Michael Schwirtz, Julian E. Barnes / New York Times
Operasyonla ilgili istihbarat konusunda bilgilendirilen dört Batılı yetkiliye göre Rusya, Avrupa'daki kargo uçaklarına yangın çıkarıcı cihazlar yerleştirmeyi planlıyor ve hatta bu yaz İngiltere ve Almanya'daki nakliye merkezlerinde yangınlar çıkararak bir deneme gerçekleştirdi. Bu çaba Kremlin'in Batılı düşmanlarına yönelik sabotaj operasyonlarında potansiyel olarak önemli bir tırmanışı temsil ediyor.
Hassas istihbarat konularını tartışmak üzere adlarının açıklanmaması koşuluyla konuşan yetkililere göre Rusya'nın askeri istihbarat teşkilatı GRU tarafından organize edilen komplonun amacı tam olarak net değil. Sonuçta ortaya çıkan şey şu olabilir: Paket nakliye şirketi DHL'e ait lojistik merkezlerine yerleştirilen yangın çıkarıcı cihazlarla yangın çıkarmak, belki de korku salmak ya da bir uyarıda bulunmak.
Batı'nın Ukrayna desteğini sarsma tehdidi
Batılı istihbarat kurumları Rusya'nın Amerikan pistlerindeki uçakları imha etmek, ABD depolarına bomba yerleştirmek ve hatta uçakları havada patlatmak gibi daha iddialı ve tehditkar bir planının olup olmadığını da araştırıyor. Yetkililer hem ABD'nin hem de Avrupalı müttefiklerinin Rus planının potansiyel hedefleri olduğunu söyledi. Yetkililer, operasyonun Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna ordusuna verdiği destek nedeniyle Batı'ya zarar verme çabası olduğunu söyledi. Kremlin'in amacı Batı'nın Ukrayna'ya verdiği desteği sarsmak ya da bunu başaramazsa bunun bedelini ödetmek gibi görünüyor. Yetkililer, Ukrayna ile savaşın ilk iki yılında Kremlin'in tehlikeli bir tırmanıştan korktuğu için Kiev'in müttefiklerini, özellikle de NATO üyesi olanları doğrudan kışkırtmaktan büyük ölçüde kaçındığını söyledi. Bugün ise bu suskunluk ortadan kalkmış gibi görünüyor. Polonya'nın iç istihbarat servisi geçen ay yayınladığı bir bildiride “Rusya Federasyonu adına yürütülen düşmanca faaliyetler giderek terörist faaliyetler şeklini alıyor” dedi. Kremlin, ajanlarının sabotaj yaptığını reddetti.
DHL nakliye merkezlerine yerleştirdi
Batılı yetkililer, yangın çıkarıcı cihazların Almanya'nın Leipzig ve İngiltere'nin Birmingham kentlerindeki DHL nakliye merkezlerine yerleştirildiğini söyledi. Yetkililer yangınların çok az hasara yol açtığını ve yaralanan olmadığını, ancak yangınların uçaklara bomba yüklenmesi ihtimalini gündeme getirdiğini söyledi. Wall Street Journal pazartesi günü komplonun ayrıntılarını açıkladı. Küresel merkezi Almanya'da bulunan DHL yaptığı açıklamada ağlarındaki gönderilerle ilgili son iki olayı doğruladı. Açıklamada “Çalışanlarımızı, ağımızı ve müşterilerimizin gönderilerini korumak için ilgili makamlarla tam bir işbirliği içindeyiz” denildi.
Polonya'da 4 şüpheli tutuklandı
Geçtiğimiz ay, Polonyalı yetkililer yangın çıkarıcı cihazların yerleştirilmesiyle ilgili dört şüphelinin tutuklandığını duyurdu. Ülkenin Ulusal Savcılık Ofisi, komplonun nihai hedefi ABD ve Kanada'ya giden uçaklara patlayıcı cihazlar yerleştirmek olan bir test çalışmasının parçası olduğunu, ancak Batılı yetkililerin amacın bu olduğunu doğrulayamadığını söyledi. Rusya'nın Amerika'ya giden ya da Amerika üzerinden geçen kargo uçaklarını havaya uçurma seçeneğini istemiş olması mümkün. Ancak istihbarat konusunda bilgilendirilen yetkililer bunun Rusya'nın Ukrayna'ya müttefik desteğine karşı tepkilerini dikkatli bir şekilde yönetmeye çalıştığı mevcut “yatay tırmanma” stratejisinden keskin bir değişiklik olacağını söyledi. ABD üzerinde bir uçağı havaya uçurmak, 11 Eylül 2001 saldırılarının anılarını canlandıracak ve Washington'dan güçlü bir misilleme gelmesine neden olacaktır ki bu da Rusya'nın kaçınmak istediği bir şey.
