Emma Bubola - Lauren Leatherby / The New York Times
İsrail'in Hamas'ın 7 Ekim'deki ölümcül saldırısına yanıt olarak Gazze Şeridi'ni tamamen kuşatma altına almasının ardından, sivillerin Gazze'ye karadan girip çıkabildiği ve İsrail tarafından kontrol edilmeyen tek nokta olan Mısır sınır kapısı daha da kritik hale geldi.
Ancak Mısır, Gazze'nin güneyindeki Refah kenti yakınlarındaki geçidi, insanların ve malzemelerin geçişine izin vermek için yürütülen diplomatik müzakereler sürüncemede kaldığı için 10 Ekim'den bu yana kapalı tutuyor. İsrail Gazze'ye olası bir kara harekatına hazırlanırken ve Gazze Şeridi'ndeki yaşam koşulları, bazıları geçidi de vuran İsrail'in cezalandırıcı hava saldırıları nedeniyle hızla kötüleşirken, geçidin açılması yönündeki baskılar arttı.
Başkan Joe Biden Çarşamba günü yaptığı açıklamada İsrail'i Gazze'ye insani yardım girişine izin vermeye çağırdı ve İsrail de Mısır'dan gelen yardımları engellemeyeceğini söyleyerek Gazze'deki sivillerin rahatlayacağına dair ilk işareti verdi. Acil durum malzemelerinin Gazze ile olan kilit kara sınırından geçmeyi beklediği Mısır'dan ise hemen bir yorum gelmedi.
İşte Refah sınır kapısı hakkında bilinmesi gerekenler:
Neye benziyor?
Filistin tarafında, taşla kaplı kısa bir binanın üzerinde iki dev kemer oluşturan yapı birbirini kesiyor ve süslü metal kapılar yolu kapatıyor. Son günlerde Gazze'den ayrılmayı uman insanlar bu bölgenin yakınında bekliyorlar.
Yolcular bu kapılardan geçtikten sonra kimlik bilgilerinin kontrol edildiği bir başka Filistin kapısıyla karşılaşıyor. Daha sonra genellikle bir otobüse binerek geçidin Mısır tarafına doğru birkaç yüz metre ilerliyorlar. Özel araçların geçişine izin verilmiyor.
Mısır tarafında sarı cepheli geniş bir yapı bulunuyor. Fotoğraflarda yardım görevlileri kamyonlarını bu taraftaki kapının yanına park etmiş, geçişin açılmasıyla ilgili bir karar verilmesini beklerken görülüyor.
Refah Gazze için neden önemli?
Hem İsrail hem de Mısır tarafından Gazze'ye insan ve mal giriş çıkışına getirilen kısıtlamalar Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilerin yaşam koşullarını olumsuz etkiliyor. Hem İsrail hem de Mısır Gazze'den girişleri her iki hükümetten de izin alma şartına bağladı.
Mısır, güvenlik koşulları nedeniyle zaman zaman kapıyı kapalı tutuyor. Birleşmiş Milletler raporuna göre 2022 yılında Refah kapısı 245 gün açık kaldı ve 133 binden fazla kişi giriş yaparken 144 bin kişi de çıkış yaptı.
Dizel, yemeklik gaz ve inşaat malzemeleri gibi mallar normalde 2018'de faaliyete geçen yakındaki Selahaddin kapısından geçiyor. Filistinlilerin serbest dolaşımını savunan İsrailli kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Gisha'nın Direktörü Tania Hary, bundan önce ev eşyalarının çoğunlukla yeraltı tünelleri aracılığıyla kaçırıldığını söyledi.
Refah savaştan nasıl etkilendi?
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'ne göre geçiş, İsrail'in Gazze'yi kontrol eden silahlı İslami grup Hamas'a yönelik misilleme hava saldırıları nedeniyle zarar gördü. The New York Times, videoları ve uydu görüntülerini analiz ettikten sonra, geçidin yakınına isabet eden çok sayıda saldırıyı doğruladı.
Pazartesi günü, Gazze'yi terk edebilmek için sınır kapısının açılmasını bekleyen bazı yabancı pasaport sahipleri, sınır kapısının vurulmasının ardından tahliye edildiklerini söyledi.
Salı günü ABD'li yetkililer İsrail'in Refah geçiş bölgesini bombalamaktan kaçınmasını umduklarını söyledi.
Şimdi durum nedir?
Son günlerde Gazze tarafındaki kapıların önünde toplanan yüzlerce kişi, yabancı ve çifte vatandaşların çıkışına izin verilebileceği yönündeki önerileri takip etti. Ancak Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerin İsrail ve Mısır'la yabancı vatandaşların çıkışına ve insani yardımların girişine izin verecek bir anlaşma yapma çabaları şimdiye kadar sonuç vermedi ve sınır kapalı kalmaya devam etti.
Gazze'deki pek çok Amerikan vatandaşı, sınırın açılması durumunda geçmeye hazır olabilmek için sınıra yakın geçici konaklama yerlerinde kaldıklarını söyledi. Gazze'deki çoğu kişi gibi onlar da telefonlarını şarj edecek güç bulmakta zorlandıkları için iletişimlerini sınırlamak zorunda kaldılar ve ilaç, su ve yiyecek bulmakta zorlandılar.
Geçiş yapmayı uman Filistinli bir Amerikalıya göre, bu hafta bir noktada, Gazze tarafındaki muhafızlar geçişin insanlara kapalı olduğunu söylüyordu. Filistinli bir yetkili, korumaların Hamas'ın yönettiği İçişleri Bakanlığı'ndan olduğunu söyledi.
Çeşitli ülkelerden gelen kamyonlar dolusu yardım Mısır'dan Gazze'ye geçmek için yeşil ışık bekliyor. Fotoğraf ve videolarda yardım kamyonlarının sınırdan yaklaşık 50 kilometre uzaklıktaki Mısır'ın Ariş kentine kadar uzanan kuyruklarda beklediği görülüyor.
© 2023 The New York Times Company
