine haber vererek petrolün taşınmasını engelleyebileceği anlamına geliyordu. Hükümetin tavsiyesi sonrası New York merkezli American Club, tankerlerin iş yapabilmesi için sunduğu teminatı iptal edebilirdi.

27 tanker, 59 sefer

Ancak bunun yerine Times, 27 tankerin 2023'ten bu yana en az 59 kez sevkiyat yapabildiğini ve gemilerin yarısının birden fazla kez petrol taşıdığını ortaya çıkardı. Hazine Bakanlığı, gemilerin American Club tarafından sigortalıyken İran petrolünü taşıdığından haberdar olup olmadığına ilişkin bir soruya yanıt vermedi.

Sektör uzmanları ve Hazine’nin daha fazla inceleme gerektirdiğini söylediği tüm uyarı işaretlerini bu tankerler sergiliyordu: Paravan şirketlere aittiler, yaşlıydılar ve gerçek konumlarını gizlemek için "spoofing" adı verilen bir taktik kullanıyorlardı.

Şüpheli davranışları izleme yükümlülüğü sigortacılara da ait

ABD hükümetinin şüpheli tankerlerin tespit edilmesinden öncelikli olarak kimi sorumlu tuttuğu belirsiz. Hazine, yasadışı faaliyetlere katılan kişi veya şirketleri soruşturarak ve kara listeye alarak yaptırımları uygulamakla görevlendirdi. Ancak düzenli olarak yayınladığı tavsiye ve uyarılar yoluyla şüpheli davranışları izleme yükünün bir kısmını sigortacılara yüklüyor.

Takip siteleriyle veri tabanı oluşturuldu

Times, İran petrolünün sevkiyatını tespit etmek için denizcilik verilerini ve uydu görüntülerini kullanarak binlerce tanker ve bulundukları yer hakkında bir veri tabanı oluşturdu. Yolculuk rotalarında düzensizlik görülen gemiler, petrol sevkiyatını izleyen TankerTrackers.com şirketinin kurucu ortağı Samir Madani tarafından sağlanan bilgilerle karşılıklı olarak referanslandırıldı. Deniz taşımacılığını takip eden diğer iki şirket olan SynMax ve Pole Star da ek veriler sağladı.

5 gemi hala ABD şirketinden sigortalı

Ocak ayı sonlarında, American Club'ın "Sahte Devlet Gelirlerinin Kısıtlanması" başlıklı bir kongre oturumunda adının geçmesinden birkaç hafta sonra, Times tarafından tespit edilen tankerlerin birçoğunun sigortası aniden sona erdi. Şirket, sigorta poliçelerinin durdurulması kararının kendi iç soruşturmalarının bir sonucu olduğunu söyledi. Web sitesinde listelenen verilere göre, gemilerden beşi hala şirket tarafından sigortalı; American Club bu gemileri hala araştırdığını söyledi.

“Yeni ifşalar tehlikenin altını çiziyor”

Times'ın bulguları, Biden yönetiminin İran'a yönelik yaptırımlara ilişkin tutumu nedeniyle milletvekilleri ve savunucu grupların artan incelemesi altında olduğu bir dönemde ortaya çıktı. Yanıltıcı gemilere yönelik yaptırımların uygulanmasını güçlendirmek için bir yasa tasarısı hazırlayan Senatör Maggie Hassan “Bu çok endişe verici. Amerika Birleşik Devletleri bu kötü aktörleri tespit etmek, durdurmak ve yaptırım uygulamak için elindeki her aracı kullanmalıdır. Bu yeni ifşalar tehlikenin altını çiziyor” dedi.

“Hazine İran’ı hedef almaya devam ediyor”

Times'ın bulgularına yanıt olarak bir Hazine temsilcisi “Hazine, kaçakçılık ağlarını ortaya çıkarmak ve milyarlarca dolarlık geliri engellemek de dahil olmak üzere İran'ın yasadışı finansman kaynaklarını hedef almaya odaklanmaya devam ediyor. Temsilci, bakanlığın bu ay ABD'li yetkililerin İran Devrim Muhafızları'nı finanse ettiğini söylediği Hong Kong merkezli bir paravan şirkete karşı harekete geçtiğini de sözlerine ekledi.

