Tyler Pager / New York Times
O, gösterişli kulüpler ve altın kaplamalı gökdelenler inşa etti. Beyaz Saray’ı bir kez değil, iki kez kazandı. Gücünü, siyasi rakiplerinden şirket yöneticilerine ve dünya liderlerine kadar birçok kişiden intikam almak için kullandı. Tüm bunlara rağmen özgür dünyanın lideri, ellerinde tutamadığı bir ödülü bir hakaret olarak gördüğünü açıkça dile getirdi.
"Bana asla Nobel Barış Ödülü vermeyecekler," dedi Trump geçen ay İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile Oval Ofis’te yaptığı görüşme sırasında. ABD Başkanı şöyle devam etti: "Bu çok yazık. Hak ediyorum ama bana asla vermeyecekler."
Neredeyse on yıldır Trump, bu prestijli ödülü hâlâ kazanamamış olmasından hem kamuoyunda hem de özel sohbetlerinde şikâyet ediyor. İlk dönemine kadar uzanan röportajlarda, konuşmalarda ve mitinglerde ödülden onlarca kez bahsetti. Ukrayna ve Orta Doğu’da ateşkes anlaşmaları için baskı yaparken, mevcut ve eski danışmanları, Nobel Ödülü’nün onun zihninde büyük bir yer kapladığını söylüyor.
Beyaz Saray İletişim Direktörü Steven Cheung yaptığı açıklamada, “Başkan Trump — nihai barışın başkanı — dünyaya uyum getirme konusundaki hak ettiği takdiri alamazsa, Nobel Barış Ödülü meşru değildir” dedi.
Ödül için yürüttüğü kampanyalar takıntısını yansıtıyor
Pek çok açıdan Trump’ın bu ödül için kamuoyunda yürüttüğü kampanya, onun ödüllere, övgülere ve kabul görmeye olan takıntısını ve seleflerini geride bırakma konusundaki yakıcı arzusunu yansıtıyor. Başkan Barack Obama, 2009 yılında göreve başladıktan yalnızca sekiz ay sonra, “büyük iklimsel zorluklarla yüzleşmesi” nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştü; bu karar dünya çapında tartışmalara yol açmıştı.
Ödülü kabul ederken yaptığı açıklamada Obama, “diğer kazananlarla kıyaslandığında başarılarının mütevazı kaldığını” söylemişti. Trump ise bunu unutmadı ve hâlâ Norveç’ten davet beklemeye devam ediyor.
Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, “Donald Trump’ın yaşamının merkezinde. Nobel Barış Ödülü, duvara asılacak hoş bir şey olurdu,” dedi. Bolton, Trump’ın ilk döneminin sonlarına doğru onunla ters düşmüştü.
Bolton ayrıca, “Obama’nın Nobel Barış Ödülü aldığını gördü ve düşündü ki, eğer Obama hiçbir şey yapmadan bu ödülü alabildiyse, kendisi neden almasın?” diye de ekledi. (Trump, ikinci dönemine başladıktan sadece 12 saat sonra Bolton’un ABD Gizli Servisi tarafından korumasını iptal etti.)
Obama eleştirileri
2024 seçim kampanyasının son aylarında Trump, Obama’nın Nobel Barış Ödülü’ne sık sık atıfta bulunarak, onun bu ödülü hak etmediğini dile getirdi. Trump, ekim ayında Detroit Ekonomi Kulübü'nde yaptığı bir konuşmada, “Eğer adım Obama olsaydı, Nobel Ödülü’nü 10 saniye içinde bana verirlerdi” dedi.
Obama’nın sözcüsü, bu konuda yorum yapmayı reddetti.
Herhangi bir birey Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilebilir ve Trump, yıllar içinde destekçileri tarafından birçok kez aday gösterildi. Geçen yıl, New York Temsilcisi Claudia Tenney, Trump’ı İsrail ile dört Arap ülkesi arasında diplomatik ilişkiler kurulmasını sağlayan İbrahim Anlaşmaları’ndaki rolü nedeniyle aday gösterdi. Bu ay ise, California Temsilcisi Darrell Issa, Trump’ı Orta Doğu’da barışı sağlama çabalarından dolayı aday gösterdiğini açıkladı.
