Sapna Maheshwari / New York Times
TikTok’un çocukları uygulamaya nasıl bağladığı ve onlara uygunsuz içerikleri nasıl sunduğu konusunda ebeveynler, okullar ve hatta savcılar endişe duyuyor. Ancak bazı avukatlar TikTok’un bu yaz hizmet şartlarını sessizce değiştirdiğini ve bunun sonucu olarak şirkete yasal işlem başlatmanın daha zor olabileceğini söylüyor.
TikTok temmuz ayında kullanıcı anlaşmazlıklarının özel tahkim yoluyla çözülmesini gerektiren kuralları kaldırdı. Bunun yerine şikayetlerin iki California mahkemesinden birine yapılması gerektiğini söyledi. Tahkimin uzun süredir şirketler için faydalı olduğu düşünülse de, bazı avukatlar son zamanlarda tüketicilerin tahkim taleplerini toplu halde getirerek bunun şirketler için maliyetle hale geldiğini keşfetti. Kullanıcı şartları ayrıca uygulamanın kullanımından kaynaklandığı iddia edilen zararın ardından bir yıl içinde yasal işlem başlatılması gerektiğini öen sürecek şekilde değiştirildi. Daha önce bunun için belirli bir zaman aralığı yoktu.
Davalar artınca değişiklik geldi
Yasal değişiklikler TikTok’a karşı dava açma olasılığının artmasının ardından yapıldı. 40'tan fazla eyalet başsavcısından oluşan bir koalisyon TikTok’un genç kullanıcılara yönelik davranışlarını araştırıyor. Geçen yıl Tennessee ve Colorado eyaletlerinde başlatılan araştırmada şirketin çocukların ve gençlerin ruh sağlığına zarar veren adil olmayan ve aldatıcı davranışlarda bulunup bulunmadığını belirlemeyi amaçlıyor. Bu tür araştırmalar, olası bir zararın ortaya çıkarılması durumunda hükümet ve tüketici davalarına yol açabilir.
Bir başka gelişme olarak California’daki bir yargıç, geçen ay Instagram, Facebook, YouTube, TikTok ve Snapchat sahiplerine karşı açılmış yüzlerce davanın devam etmesine karar verdi. Yargıç şirketin ygulamalardaki özelliklere bağlı belirli ürün sorumluluğu iddialarıyla karşı karşıya kalması gerektiğini söyledi. Teknoloji devleri çoğu zaman Birinci Değişiklik ve platformların kullanıcı içeriğinden sorumlu tutulmasını önleyen yasalara işaret ederek kendilerini yasal iddialara karşı koruduğu için hakimin kararı önemliydi. TikTok New York Times’ın yorum isteklerine yanıt vermedi. Daha önce şirket, bazı ebeveyn kontrolleri ve önerilen ekran süresi sınırları da dahil olmak üzere gençler için sektörde lider önlemlere sahip olduğunu açıklamıştı.
TikTok'a mektup gönderdi
Avukat Kyle Roche, başka bir meslekdaşıyla bilikte TikTok kullanımından kaynaklanan bir dizi zarar iddiasıyla 1000'den fazla davacıyı ve reşit olmayan kişileri temsil ediyor. Roche salı günü TikTok’a güncellenen şartlara itiraz eden bir mektup gönderdi. Müvekkillerinin reşit olmadıklarını ve değişiklikleri kabul edemeyeceklerini, taleplerini dostane bir şekilde çözemedikleri takdirde anlaşmazlıkları tahkime götürmeyi planladığını Roche, TikTok'un, başsavcılığın genel soruşturması ve California davasına dayanan bir dava dalgası beklentisiyle terim değişikliği yaptığına inandığını söyledi.
İnsanları Facebook reklamıyla buluyor
Roche, genç TikTok kullanıcılarının ebeveynlerini büyük ölçüde insanlardan taleplerini bir web sitesinde paylaşmalarını isteyen Facebook reklamları aracılığıyla buluyor. (Eski bir kripto para birimi avukatı olan Roche, internette kendisini yozlaşmış gibi gösteren videolar ortaya çıktıktan sonra kurduğu hukuk firmasından geçen yıl istifa etti. Davaya düşman kişiler tarafından kendisine tuzak kurulduğunu ve videolardaki ifadelerinin birleştirilip kaldırıldığını söyledi.)
California’da yaşayan 49 yaşındaki Leigh Cardinal, Roche'un müşterileri arasında yer alıyor. Şu anda 15 yaşında olan kızının birkaç yıl boyunca endişe ve depresyon nedeniyle karanlığa gömüldüğünü ve bunun saatlerce TikTok kullandığı zamana denk geldiğini söyledi. Ailesinin TikTok kullanımından zarar görüp görmediğini soran ve 10 bin dolara kadar yardıma hak kazanabileceğini söyleyen reklamı gördüğünden hemen tıkladı.
33 başsavcıyla Meta’ya ortak dava
Geçtiğimiz iki yıl boyunca TikTok'u araştıran aynı eyaletlerin çoğu, Meta'nın Instagram ve Facebook platformlarında genç kullanıcılara yönelik davranışlarını da araştırdı. Bu dava daha da ilerlemiş durumda. Ekim ayında, 33 başsavcıdan oluşan bir koalisyon, sosyal medya devinin çocukları ve gençleri haksız yere tuzağa düşürdüğünü ve platformunun güvenliği konusunda kullanıcıları aldattığını söyleyerek federal mahkemede Meta'ya ortak dava açtı.
Meta, çevrimiçi deneyimleri gençler için güvenli ve yaşa uygun hale getirmek için yıllardır çalıştığını belirtti. Şirket ayrıca seçici alıntılar ve belgeler kullanarak çalışmalarının yanlış değerlendirildiğini açıkladı.
"Firmaların yeni şartlar yayınlaması işe yaramaz"
Şirketler, toplu davalar yoluyla sorumluluktan kaçınmak ve kapalı kapılar ardında çözüme ulaşmak için uzun süredir anlaşmazlıkları tahkime gönderiyor. Reklam ve e-ticaret alanında uzmanlaşan avukat Robert Freund ise avukatların tahkim taleplerini toplu halde nasıl sunacaklarını öğrendikten sonra bu tür gereklilikleri kaldırdıklarını, bunun da şirketlere özel hakemlerin davaları görmesi için milyonlarca dolar ücrete ve hatta daha fazlasına mal olabileceğini söyledi. Freund, "Bu büyük şirketler, tüketicilere dayattıkları iddia edilen anlaşmayı kabul etme testine tabi tutulduklarında, birdenbire bu hareketlerinin daha pahalıya mal olacağını görmekten hoşlanmazlar” dedi.
Chicago Üniversitesi hukuk profesörü Omri Ben-Shahar, TikTok'un hizmet şartlarındaki değişiklikleri mahkemede savunmakta zorlanacağını söyledi. Ben-Shahar “Firmalar yeni şartlar yayınladığında ya da bunları insanlara e-posta ile gönderdiğinde bu işe yaramaz” dedi.
© 2023 The New York Times Company