Amerikan sigortası kilit faktör

American Club gibi şirketler tarafından sağlanan sigorta, tankerlerin petrol taşıma kabiliyetinde kilit bir faktör. Sektördeki kişiler bu sigorta için geminin “ticaret bileti” diyor. Çoğu büyük liman, gemilerin limana girip iş yapabilmeleri için diğer gerekliliklerin yanı sıra sorumluluk sigortasına sahip olduklarını kanıtlamaları konusunda ısrar ediyor.

American Club kendi türündeki 12 büyük sigortacıdan biri ve Amerika Birleşik Devletleri merkezli tek sigortacı. Şirket, poliçelerinin özellikle bir geminin ihmalinden kaynaklanan bir kaza sırasında etkilenen üçüncü tarafları kapsadığını belirtiyor. Bu sigortacıların deniz taşımacılığına verdikleri önem nedeniyle, Rus petrol satışlarına yönelik yaptırımlar geliştirilirken ABD hükümeti tarafından kendilerine danışıldı.

Şirketten açıklama

American Club'ın işletme müdürü Daniel Tadros, şirketinin sektördeki en sıkı uyum programlarından birine sahip olduğunu söyledi. Ancak şirketin altı kişilik uyum ekibinin her ay potansiyel olarak şüpheli gemilerle ilgili yüzlerce soruyla boğulduğunu ve tek bir vakanın bile araştırılmasının zaman aldığını söyledi. Tadros “Her geminin tam olarak ne yaptığını, nereye gittiğini, ne taşıdığını, sahiplerinin kim olduğunu günlük olarak bilmemiz imkansız. Hükümetlerin bunu takip etmek için çok daha fazla kabiliyete, insan gücüne ve kaynağa sahip olduğunu düşünmek isterim” dedi. Tadros, ABD hükümetinin kısa bir süre önce denizcilikle ilgili yaptırımlardan kaçınma arayışında olan işletmeler için uydu görüntülerinin kullanılmasını önerdiğini de sözlerine ekledi. Uydu görüntüleri sektörde en az on yıldır bir gemi takip aracı olarak kullanılıyor.

Ticari kısıtlamaları aşmak isteyen armatörler normal komisyonlarından daha fazlasını kazanabilirler. Ancak sigortacılar da dahil olmak üzere Batı ile iş bağlantılarını sürdürmek için aldatıcı taktiklere başvurabilirler.

59 milyon varil

Times'ın analizine göre, 2023 yılının başından bu yana 27 gemi yaklaşık 59 milyon varil petrol taşıdı. Hesaplama, endüstri analistleri tarafından kullanılan bir ölçüm olan, tankerin petrol yüklenmeden önce ve yüklendikten sonra sudaki derinliğine dayanıyor. İran'ı terk eden petrol miktarını ayrıntılı olarak açıklayan resmi bir kaynak yok. Küresel ticareti izleyen bir şirket olan Kpler'in tahminlerine göre, tankerlerin taşıdığı petrol İran'ın o dönemdeki petrol ihracatının yaklaşık yüzde 9'una denk geliyor.

2.8 milyar dolarlık petrol taşındı

Tankerlerin çoğu nihayetinde, son iki yılda İran'dan petrol ithalatını üç katına çıkaran Çin'e ulaştı. İran destekli bir grup olan Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e saldırması ve Yemen'deki Husiler gibi İran'a bağlı diğer grupların nakliye yollarına ve bölgedeki ABD güçlerine saldırılar düzenlemesi nedeniyle sevkiyatların bir kısmı sonbaharda da devam etti. O zamana kadar tankerler, İran petrolünün 2023 yılında bildirilen en düşük fiyatlarına göre en az 2.8 milyar dolarlık ham petrol taşımıştı.

Rusya’nın en büyük petrol şirketinin net karı yüzde 50'ye yakın artış gösterdi

Hazine Bakanlığı'nın eski yaptırımlara uyum görevlisi olan ve şu anda bir uyum danışmanlığı şirketinde danışman olarak çalışan David Tannenbaum, yaptığı araştırmanın American Club'ın benzer sigortacılarla karşılaştırıldığında aldatıcı gemilerin büyük bir bölümünü kapsadığını gösterdiğini söyleyerek “Sahtekârların neredeyse tüm büyük koruma ve tazminat kulüplerine sızdığını görmemize rağmen, American Club kesinlikle lider konumda” dedi. Bu ay Bloomberg, İran'a daha güçlü yaptırımlar uygulanmasını savunan özel bir grup olan United Against Nuclear Iran'ın verilerine göre, American Club'ın yaptırımları ihlal ettiğinden şüphelenilen diğer benzer sigortacılara kıyasla daha fazla gemiyi sigortaladığını bildirdi.

