Ana Swanson - Keith Bradsher / The New York Times
ABD Ticaret Bakanı Gina Raimondo Salı günü Çinli yetkililere ABD'nin Çin ile ekonomik bağlarını koparmaya çalışmadığını söyledi ancak iş dünyasının Çin'i "yatırım yapılamaz" olarak tanımlamasına yol açan bir dizi endişeyi de dile getirmekten geri durmadı.
Hem ticaretin geliştirilmesi hem de ABD'nin Çin'in ileri teknolojiye erişimine getirdiği sınırlamaları denetleyen Raimondo, Salı günü Çin'in birçok üst düzey yetkilisiyle görüştü. Bunlar arasında Çin'in en üst düzey ikinci yetkilisi olan Başbakan Li Qiang ve birçok ekonomik konuyu denetleyen Başbakan Yardımcısı He Lifeng ile Pekin'in kalbindeki Tiananmen Meydanı'nın yanında bulunan Büyük Halk Salonu'nda bir araya gelmek de vardı.
Raimondo, Çin'de faaliyet gösteren ABD işletmelerinin karşılaştığı çeşitli zorluklar konusunda Çinli yetkililerle istişare yaptığını söyledi. Salı akşamı Pekin'den Şanghay'a giden yüksek hızlı trende gazetecilerle yaptığı uzun söyleşide Raimondo, şirketlerin fikri mülkiyet hırsızlığı gibi uzun süredir devam eden sorunların yanı sıra işletmelere yapılan baskınlar, yeni bir karşı casusluk yasası ve açıklama yapılmadan verilen fahiş para cezaları gibi bir dizi yeni gelişmeyle ilgili endişelerini dile getirdiklerini söyledi.
Yatırım yapılamaz bir ülke
Raimondo konuyla ilgili "İşletmelerden giderek artan bir şekilde Çin'in çok riskli hale geldiği için yatırım yapılamaz bir ülke haline geldiğini duyuyorum" dedi.
Raimondo görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada Intel, Micron ve Boeing gibi ABD'li şirketlerin çeşitli endişelerini dile getirdiğini ancak "herhangi bir taahhüt almadığını" söyledi. Pekin bu ay Intel'in bir başka yarı iletken şirketini satın almasına onay vermeyerek engel oldu. Ayrıca Mayıs ayından bu yana Micron'un Çin'deki bazı yarı iletken satışlarını ciddi şekilde kısıtladı ve son birkaç yıldır Boeing jetlerinin neredeyse tüm alımlarını durdurdu, bunun yerine çoğunlukla Avrupa'dan Airbus uçaklarını tercih etti.
Adım atıp atmayacaklarını göreceğiz
ABD için tüm bu olumsuz gelişmelerin ardından Raimondo, "Beklentilerimiz konusunda çok kararlıydım. Bu seyahatle birlikte sanırım sesimiz duyuldu. Herhangi bir adım atıp atmayacaklarını göreceğiz" ifadelerini kullandı.
Raimondo ayrıca iklim değişikliği, fentanil ve yapay zeka gibi daha geniş tehditler konusunda Çin'in iş birliğini istedi. Raimondo, Çinlilerin de ABD'den ileri teknoloji üzerindeki ihracat kontrollerini azaltmasını ve bazı ileri teknolojilere yeni yatırımları yasaklayan emri geri çekmesini istediğini söyledi. Ancak Raimondo "Ulusal güvenlik konularında pazarlık yapmayız" diyerek bu talepleri reddettiğini söyledi.
Uzlaşılamayan pek çok nokta bulunsa da, Raimondo ihracat kontrollerinin ABD-Çin ticaretinin sadece küçük bir kısmına uygulandığını söyledi ve ülkeler arasındaki diğer ekonomik fırsatların benimsenmesi gerektiği konusunda Çinlileri ikna etmeye çalıştı.
