Isabel Kershner / New York Times
İsrailli yetkililer geçtiğimiz yıl boyunca Başbakan Binyamin Netanyahu'nun ofisinde çalışan ve gizli belgeleri yasadışı yollardan elde ederek basına sızdırdığından şüphelenilen bir sivili soruşturuyor. Belgeler, İsrailli rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze Şeridi'ndeki çatışmaların sona erdirilmesi için yapılan yoğun kamuoyu baskısının ortasında, Netanyahu'nun yaz aylarında Hamas ile yapılan ateşkes anlaşmasına yeni ve zorlu koşullar ekleme gerekçesini desteklemeye yardımcı oldu.
Dava İsrail'i karıştırdı ve muhalifler Netanyahu'yu rehinelerin iadesine yönelik bir anlaşmayı baltalamakla ve Gazze'deki savaşı siyasi nedenlerle uzatmakla suçladı. İktidardaki koalisyonun kilit üyeleri, Hamas'a taviz vermesi halinde istifa etmekle tehdit etmişti. Pazar günü bir İsrail mahkemesi, geçen yıl Netanyahu'nun ofisinde sözcü olarak çalışmak üzere göreve başlayan Eliezer Feldstein'ın davada şüpheli olarak tanımlanmasına yönelik yayın yasağı kararını kısmen kaldırdı. Mahkemeye göre davanın diğer üç şüphelisi de ordu ve emniyet teşkilatı mensubu ve isimleri kamuoyuna açıklanmadı.
İsrail haber raporlarına ve bu dava da dahil olmak üzere hassas bilgileri açıklama yetkisi olmayan İsrailli bir yetkiliye göre soruşturma, gerçek ve sözde istihbarat bilgilerinin yurtdışındaki medya kuruluşlarında yayınlanması ve manipüle edilmesi etrafında dönüyor. Londra merkezli Jewish Chronicle gazetesi Hamas'ın İsrailli rehineleri Gazze'den Mısır'a kaçırmayı planladığını iddia eden bir haber yayınladı ve daha sonra geri çekti. Alman Bild gazetesine sızdırılan gizli bir belgede Hamas'ın İsrail kamuoyunu manipüle etmeye çalıştığı ve müzakereleri uzatmak istediği iddia ediliyordu.
Bütün bunlar nasıl başladı?
1 Eylül'de İsrail ordusunun altı İsrailli rehinenin kendilerini kaçıranlar tarafından vurulduktan sonra Gazze'deki bir tünelde ölü bulunduğunu açıklaması, kitlesel protestoların artmasına ve ulusal bir öfke ve yas dalgasına yol açtı. 7 Ekim 2023'te Hamas tarafından esir alınan yaklaşık 100 kişi halen Gazze'de bulunuyor. Bunların en az üçte birinin İsrailli yetkililer tarafından öldüğü açıklandı.
2 Eylül'de televizyonda yayınlanan bir basın toplantısında Netanyahu, Hamas ile ateşkes anlaşması için yeni bir koşul öne sürdü: İsrail, Gazze'nin Mısır sınırı boyunca uzanan Philadelphi Koridoru'nda kalıcı bir varlık göstermeli. Netanyahu, bu varlık olmadan Hamas'ın rehineleri sınırdan geçirerek Mısır'ın Sina Çölü'ne, oradan da İran ya da Yemen'e kaçırabileceğini ve sonsuza kadar ortadan kaybolabileceklerini söyledi. Ayrıca, Ocak ayında İsrail askerleri tarafından Gazze'deki bir yeraltı komuta merkezinde bulunduğunu söylediği, üst düzey Hamas üyelerinin el yazısıyla yazılmış Arapça bir belgeyi de gösterdi.
Belgede, rehinelerin video ve görüntülerini yayınlayarak İsrail üzerindeki psikolojik baskıyı arttırma ve İsrail hükümetinin Gazze'deki kara operasyonunun rehinelerin serbest bırakılmasına yardımcı olacağı yönündeki söylemine şüphe düşürme talimatları yer alıyordu. Netanyahu bunun Hamas'ın İsrail'de iç karışıklık çıkarma stratejisini gösterdiğini söyledi ve hükümetine karşı yapılan halk protestolarının Hamas'ın ekmeğine yağ sürdüğünü öne sürdü.
Sızıntılar ne zaman gerçekleşti?
5 Eylül'de, Netanyahu'nun basın toplantısından kısa bir süre sonra, bir İngiliz yerel gazete olan The Jewish Chronicle serbest çalışan bir gazetecinin haberini yayınladı. Gazeteci Elon Perry, Hamas lideri Yahya Sinvar'ın Gazze'den Philadelphi Koridoru üzerinden İran'a kaçmaya ve yanına İsrailli rehineler almaya hazırlandığına dair İsrail istihbaratına ulaştığını iddia ediyordu.