Sahte rota bilgileriyle kandırıyorlar

Tankerler, gemilerin gerçek konumlarını gizlemek için sahte rota bilgileri yayınladıkları “spoofing” olarak bilinen bir uygulamayı kullanarak kandırıyordu. Örneğin geçtiğimiz ağustos ayında Glory adlı tanker, gerçekte İran'ın Asaluyeh kentinde petrol yüklerken Birleşik Arap Emirlikleri açıklarında olduğu yönünde yayın yapmıştı. Bazı durumlarda tankerler gemiden gemiye transferler de gerçekleştirerek denizdeki başka bir gemiyle mal alışverişinde bulundurlar. Bu uygulama yaygındır, ancak özellikle sahtecilikle birlikte kullanıldığında bir kargonun menşeini gizlemek için kullanılabilir. İran yakınlarındaki gemiden gemiye transferler sıklıkla kıyıdan hemen açıkta gerçekleşti. Tıpkı Shalimar tankerinin ekim ayında petrol alması örneğinde olduğu gibi.

Mürettebat gemilerin fiziksel görünümünü de değiştirdi

Times her transfer için kargonun izini İran petrol terminallerine kadar sürdü. Ayrıca bazı tanker mürettebatının gemilerinin fiziksel görünümünü değiştirdiğini de tespit etti. Bu gemilerden birinde uydulardan gizlenmek amacıyla yeşil güvertenin üzerine kırmızı bir muşamba serilmişti.

Sigorta şirketi bir maddeye güveniyor

Sektör uzmanları, American Club'ın 27 tankerin sigortalanmasındaki rolünün şirketi yaptırımların potansiyel ihlali durumuna sokabileceğini söyledi. Ancak Tadros aynı fikirde değil. Tadros, şirketin sözleşmelerinde, Hazine'nin rehberliğine dayanarak, bir geminin yaptırımları ihlal etmesi halinde teminatı geçersiz kılan bir maddeye yer verdiğini söyledi. Bunun sigortacıyı olası ihlallere ortak olmaktan koruduğunu savundu. Tadros “American Clup yükümlülüklerini ciddiye alıyor ve yaptırım düzenlemelerine uymak için özenle çalışıyor” dedi.

Sadece 1 kez yaptırım uygulandı

Hazine ofisi son 20 yılda American Clup’a sadece bir kez alenen yaptırım uyguladı. Ofis 2013 yılında sigortacının Küba, Sudan ve İran'a yönelik yaptırımları ihlal eden gemiler için düzinelerce tazminat talebini işleme koyduğunu tespit ettiğini duyurmuştu. Hazine yetkilileri, açık ihlaller için toplam 1,7 milyon dolardan fazla ceza hesapladı. Nihayetinde, ofis American Club'ın ‘kasıtlı veya dikkatsiz görünmediğini’ ve davanın çözüldüğünü söyledi. Şirket 348.000 dolar tutarında indirimli bir ceza ödemeyi kabul etti.

Times muhabirleri Equasis, Uluslararası Denizcilik Örgütü ve denizcilik istihbarat şirketi Pole Star'dan aldıkları bilgileri bir araya getirerek yaklaşık 20.000 tankeri ve sahiplerini, işletmecileri, yöneticileri ve sigortacıları hakkında bir veri tabanı oluşturdu. Times muhabirleri bu bilgileri, sigortaladıkları gemilerin veri tabanlarına serbestçe erişilebilen büyük sigorta şirketlerinin web siteleriyle karşılıklı olarak referanslandırdı. Times'ın İran petrol ürünlerini taşımak için aldatıcı taktikler kullandığını tespit ettiği 27 geminin isimleri şöyle: Azza, Cathay Kirin, Datura, Duplic Dynamic, Eternal Fortune, Eternal Success, Fortune Galaxy, Gabrielle, Galaxy Star, Glory, Gulf Knot, Irises, Kapok, Lisa, Marianne, Muland, Narcissus, Penna, Selene, Serendi, Shalimar, Sincere 02, Sino Star, Starry, Tabark, Toyomi, Venus 7.

© 2024 The New York Times Company