Trump’ın en üst düzey yardımcılarından bazıları da sık sık, kendiliğinden bu konuyu açarak başkanın Nobel Ödülü kampanyasını destekledi. Özellikle Fox News veya Muhafazakâr Siyasi Eylem Konferansı gibi platformlarda bunu gündeme getirdiler.
Göreve başlama konuşmasında Trump, “En gurur duyduğum mirasım, bir barış sağlayıcı ve birleştirici olmak olacak” demişti.
'Trump'ın çabalarının bir bedeli var'
Federal kurumları dağıtmak, sınır dışı işlemlerini hızlandırmak ve gümrük tarifeleri uygulamak için imzaladığı bir dizi başkanlık kararnamesinin ortasında, Trump bu mirasını güçlendirmeye çalıştı. Rusya, Belarus ve Afganistan’da tutuklu Amerikalıların serbest bırakılması için müzakereler yürüttü, Rusya ve Ukrayna arasında daha kapsamlı bir ateşkese yaklaşmaya çalıştı ve Orta Doğu’daki çatışmayı sona erdirmek için çaba gösterdi.
Geçen hafta Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski arasında enerji hedeflerine yönelik saldırılara 30 gün boyunca ara verilmesi konusunda bir anlaşma sağlanmasına yardımcı oldu.
Ancak eleştirmenler, Trump’ın barış çabalarının bir bedeli olduğunu savunarak, onun sık sık saldırgan taraflarla ittifak kurduğunu öne sürüyor. Örneğin, geçen ay Oval Ofis’te Zelenski ile yaptığı gergin görüşmenin ardından Trump, Ukrayna’ya yapılacak tüm ABD askeri yardımlarını geçici olarak askıya almıştı.
'Barış için çalışmıyor'
2020’de ABD hükümetini Nobel Barış Ödülü’ne aday gösteren İsveç parlamento üyesi Magnus Jacobsson. Ukrayna’nın Lviv kentinden verdiği röportajda, “Amerika’nın şu anda Rusya ve Ukrayna konusunda yaptıklarına karşı çok eleştirel bir yaklaşımım var” dedi. Jacobsson ardından da “Trump, Rusya ve Ukrayna arasında barış için çalışmıyor. Daha fazla çatışma, daha karmaşık bir durum yaratmak için çalışıyor ve Avrupa’da, muhtemelen kimse bundan memnun değil” diye de ekledi.
2020’de Trump, ABD, Kosova ve Sırbistan adına sunduğu adaylık için Jacobsson’u arayarak teşekkür etmişti. Trump yönetimi, eski savaş halindeki iki ülke olan Kosova ve Sırbistan arasında ekonomik kalkınmaya yönelik bir anlaşmanın müzakerelerine yardımcı olmuştu. Ancak Jacobsson, Trump’ın Ukrayna’daki savaşa yaklaşımının ödülü hak etmediğini söyledi.
2016’da Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Kolombiya’nın Eski Devlet Başkanı Juan Manuel Santos, en azından şu an için, Trump’ın ödüle layık olduğu fikrine şüpheyle yaklaşıyor gibiydi. Verdiği bir röportajda Santos, “Hâlâ barışa ulaşmış değiliz, dolayısıyla şu anda bu isteği destekleyen çok fazla argüman olduğunu düşünmüyorum” dedi.
Santos şöyle konuştu: “Ne Trump ne de başka biri, sadece bu ödülü kazanmak için çalışarak Nobel Barış Ödülü’nü almaz. Tarih boyunca insanlar, yaptıkları şeyler ve barışı sağlama konusundaki gerçek motivasyonları sayesinde bu ödülü kazandılar. Umarım burada da durum böyle olur. Eğer başarılı olursa, o zaman barış ödülü için iyi bir aday olabilir.”
© 2025 The New York Times Company
