Niraj Chokshi / New York Times
Trump yönetimi, ithal ticari uçaklar, jet motorları ve ilgili parçalara yönelik bir soruşturma başlattı. Bu soruşturma, halihazırda uygulanmakta olan birçok gümrük vergisine ek olarak yeni vergilerin getirilmesine yol açabilir.
Cuma günü yayımlanan federal bir bildiriye göre, Ticaret Bakanı Howard Lutnick, 1 Mayıs’ta, başkana ulusal güvenlik çıkarları doğrultusunda yabancı ürünlere gümrük vergisi uygulama yetkisi veren Ticaretin Genişletilmesi Yasası'nın bir hükmü kapsamında soruşturmayı başlattı.
Başkan Donald Trump, bu yetkiyi daha önce alüminyum ve çelik ürünlerine gümrük vergisi uygulamak ve geçen ay yarı iletkenler ile ilaçlara yönelik benzer soruşturmalar başlatmak için kullanmıştı.
Yeni soruşturmanın bir parçası olarak Ticaret Bakanlığı, uçak, motor ve parçalara olan talebin yurt içinde karşılanıp karşılanamayacağı; yabancı tedarikçilerin pazardaki rolü; yabancı hükümetlerin bu işletmelere ne ölçüde destek sağladığı gibi konular hakkında sektör temsilcilerinden görüş alacağını bildirdi.
İthalat vergileri, yıllardır tüm sektörler içinde en büyük dış ticaret fazlalarından birini veren havacılık sanayisini olumsuz etkileyebilir. Ancak bu sektör, dünya genelinde dağılmış olan uzmanlaşmış tedarikçilere büyük ölçüde bağımlı. Bazı durumlarda, kritik parçalar yalnızca birkaç ya da tek bir üretici tarafından üretiliyor olabilir. Danışmanlık şirketi IBISWorld’e göre, havacılık sanayisinin bu yıl yaklaşık 125 milyar dolarlık ihracat yapması bekleniyor ki bu rakam, petrol ve gazdan sonra ikinci sırada yer alıyor.
'Sabırsızlıkla bekliyoruz'
Amerikan Havacılık Sanayicileri Derneği Başkanı Eric Fanning bir açıklamasında, “Dış ticaret fazlalarımız, istihdam yaratımımız ve hem hava taşımacılığı hem de ulusal savunmaya yönelik yenilikçi katkılarımız, Amerikan ekonomisi için tüm imalat sektörleri arasında en iyi haber konusudur. Ticaret Bakanlığı ile iş birliği yaparak, küresel havacılık liderliğimizi mümkün kılan ticaret çerçevesini sürdürürken aynı zamanda yurt içi tedarik zincirimizi güçlendirme fırsatlarını belirlemeyi sabırsızlıkla bekliyoruz" dedi.
Ticari uçak üreticisi Boeing, şimdiye kadar Trump tarafından uygulanan vergilerin doğrudan etkilerini sınırlı olarak tanımlasa da, tedarikçileri üzerindeki olası yükten endişe duyduğunu belirtti. Şirketin CEO’su Kelly Ortberg, geçen ay Wall Street analistlerine yaptığı açıklamada, Japonya ve İtalya’dan ithal edilen geniş gövdeli uçak parçaları için %10 vergi ödediklerini ancak bu maliyetin, uçakların satışıyla karşılanacağını beklediklerini söyledi.
Uçak motoru ve parçaları üreten RTX, geçen ay yaptığı açıklamada bu yılki vergilerin şirkete 850 milyon dolara mal olacağını tahmin etti. Bir diğer motor üreticisi GE Aerospace ise bu yıl için 500 milyon dolarlık vergi maliyeti öngördüğünü belirtti.
Hükümetler, havacılık sanayilerini gümrük vergileri ve sübvansiyonlarla koruma ve destekleme girişiminde sıkça bulundu. ABD ve Avrupa Birliği, dünyanın en büyük ticari uçak üreticileri olan Boeing ve Airbus’a karşılıklı olarak haksız sübvansiyon verilip verilmediği konusunda yıllarca anlaşmazlık yaşadı. Airbus’ın merkezi Fransa’da bulunmakta olup, birçok Avrupa ülkesinde kapsamlı operasyonları var.
2021 yılında, ABD ve Avrupa, bu sübvansiyonlara ilişkin 17 yıllık anlaşmazlığı sona erdirerek, büyük sanayi alanlarında Çin’in hakimiyetine karşı birlikte çalışmak üzere anlaşmaya vardı.
© 2025 The New York Times Company