İlişkilerin istikrarsızlığı dünya için de kötü
Raimondo "Bu konunun ayrışmayla bir ilgisi yok" dedi ve ekledi: "Konu Amerika, Çin ve dünya için iyi olan çok önemli ticari ilişkimizi sürdürmekle ilgili. Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki istikrarsız bir ekonomik ilişki dünya için kötüdür"
Çin'in Xinhua Haber Ajansı Salı günü geç saatlerde Li'nin Raimondo'ya Çin ve ABD arasındaki ekonomik ilişkilerin "karşılıklı yarar" sağladığını söylediğini duyurdu. Ancak Li aynı zamanda "ekonomi ve ticaret konularını siyasileştirmenin ve güvenlik kavramını aşırı genişletmenin sadece ikili ilişkileri ve karşılıklı güveni ciddi şekilde etkilemekle kalmayacağı, aynı zamanda iki ülkenin şirketlerini ve halkının çıkarlarına zarar vereceği ve küresel ekonomi üzerinde olumsuz bir etkisi olacağı" uyarısında bulundu.
Raimondo'nun ziyareti, Biden yönetiminin ABD'nin Çin ile ilişkilerinde uzun süredir devam eden kötü gidişatı durdurma ve iletişimi yeniden tesis etme çabasının bir parçası. Raimondo, üç ay içinde Çin'e seyahat eden dördüncü üst düzey Biden yönetimi yetkilisi oldu. Raimondo'nun Çinli yetkililerle yaptığı görüşmeler hem ticari ilişkilerin ekonomik potansiyelini hem de büyük zorluklarını ortaya koydu.
Raimondo'nun ziyareti bir fırsat
Çinli yetkililer Raimondo'nun ziyaretini gerilimi azaltmak ve endişelerini dile getirmek için bir fırsat olarak değerlendirdi. Büyük Salon'un ikinci katındaki kırmızı halı kaplı kabul salonunda otururken, Çinli yetkililer görüşmenin başında Raimondo ile çalışmaya hazır olduğunu ve ABD'nin akılcı ve pratik politikalar benimsemesini umduğunu söyledi. Raimondo da Biden yönetiminin önceliklerini sıralayarak karşılık verdi.
Raimondo, "ABD-Çin ticari ilişkisi küresel olarak en önemli ilişkilerden biridir ve bu ilişkiyi sorumlu bir şekilde yönetmek hem uluslarımız hem de tüm dünya için kritik önem taşımaktadır" dedi. Raimondo ayrıca "Ulusal güvenliğimizi koruma konusunda elbette asla taviz vermeyecek olsak da, Çin'in ekonomisini ayrıştırmak ya da geri tutmak istemediğimizi açıkça belirtmek isterim" ifadelerini kullandı.
Pazartesi günü Raimondo ve Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao bir araya gelerek iki ülke arasında ticari konularda düzenli görüşmeler yapılması konusunda mutabık kaldı. Bu görüşmelerde hükümet yetkililerinin yanı sıra iş dünyası liderlerinin de yer alması planlanıyor.
Seyahat ve turizm konuları da masada
Salı günü erken saatlerde Raimondo, Çin Kültür ve Turizm Bakanı Hu Heping ile bir araya geldi. Bu görüşme, Pekin'in Çin'in ABD'ye grup turları yasağını kaldırmasından üç haftadan kısa bir süre sonra gerçekleşti. Toplantıda iki bakan, Raimondo'nun organize ettiği bir dizi ticari tanıtım faaliyetinin sonuncusu olarak, ABD ve Çin'in önümüzdeki yılın başlarında Çin'de seyahat endüstrisini tanıtmak üzere bir toplantıya ev sahipliği yapması konusunda anlaştı.
Bir endüstri grubu olan ABD Seyahat Birliği Cumartesi günü yaptığı açıklamada, Çin'den Amerika Birleşik Devletleri'ne seyahatlerin pandemi öncesi seviyelerin üçte birinden daha az olduğunu söyledi.
© 2023 The New York Times Company
