Vivian Yee / New York Times
Gazze Şeridi'ndeki savaşın İsrail ile Hizbullah arasında ikinci bir çatışmayı ateşleyebileceğine dair endişeler artıyor. Hamas'la gevşek bir ittifak içinde olan Hizbullah, İsrail'in kuzeydeki Lübnan sınırının hemen karşısında iyi silahlanmış bir grup.
Gazze savaşının başladığı ekim ayından bu yana taraflar defalarca karşılıklı saldırı yaparak Lübnan ve İsrail’de sivilleri ve savaşçıları öldürdü. En çok sivil kayıp ise Lübnan’da yaşandı. Çatışmalar aynı zamanda sınırın her iki tarafında 150.000'den fazla insanı yerlerinden ederek kamplara göç etmeye zorladı. Bu durum Hizbullah’ı sınırdan püskürtmek ve kuzeyi güvenli hale getirmek için İsrail hükümetinde baskı oluşturdu. Yeni bir savaşın eşiğinde olan Hizbullah’a dair bilinmesi gerekenler…
Hizbullah nedir?
Kurulduğu günden bu yana Hizbullah İsrail karşıtı oldu. Hizbullah 1980'lerde, Filistin Kurtuluş Örgütü'nü bitirmek için Lübnan’ın güneyini işgal eden İsrail’in saldırılarına yanıt vermek amacıyla kuruldu. Ancak İsrail çok geçmeden yeni bir düşmanla karşılaştı; gerilla savaşçıları çok daha iyi donanımlı İsrail güçlerini rahatsız etmekte hızla etkili olmaya başladı: İsrail'i Lübnan'dan çıkarmayı ana hedef haline getiren Şii Müslüman bir halk hareketi olan Hizbullah.
2000 yılına gelindiğinde İsrail Lübnan'dan çekilmiş ve Hizbullah birçok Lübnanlı için bir kahraman haline gelmişti. Hizbullah 2006'da İsrail'le tekrar savaştı ve şiddetli bir karşı saldırıya yol açan askeri operasyon başlattı. Bu savaşta İsrail güney Lübnan'a ve başkent Beyrut'a bomba yağdırdı; çatışmalarda 1.000'den fazla Lübnanlı öldü. İsrail ordusu 34 gün süren savaşta Hizbullah'ı alt etmeyi başaramadı ve bu da örgütün ve lider Hasan Nasrallah'ın İsrail tarafından yenilmeye alışmış Arap dünyasında bir yıldız olarak parlamasını sağladı.
Hizbullah kısa sürede İran ile ittifak kurdu ve yakın ortaklar haline geldiler. Grup, kendilerine sunduğu sosyal hizmetler ve siyasi güç nedeniyle Şii Müslümanlar arasında büyük ve sadık bir takipçi kitlesine sahip olsa da birçok Lübnanlı tarafından ülkeyi istenmeyen bir savaşa sürükleme tehdidini sürdüren ilerlemenin önündeki bir engel olarak görüyor.
Daha geniş çaplı bir savaş Lübnan için ne anlama geliyor?
Lübnan'ın İsrail ile yeni bir çatışmayı kaldırması çok zor. Ülke yıllardır sayısız Lübnanlıyı yoksulluk içinde bırakan bir ekonomik kriz ve vatandaşları birçok temel hizmetten mahrum bırakan bir siyasi krizle sarsılıyor. Lübnanlı yetkililer, sınırdaki saldırıların yaklaşık 100,000 Lübnanlı sivili yerinden ettiğini, birçoğunu gelirlerinden ve evlerinden mahrum bıraktığını ve turizm ve tarımsal gelir kaybı nedeniyle ülkeye milyarlarca dolara mal olduğunu söylüyor.
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde Orta Doğu güvenliği konusunda uzmanlaşan Emile Hokayem, Lübnan'ın eski sömürgeci gücü Fransa'nın iç siyasete dalmasıyla daha az uluslararası desteğe güvenebileceğini söyledi. Diğer Arap devletleri ve 2006'dan sonra Lübnan'ın yeniden inşası için para pompalayan İran ise yardım etmeye daha az istekli. Hokayem, "Ekonomik durumun ve Lübnan'ın uluslararası konumunun çok daha iyi olduğu 2006 yılında durum zaten zordu. Ülke bu çatışmayla başa çıkabilecek durumda değil” dedi.
Hizbullah'ın güney Lübnan'daki geleneksel olarak sadık Şii Müslüman seçmenlerinden bazıları bile mevcut savaşın bedelini sorguluyor. Analistler sonuç olarak Nasrallah'ın dikkatli adım atması gerektiğini bildiğini söylüyor. Hokayem, Hizbullah'ın daha geniş çaplı bir çatışma istemediğini söylerken, savaşçılarının buna hazırlıklı olduğu ve savaş çıkması halinde İsrail'in ciddi sonuçlarla karşılaşacağı uyarısında bulundu. Nasrallah iki hafta önce yaptığı bir konuşmada "Eğer savaş dayatılırsa, direniş hiçbir kısıtlama, kural ya da sınır olmaksızın savaşacaktır" dedi.
Hizbullah ne kadar güçlü?
Hizbullah, propaganda videoları ve ayarlanmış saldırılar yoluyla büyük bir cephaneliği olduğunu defalarca gösterdi. Ayrıca Hizbullah'ın iç savaş sırasında İran ve Suriye’deki isyancılara karşı yürüttüğü savaşla tecrübeye de sahip. Hokayem, İsrail'in Lübnan'a saldırması halinde Irak'taki İran destekli savaşçıların da savaşa katılabileceğini söyledi. Hizbullah'ın kaç füzeye sahip olduğu ve sistemlerinin ne kadar sofistike olduğu konusunda tahminler farklılık gösteriyor.
Hamas’tan çok daha tehlikeli
CIA'in World Factbook'u grubun çeşitli tip ve menzillerde 150.000'den fazla füze ve rokete sahip olabileceğini söylüyor. Ayrıca Nasrallah'ın 100,000 savaşçısı olduğunu iddia etmesine rağmen grubun 45,000 kadar savaşçısı olduğunu tahmin ediyor. Ancak analistler ve İsrailli yetkililer Hizbullah'ın cephaneliğinin, İsrail'in kritik altyapı ve askeri varlıklarını hedef alabilecek hassas güdümlü füzeleri nedeniyle Hamas'tan çok daha tehlikeli olduğunu söylüyor.
Hizbullah ayrıca İsrail'i gelen roket ve füzelere karşı korumak için tasarlanan Demir Kubbe'yi atlatabilen patlayan insansız hava araçları da sergiledi. Grup ayrıca Demir Kubbe'nin engelleyemeyeceği kadar hızlı ve alçaktan uçan tanksavar füzelerine de sahip görünüyor. Nasrallah iki hafta önce yaptığı konuşmada Hizbullah'ın elindeki silahların sadece küçük bir bölümünü kullandığı uyarısında bulundu. Gerekirse Hizbullah'ın bu silahları hassas saldırılarla fırlatabileceğini söyledi. Nasarallah “Düşman bizi karada, havada ve denizde beklemesi gerektiğini biliyor” dedi.
© 2024 The New York Times Company
