Ana Swanson / New York Times
Seçilmiş Başkan Donald Trump onlarca yıldır gümrük vergilerinin gücüne inandığını söylüyordu. Şimdi, göreve gelmeye hazırlanırken, ekonomik planının merkezi bir parçası haline geldi. Trump, yabancı mallara uygulanan yüksek gümrük vergilerinin ABD imalatına fayda sağlayacağını ve istihdam yaratacağını savunuyor. Trump'ın önerileri gümrük vergilerini nesiller boyunca görülmemiş bir düzeye çıkaracak. Pek çok ekonomist böyle bir hamlenin Amerikan hane halkı ve işletmeleri için daha yüksek maliyetler ve küresel olarak istikrarsızlaştırıcı ticaret savaşları da dahil olmak üzere potansiyel zararlı sonuçları konusunda uyarıda bulundu. İşte Trump'ın kapsamlı ticaret planları hakkında bilinmesi gereken beş önemli şey.
Trump ABD imalatını canlandırmayı vadediyor
Trump birkaç ağır gümrük vergisi planı ortaya attı. Beyaz Saray için kampanya yürütürken Trump, gümrük vergilerinin bir listesini sundu. Çoğu yabancı ürün için %10 ila %20 arasında “evrensel” bir gümrük vergisinden bahsetti. Çin mallarına %60 ya da daha fazla gümrük vergisi uygulanmasını önerdi. Ve Çin ile kalıcı normal ticari ilişkilerin kaldırılmasını önerdi ki bu da Çin'den ithal edilen ürünlere uygulanan gümrük vergilerinin derhal arttırılmasıyla sonuçlanacaktı.
Trump ayrıca ABD'nin diğer ülkelerin Amerikan mallarına uyguladığı gümrük vergisi oranlarını karşılayacağı bir “karşılıklı” gümrük vergisi fikrini de destekledi. Vergi gelirlerinin gelir vergilerinin yerine kullanılmasını önerdi. Meksika'yı da %100, %200 ve hatta %1,000 gümrük vergisi uygulamakla tehdit ederek, bu ülkeden gelen göçü ve Çin malı araba sevkiyatını durdurmak için daha fazlasını yapmasını istedi. Biden yönetimi de Çin'den gelen mallara uygulanan gümrük vergilerini arttırmıştı, ancak Trump'ın planları çok daha büyük. Zira on milyarlarca yerine trilyonlarca dolarlık ürünü etkiliyor.
Gümrük vergileri tüketicilere yansıyor
Trump gümrük vergilerini yabancı şirketlerin ödediğini söylüyor. Bu genellikle yanlış. Gümrük vergisi, bir ürün sınırı geçtiğinde üzerine konulan bir vergi. Örneğin, ürününü ABD'ye getiren bir şirket (ithalatçı) aslında vergiyi ABD hükümetine öder. Ancak daha önemli olan soru, nihai maliyeti kimin üstlendiği. Bir şirket fiyatlarını yükselterek maliyeti müşterilerine yansıtmaya çalışabilir. Verginin maliyetini kendisi üstlenerek kar marjlarını azaltabilir. Ya da ürünleri için daha az ödeme yapmak üzere pazarlık yaparak yabancı tedarikçileri yükü taşımaya zorlayabilir.
Bunlardan hangisinin gerçekleşeceği söz konusu şirkete göre değişir. Ancak Trump'ın ilk döneminde Çin'e uyguladığı ağır gümrük vergileri söz konusu olduğunda, ekonomik araştırmalar bu maliyetlerin çoğunun Amerikalı tüketicilere yansıtıldığını ortaya koydu. Ekonomistler bunun tekrarlanabileceğine inanıyor. Örneğin Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü tarafından yapılan bir çalışmada, Trump'ın mevcut gümrük vergisi planlarının tipik bir Amerikan hanesi için maliyetleri yılda 2.600 dolar artıracağı hesaplandı.
Kendi kazananlarını ve kaybedenlerini yaratıyor
Üreticiler arasında bile gümrük vergileri kendi kazananlarını ve kaybedenlerini yaratıyor. Trump'ın planı ABD'li üreticilere yardım etmeyi amaçlıyor - ancak bazılarına da zarar verebilir. Birçoğu yabancı parça ve malzemelere bağımlı. Bu ürünlere uygulanacak gümrük vergileri, bunları kullanan ABD fabrikalarının maliyetlerini artıracak ve imalat sektörü için diğer kazanımları dengeleyecek. Vergiler bir sektöre diğerlerinin zararına da yardımcı olabilir. Örneğin, bir hükümet araştırması Trump'ın çelik ve alüminyuma getirdiği gümrük vergilerinin ABD'de bu metallerin üretimini 2021 yılında 2,2 milyar dolar artırdığını ortaya koydu. Ancak bu metalleri otomobil, gıda ambalajı ve beyaz eşya yapımında kullanan ABD fabrikaları daha yüksek maliyetler ödemek zorunda kaldı ve aynı yıl üretimlerinde 3,5 milyar dolarlık bir azalma görüldü.
ABD Başkanı gümrük vergisi konusunda güçlü yetkilere sahip
Trump'ın tek taraflı olarak gümrük vergisi koyma konusunda önemli bir gücü var. Anayasa teknik olarak Kongre'ye dış ticareti düzenleme yetkisi veriyor, ancak kanun koyucular da başkana kendi ticaret yetkisini fazlasıyla vermiş durumda. Önceki yıllarda kabul edilen yasalar başkana ABD'nin ulusal güvenliğini korumak, dış ticaret uygulamalarından zarar gören endüstrileri savunmak ya da hemen her şey olarak tanımlanabilecek “uluslararası bir acil durum” karşısında harekete geçmek için gümrük vergileri uygulama konusunda geniş bir kapsam sağladı. Bunun tek istisnası, Trump'ın tüm yabancı ürünlere evrensel bir gümrük vergisi uygulama fikri olabilir ki hukuk uzmanları bunun mahkemede zorluklarla karşılaşabileceğini söylüyor. Ancak bu zorlukların ortaya çıkması zaman alabilir ve nihayetinde başarısız olabilir.
Vergiler uluslararası ticaret kavgasını körükleyebilir
Eğer planlarını hayata geçirirse, ticaret savaşları muhtemelen yaklaşıyor. Trump'ın ilk döneminde gümrük vergileri birçok uluslararası ticaret kavgasına yol açtı. Avrupa Birliği, Çin, Kanada ve diğer hükümetler Amerikan soya fasulyesi, viski, portakal suyu ve motosikletlere gümrük vergisi koyarak bazı ABD ihracatlarının düşmesine neden oldu. Bu senaryoların daha büyük ölçekte tekrar yaşanması muhtemel görünüyor. Birçok yabancı hükümet, karşılık olarak vurabilecekleri Amerikan ürünlerinin listesini hazırlamaya başladı bile. Bazı iş insanları Trump'ın gümrük vergisi tehditlerinin kısmen palavra olduğunu ve tam olarak politikaya dönüşmeyeceğini varsayıyor gibi görünüyor. Ancak Dış İlişkiler Konseyi'nde ticaret uzmanı olan Edward Alden, Trump'ın bu kez “vergileri iyi bir şey olarak çok daha temel bir şekilde benimsediğini” söyledi. Alden, Trump'ın Çarşamba sabahı erken saatlerde yaptığı kabul konuşmasında, verilen sözlerin “tutulan sözler” olacağını söylediği bir cümleye işaret etti. Alden gümrük vergileri için “Bunu kastettiğine şüphe yok. Bu, vaat listesinin en başında yer alıyor" dedi.
© 2024 The New York Times Company
