Ben Hubbard / The New York Times
Türkiye Parlamentosu Dış İlişkiler Komisyonu Salı günü İsveç'in NATO'ya katılma teklifini onaylayarak İskandinav ülkesini askeri ittifaka katılmaya bir adım daha yaklaştırdı.
Teklifin şimdi tüm Parlamento tarafından onaylanması gerekiyor, ancak oylama için bir tarih belirlenmedi ve dışişleri komitesi başkanı gazetecilere bunun hızlı bir şekilde gerçekleşmesini beklememelerini söyledi.
Türkiye süreci defalarca erteledi
İsveç'in geçen yıl Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından NATO'ya katılmak için başvuruda bulunmasından bu yana Türkiye; İsveç, ABD ve Kanada'nın Türkiye'nin taleplerini karşılaması gerektiğini söyleyerek süreci defalarca erteledi.
Hem İsveç hem de Finlandiya'nın birliğe girebilmesi için ittifakın 31 üye ülkesinin oybirliği gerekiyor ve bu süreçte iki ülke de NATO'ya katılım için başvuruda bulundu. Türkiye başlangıçta her iki ülkeyi de engelledi ve Finlandiya konusunda yumuşayarak Mart ayında bu ülkenin NATO'ya katılmasının önünü açmış olsa da İsveç konusunda direnmeye devam etti.
Birçok NATO lideri İsveç'in katılım için gereken her şeyi yaptığını söyledi ve Türkiye'nin İsveç'in katılımını onaylayı geciktirmeyi sürdürmesi, Türkiye'nin 'konumunu iç çıkarları için kullandığını' düşünen diğer ittifak üyelerini öfkelendirdi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç'in ülkesinin terörist olarak gördüğü muhaliflere daha fazla baskı yapması gerektiğini savunurken, İsveç'in üyeliğinin onaylanma sürecindeki gecikmeyi Türkiye'nin diğer NATO üyeleriyle yaşadığı anlaşmazlıklara bağladı.
Biden destekliyor, Kongre üyeleri karşı çıkıyor
Türkiye, F-16 satışı ve askeri modernizasyon konusunda ABD'den adım bekliyor. Biden yönetimi bu satışı desteklediğini açıkladı ancak Kongre üyeleri Türkiye'nin insan hakları sicilini ve İsveç'e karşı tutumunu gerekçe göstererek buna karşı çıktı.
Erdoğan ayrıca İsveç'le ilgili kararın kendisine değil Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne ait olduğunu, ancak partisi ve siyasi müttefiklerinin teklifi kolayca geçirebilecek oy oranına sahip olduğunu belirtti.
Sizin kongreniz varsa benim de meclisim var
Erdoğan 8 Aralık'ta yayınlanan açıklamalarında Türk gazetecilere "Sizin kongreniz varsa benim de meclisim var" dedi ve ABD için şu sözleri kaydetti: "F-16 konusunda Kongre'den geçtikten sonra adım atacağınızı söylüyorsunuz. Benim de bir meclisim var"
Erdoğan ayrıca her iki konunun da aynı anda çözüme kavuşturulmasını önerdi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
"Eğer iki NATO müttefikiysek, o zaman dayanışma içinde eş zamanlı olarak yapmanız gerekeni yapın ve meclisimiz gerekli kararı alacaktır"
Erdoğan ayrıca İsveç'in NATO'ya katılım durumunu, Türkiye'nin insansız hava araçlarında kullandığı optik ekipmanlara ihracat kısıtlamaları getiren bir diğer NATO üyesi Kanada'ya baskı yapmak için kullanmaya çalıştı. Erdoğan, "Biz onlardan drone kameraları istediğimizi söylüyoruz, Kanada ısrarla 'İsveç, İsveç' diyor" ifadelerini kullandı.
Oylamada AK Parti, MHP, CHP “Evet” oyu verirken; İYİ Parti ve Saadet Partisi "Hayır" oyu verdi. DEM Parti'nin tek üyesi Komisyonu terk etti ve oy kullanmadı.
NATO'ya İsveç'in katılımına ilişkin protokolün onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun teklifinin TBMM Dışişleri Komisyonu'nda kabul edilmesiyle şimdi sıra Meclis'te yapılacak oylamada.
Oylamayı hemen beklemeyin
Ancak Salı günkü oylamanın ardından komite başkanı ve AK Parti Ankara Milletvekili Fuat Oktay gazetecilere yaptığı açıklamada tasarının Meclis gündemine alınmasının Meclis başkanına bağlı olduğunu söyledi. Oktay, hızlı bir oylama beklenmediğini de sözlerine ekledi.
Türkiye dışında İsveç'in üyeliğini henüz onaylamayan tek NATO üyesi Macaristan. Ancak Macar yetkililer Türkiye'nin izinden gideceklerini daha önce belirtmişti.
© 2023 The New York Times Company
