Arielle Paul / The New York Times
Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kenti, bir çöl kentine göre adeta bir su harikalar diyarı. Ziyaretçiler dünyanın en derin havuzunda tüplü dalış gerçekleştirebiliyor ya da penguenlerin yeni yapılmış karda oynadığı bir mega alışveriş merkezinde kayak yapabiliyor. Dünyanın en büyüğü olarak lanse edilen bir fıskiye, çevresindeki hoparlörlerden gelen müzikle senkronize bir şekilde havaya 22 bin galondan fazla su püskürtüyor.
Körfez'i atıkla dolduruyor
Ancak şehir, zenginliğini korumak için sahip olmadığı tatlı suya ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle, hızla büyüyen bir metropolü sulamak için tuzdan arındırma teknolojilerini kullanarak denize yöneliyor.
Elbette tüm bunların bir bedeli var. Uzmanlar Dubai'nin tuzdan arındırmaya olan bağımlılığının Basra Körfezi'ne zarar verdiğini, tuzdan arındırma işlemi sırasında kullanılan kimyasallarla birlikte Körfez'deki tuzluluk oranını artıran tuzlu su olarak bilinen acı bir atık ürettiğini söylüyor. Ayrıca kıyı suyu sıcaklıklarını yükselterek biyoçeşitliliğe, balıkçılığa ve kıyı topluluklarına zarar veriyor.
Körfez aynı zamanda iklim değişikliği ve Dubai'nin milyarlarca dolarlık adalarını arazi ıslahı yoluyla inşa etme çabaları nedeniyle de baskı altında. Sunulan sahil gayrimenkulleri arasında yapay takımadalar içinde yer alan deniz atı şeklindeki 34 milyon dolarlık özel bir ada da bulunuyor.
Kıyı şeridinde sıcaklık artacak
ScienceDirect'teki Marine Pollution Bulletin'de yayınlanan 2021 tarihli bir çalışmaya göre, zararı önlemek için acil bir önlem alınmazsa, tuzdan arındırma işlemi iklim değişikliği ile birlikte, Körfez'in kıyı sularının sıcaklığını 2050 yılına kadar daha da artıracak.
BAE'nin en kalabalık şehri olan Dubai, çevresel girişimler ve yeni teknolojiler yoluyla zararı gidermek için adımlar attı, ancak daha fazlasını yapmak için baskı artıyor. Bu ayın ilerleyen günlerinde şehir, COP28 olarak bilinen Birleşmiş Milletler küresel iklim zirvesine ev sahipliği yapacak ve BAE ile diğer katılımcı ülkelerin fosil yakıt yatırımları nedeniyle şimdiden tansiyon yükselmiş durumda.
Tatlı su talebi daha da artacak
Dubai'nin gösterişli eğlence mekanlarına güç sağlamanın ötesinde su, yaşamı sürdürmek için gerekli ve tuzdan arındırma susuz bir şehre içme suyu sağlıyor. Dubai Elektrik ve Su İdaresi, 2022 sürdürülebilirlik raporuna göre, 3,6 milyondan fazla sakinin yanı sıra şehrin 4,7 milyondan fazla ziyaretçiden oluşan aktif gündüz nüfusuna su sağlıyor. Kurum, 2040 yılına kadar bu rakamların artmasını ve temiz su talebinin artmasını bekliyor.
Sürdürülebilirlik raporuna göre şehir, geçen yıl yaklaşık 163,6 milyar galon suyu tuzdan arındırdı. Körfez'de üretilen her bir galon tuzdan arındırılmış su için ortalama 1-1,5 galon tuzlu su okyanusa salınıyor.
Tatlı su ile birlikte karbon da üretiyor
Dubai'de, türünün dünyadaki en büyük tesisi olan Jebel Ali Enerji ve Tuzdan Arındırma Kompleksi, denizden aldığı suyu bir dizi arıtma aşamasından geçirdikten sonra içilebilir su olarak şehre gönderiyor. Ancak Jebel Ali'nin 43 tuzdan arındırma tesisi fosil yakıtlarla çalışıyor. BAE 2022 yılında 200 milyon tondan fazla karbon üreterek dünya çapında kişi başına düşen en yüksek emisyonlar arasında yer aldı.
Deniz suyunu tuzdan arındırma neredeyse 50 yıldır BAE'de bir can simidi oldu, ancak California gibi diğer kıyı bölgeleri de son zamanlarda şiddetli kuraklık karşısında bu teknolojiyi benimsedi. Florida tuzdan arındırma konusunda ABD'de en önde ve daha iç kesimlerde yer alan Arizona, Meksika'dan tuzdan arındırılmış su getirmeyi düşünüyor.