Yeni önlemler eklendi
Ancak Batılı istihbarat kurumları Moskova'nın en azından böyle provokatif bir saldırı gerçekleştirme seçeneğini istediği ihtimalini göz ardı etmedi; bu özellikle ABD'nin Ukrayna'nın Rusya'nın daha derinlerine saldırmasına izin vermesi ya da Kiev'e daha güçlü silahlar sağlaması durumunda geçerli olacaktır ki Biden yönetimi şu ana kadar buna karşı çıktı. Kurum sözcüsü Times'a yaptığı açıklamada, son birkaç ay içinde Ulaşım Güvenliği İdaresi'nin “ABD'ye giden belirli kargo sevkiyatlarına ilişkin olarak ABD uçak operatörleri ve yabancı hava taşıyıcıları için güvenlik önlemleri” eklediğini söyledi. Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan bir ABD hükümet yetkilisi, şu anda “ABD'ye giden uçuşları hedef alan aktif bir tehdit bulunmadığını” söyledi.
Daha büyük bir planın parçası olabilir
Yetkililer, bu komplonun Rusya'nın Avrupa'da vandalizm, kundaklama ve bireylere yönelik fiziksel saldırıları kullanarak yürüttüğü daha geniş çaplı bir sabotaj kampanyasının parçası olduğunu söylüyor. Şubat ayında Rus istihbarat servisleriyle bağlantılı olduğundan şüphelenilen iki suikastçı İspanya'nın güneyinde bir Rus sığınmacıyı öldürdü. Geçtiğimiz ilkbaharda ABD istihbarat teşkilatları bir Alman silah üreticisinin genel müdürünü öldürmeye yönelik bir Rus planını ortaya çıkardı. Estonya'da ise birkaç kişi, aralarında ülkenin içişleri bakanının arabasının camlarını kırmanın da bulunduğu, Rus istihbarat ajanlarının emriyle vandalizm eylemleri gerçekleştirme suçlamasıyla yargılanıyor. Estonya iç güvenlik servisi sözcüsü geçtiğimiz günlerde The New York Times'a yaptığı açıklamada, “Rusya'nın Avrupa'da nifak tohumları ekme girişimlerinin boyutu ve eğitimsiz suçluların kullanılması, bir noktada birinin öldüğü ya da bir sivilin ciddi şekilde zarar gördüğü bir saldırı olma ihtimalinin çok yüksek olduğu anlamına geliyor” dedi.
Yetkililer sabotaj kampanyasının neredeyse tamamen GRU tarafından yürütüldüğünü söyledi. GRU, Avrupalı güvenlik yetkililerinin uzun zamandır aşina olduğu bir teşkilat. Teşkilat mensupları 2018 yılında, İngiltere'de yaşayan GRU sığınmacısı Sergei Skripal'e yönelik suikast girişiminde son derece etkili bir sinir gazı kullanmıştı. Batılı güvenlik yetkililerine göre teşkilat, Bulgar bir silah üreticisine yönelik benzer bir suikast girişiminin yanı sıra Çek Cumhuriyeti'ndeki silah fabrikalarında meydana gelen patlamaların ve Karadağ'da engellenen bir darbenin de arkasındaydı.
Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden sonra GRU'nun Avrupa'daki faaliyetleri, Avrupa ülkelerinin ajanlarını sınır dışı etmesi ve Rusların seyahatlerini kısıtlaması nedeniyle bir miktar azaldı. Ancak geçtiğimiz yıl, teşkilat operasyonlarını yeniden başlatmanın yollarını buldu. İngiltere'nin iç istihbarat servisi Mi5'in genel müdürü Ken McCallum geçen ay kamuoyuna yaptığı nadir açıklamalarda "GRU özellikle İngiliz ve Avrupa sokaklarında kargaşa yaratmak için sürekli bir misyon üstleniyor. Kundaklama, sabotaj ve daha fazlasını gördük. Tehlikeli eylemler giderek artan bir pervasızlıkla yürütülüyor" uyarısında bulundu.
© 2024 The New York Times Company
