Mike McIntire ve Michael Forsythe /The New York Times
Aslında Vladimir Putin'in neye sahip olduğu ve bu servetin nerelerde olabileceği hakkında çok az şey biliniyor. Yıllarca süren spekülasyonlara ve söylentilere rağmen, yakın arkadaşlarının hesapları üzerinden milyarlarca dolar akıp gitmiş ve lüks mülkleri aile üyeleri üzerine yapılmış olsa bile, servetinin boyutu çıldırtıcı bir şekilde belirsizliğini koruyor.
Resmi olarak yılda 140 bin dolar kazanıyor
Kamuoyuna yapılan açıklamalara göre Putin resmi olarak yılda 140 bin dolar kazanıyor ve sadece küçük bir dairesi var. Bu açıklama Karadeniz kıyısına yakın bir yerde yapılan ve 1 milyar dolardan fazlaya mal olduğu tahmin edilen 'Putin'in Sarayı'nı açıklamaya yetmiyor.
Mal varlıklarıyla doğrudan bağlantısı kurulamıyor
Yine, 100 milyon dolarlık lüks bir gemi olan Putin’in yatı Graceful’u da açıklamaya yetmiyor. (Yat, Ukrayna’nın işgalinden sadece haftalar önce Almanya'dan ayrılıp Rusya'ya götürüldü.) Ayrıca Monaco'da Putin'in sevgilisi olduğu söylenen bir kadın tarafından, bir off-shore şirketi aracılığıyla satın alınan 4.1 milyon dolarlık daire de var. Ve Fransa'nın güneyinde eski karısıyla bağlantılı pahalı bir villa…
ABD ve müttefikleri için sorun, bu varlıkların hiçbirinin doğrudan Rusya liderine bağlanamaması.
Şimdiye kadar Batılı hükümetlerin yaptırımları, Putin’e ait varlıkların kayıt üzerindeki sahipleri olduğu şüphelenilen kişilere odaklandı ve bunun Putin üzerindeki baskıyı artıracağı umuldu. Ayrıca 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakını takip eden dönemdeki yaptırımlar, Putin'e yakın oligarkları hedef almaya devam ediyor. Bunların arasında eski damadı ve bir Rus petrokimya firmasının büyük hissedarı olan Kirill Shamalov; inşaat patronu Boris Rotenberg ve Rusya’nın en zengin altıncı kişisi olduğu söylenen yatırımcı Gennady Timchenko da bulunuyor.
Karmaşık şirket labirentlerini tercih ediyorlar
Yaptırımların amacı ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği'nde varlıklara erişmeyi veya finansal işlemler gerçekleştirmeyi imkansız hale getirmek. Ancak son on yılın çoğunda Batı yaptırımları altında yaşayan Rusya'nın seçkinleri, incelemeden kaçınmak için uzun süredir karmaşık şirket labirentlerini tercih ediyor. Bu labirentler, servetlerini gizlemek isteyenlere hizmet eden off-shore hukuk firmaları veya özel bankalardaki dosyaların sızdırılmasıyla ortaya çıkabiliyor.
Kongre üyelerine Rusya yaptırımları konusunda danışmanlık yapan ABD Helsinki Komisyonu kıdemli danışmanı Paul Massaro, ABD yetkililerine hangi varlıkların etkileneceğinin net olmadığını söyledi.
"Mal varlıklarını bilmeden, onları donduramayız"
Massaro “Hedef aldığımız kişilere yönelik açıkladığımız yaptırımlar, kendimizi övdüğümüz basın bültenleri olmaktan öteye geçemeyecek. Çünkü bu kişilerin hangi varlıklara sahip olduğunu bilmeden, onları donduramayız” dedi.
Avrupalı bir diplomat ise, çabanın sembolik değerine dikkat çekerek, bu hamleyi siyasi açıdan önemli bir sinyal olarak nitelendirdi.
Putin'in gizli servetinin miktarının ne olabileceğine dair tahminler çok çeşitli. En sansasyonel iddialardan biri, 2005 yılında oligarklarla çatışmasının ardından Rusya’ya girişi yasaklanan ABD’li finansçı Bill Browder'dan geldi. 2017'de Kongre'de, Putin'in servetinin 200 milyar doları bulabileceğine inandığını, bunun da onu o zamanlar dünyanın en zengin adamı yapacak olağanüstü bir meblağ olduğuna inandığını söyledi.
"Rusya'nın Dost Kapitalizmi "kitabının yazarı ve Georgetown Üniversitesi Yardımcı Profesörü Anders Aslund, Rusya liderinin servetini yaklaşık 125 milyar dolar olarak tahmin ediyor. Bu varlığın büyük kısmının Putin'in arkadaşları ve akrabaları tarafından geniş bir off-shore ağında gizlendiğini savundu.
Yakın çevresindeki kişiler şimdiye kadar nadir durumlarda Putin’in serveti hakkında halka açık bir şekilde konuştu. Putin’e yakın bir isim olduğunu söyleyen Sergei Kolesnikov, 2010’da o zamanki cumhurbaşkanı Dmitry Medvedev'e açık bir mektup yazarak Putin'in, Karadeniz kıyısında devasa bir mülk inşa ettiğini iddia etti. Kolesnikov, Rusya'dan ayrıldıktan sonra gönderdiği mektubunda, “Sarayın 1 milyar doları aşkın maliyetinin, yolsuzluk, rüşvet ve hırsızlık yoluyla toplanan paralarla karşılandığını” yazdı.
'Basit zevkleri olan bir adam profili'
Buna karşılık Kremlin, Putin'in basit zevkleri olan bir adam olduğu konusunda ısrar ediyor. Düzenli olarak onun Sibirya ormanlarındaki görüntülerini dağıtıyor ve bir saraya sahip olduğunu reddediyor.
Hudson Enstitüsü'nün Kleptokrasi Girişimi'nde araştırmacı olan Nate Sibley ise, Putin'in her şeyi kontrol eden bir otokrat olduğu için büyük bir servete sahip olması gerekmediğini söylüyor: "İnsanların ‘Putin’in serveti bu kadar, şu kadar’ diye konuşmasının pek bir anlamı yok. Putin’in bu parayla St. Tropez'e yerleşip emekli olacağını mı düşünüyorlar?"
© 2022 The New York Times Company