Öncelik turizm
Tuzdan arındırma çalışmaları Bahreyn, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Katar gibi diğer Körfez ülkelerinde de uzun süredir kullanılıyor. Petrol zengini komşularının aksine Dubai'nin ekonomisi ağırlıklı olarak turizm, emlak ve havacılığa dayanıyor. 1960'lar ve 70'lerdeki kısa ömürlü petrol patlaması, kentin ihtişamlı mimari altyapısının finansal temelini oluşturdu.
Abu Dabi'deki Khalifa Üniversitesi'nde sürdürülebilir şehircilik alanında doçent olan Khaled Alawadi, "Bu bir marka olma yarışı. Özellikle de bölgede potansiyel bir rekabetiniz varsa bölgenin hakimi olmak istersiniz" şeklinde konuştu.
Temiz enerji planları
Dubai, 2030 yılına kadar enerji ve su talebini yüzde 30 azaltma ve 2050 yılına kadar elektrik üretiminin yüzde 100'ünü yenilenebilir enerji kaynaklarından elde etme çabası da dahil olmak üzere daha çevresel adımlar atmayı planlıyor. Ülke alternatif bir su kaynağı olarak sadece denize değil gökyüzüne bile yönelmiş durumda ve yağmur yağması için bulutları kimyasal olarak uyarmak üzere bilim adamları da istihdam ediyor. Öyle ki Dubai'deki oteller kendi imkanlarıyla sularını üretmeye teşvik edilmiş durumda.
Khalifa Üniversitesi'nde doçent olan ve BAE'de suyun tuzdan arındırılması konusunda araştırmalar yapan Faisal al-Marzooqi, hükümet yetkililerini metal üretim tesisleri ve su parkları gibi içme suyu içermeyen işlevler için tesislerin içme suyu kullanmasını engellemeye zorladığını söyledi ve ekledi: "Suyun gerçekten değerli olduğu bir dönemde, bu tip faaliyetleri yürütmenin daha iyi yolları olabilir"
Biyolojik çeşitlilik tehlike altında
Faisal, Körfez'de artan tuzluluk seviyelerinin tehlikeli olduğunu ve ve daha fazla tuz eklenmesinin Körfez'in biyolojik çeşitliliğini tehdit ettiğini sözlerine ekledi.
Öte yandan Dubai ilerleme de kaydediyor. Şehir, 2021 yılında tüm yeni tuzdan arındırma projelerinin mevcut en verimli ve çevre dostu tuzdan arındırma teknolojisi olan ters ozmoz kullanılarak inşa edilmesini zorunlu kıldı. Ancak ülkedeki tuzdan arındırma tesislerinin çoğu hala çok aşamalı 'damıtma' adı verilen eski bir teknolojiyi kullanıyor.
Suyu yarı geçirgen bir zardan geçirerek tuz ve diğer kirleticileri gideren ters osmozun aksine, çok aşamalı 'tek kademeli sürekli damıtma' ısıya dayanıyor. On yıllar önce, BAE tuzdan arındırmayı araştırmaya başladığında, teknoloji Körfez'in yüksek tuzluluk oranını daha iyi idare edebiliyordu, ancak ters ozmoz artık aynı şeyi yapabiliyor. Her iki teknoloji de tuzlu su oluştursa da, çok aşamalı damıtmanın yan ürünü çok daha sıcak ve ekosistemi daha fazla bozuyor.
3,4 milyar dolarlık proje
Şirketin Dubai'deki yeni Hassyan Enerji Santrali ters ozmozla tuzdan arındırma kullanacak ve bir yıldan uzun bir süredir kömür yerine doğal gazla çalışıyor. 3.4 milyar dolarlık projenin günde 140 milyon galondan fazla su üretmesi bekleniyor.
Şirket, en yeni teknolojilerini kullanarak tuzlu suyu yönetmek ve geri dönüştürmek için sürdürülebilir seçenekleri araştırmaya başladı. Ancak, dünya çapında çözümler araştırılıyor olsa da, sorunu geniş ölçekte ele alan teknikler henüz uygulanmadı.
Tüm bu çabalara rağmen Dubai eleştirilerle karşı karşıya. El Marzooqi, "Dürüst olmak gerekirse çok fazla girişim görmüyorum. Sistemlere güç sağlayan yenilenebilir enerjiye daha fazla odaklanıldığını hissediyorum, ancak tuzlu su hakkında neredeyse hiç konuşulmuyor" ifadelerini kullandı.
© 2023 The New York Times Company