Raporda, İsrail tarafından sorgulanan üst düzey bir Hamas yetkilisinden ve altı rehinenin cesetlerinin bulunduğu gün ele geçirilen belgelerden elde edilen istihbarata yer verildi. İsrail ordusunun baş sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari, The Jewish Chronicle'da yer alan haberle ilgili olarak Sinwar'ın böyle bir istihbarat ya da planından haberdar olmadığını söyledi. The Jewish Chronicle daha sonra bu haberi ve Perry tarafından yazılan diğer haberleri web sitesinden kaldırdı ve Perry ile olan ilişkisini sonlandırdı. Olay, 180 yıllık bir gazete olan ve sahipliği gizemini koruyan The Jewish Chronicle'a gölge düşürdü.
The Jewish Chronicle makalesinin yayınlanmasından bir gün sonra, 6 Eylül'de Bild, Hamas'ın rehine meselesinde İsrail'e karşı psikolojik savaş planını ortaya koyan ve Hamas'ın bir anlaşmaya varmak ya da savaşı sona erdirmek için acele etmediğini gösterdiği iddia edilen bir belgeye dayandığını söylediği bir makale yayınladı. Verilen mesajların bir kısmı Netanyahu'nun basın toplantısında dile getirdiği hususlara benziyordu.
İsrail ordusu Pazartesi günü bir açıklama yaparak Bild'in haberinde atıfta bulunulan belgenin yaklaşık beş ay önce bulunduğunu ve Bild'in manşetinde yer aldığı gibi “Sinwar tarafından değil Hamas'ın orta kademeleri tarafından tavsiye niteliğinde yazıldığını” belirtti. Belgenin daha önceki belgelerde bulunanlara benzer bilgiler içerdiğini belirten ordu, “Belgenin sızdırılması ciddi bir ihlal teşkil etmektedir” dedi.
Muhalifler sözde istihbaratın ifşa edilmesinin Netanyahu ya da destekçileri tarafından rehinelerin serbest bırakılması için yürütülen kampanyayı baltalamak ve İsrail kamuoyunu başbakanın müzakere pozisyonu lehine etkilemek amacıyla yürütülen bir dezenformasyon kampanyasının parçası olduğunu söylüyor.
Netanyahu bu sürece dahil oldu mu?
Netanyahu iddialar hakkında sorgulanmadı ve ofisi bilgi sızdırdığını reddetti. Yayın yasağı nedeniyle davanın pek çok detayı belirsizliğini koruyor. Netanyahu'nun ofisi Cuma günü konuyla ilgili yaptığı ilk açıklamada ofisinden kimsenin sorgulanmadığını ya da gözaltına alınmadığını söyledi. Cumartesi günü ise başbakanlık farklı bir açıklama yaparak, sonradan Feldstein olduğu ortaya çıkan şüphelinin güvenlik tartışmalarına hiç katılmadığını ve gizli bilgileri görmediğini ya da almadığını söyledi. Netanyahu'nun ofisi ayrıca yetkilileri seçici bir soruşturma yürütmekle suçlayarak, sızdırılan bilgilere dayanan çok sayıda raporun savaş sırasında herhangi bir yaptırım olmaksızın yayınlandığını savundu. Soruşturmayı “agresif ve önyargılı” olarak nitelendirdi.
Kamuoyu nasıl tepki verdi?
İsrail, hafta sonu sızan ifşaatlarla çalkalanıyor. Rehinelerin eve dönmesi için yürütülen kampanyada aktif rol alan profesör ve İsrailli halk sağlığı uzmanı Hagai Levine Pazar günü sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Netanyahu'nun ofisindeki rehine skandalının Başkan Nixon'ın istifasına yol açan Watergate skandalından daha ciddi göründüğünü” yazdı. İddiaları “kaçırılanların terk edilmesi, güven ihlali ve devlet güvenliğinin baltalanmasının bir araya gelmesi” olarak tanımladı.
Son gelişmeler neler?
Şüpheli güvenlik ihlalinin ilk resmi kabulünde, Cuma günü İsrail'in merkezindeki bir sulh mahkemesi dava üzerindeki yayın yasağını kısmen kaldırdı. Mahkeme kararında, Şin Bet iç istihbarat teşkilatı, İsrail polisi ve ordusu tarafından yürütülen ortak bir soruşturma kapsamında çok sayıda kişinin gözaltına alındığı belirtildi. Yargıç Menahem Mizrahi, bu kişilerin “gizli bilgilerin yasadışı transferi nedeniyle güvenlik ihlali” yaptıklarından, hassas bilgi ve kaynakları riske attıklarından ve Gazze'deki savaşın hedeflerine ulaşma şansına zarar verdiklerinden şüphelenildiğini söyledi. Pazar günü Feldstein'in isminin yayınlanmasına izin veren bir sonraki kararında yargıç, bahsettiği savaş hedefinin rehinelerin iadesi olduğunu belirtti.
© 2024 The New York Times Company
