Michael Forsythe, Gaia Pianigiani ve David D.Kickpatrick/The New York Times
Bugünlerde Almanya'nın Kuzey Denizi kıyısındaki limanlarından Fransız Rivierası'na uzanan bir coğrafyada süper yatlar büyük bir takip altında. Batı ülkeleri Rusya lideri Vladimir Putin'in yakın çevresindeki oligarklara acı çektirmek amacıyla lüks yatların peşine düşüyor.
Toskana kıyısındaki küçük bir İtalyan kasabası olan Marina di Carrara’da dünyanın en büyük, en yeni ve en pahalı süper yatlarından biri olan Scheherazade İtalyan polisi tarafından inceleniyor. Neredeyse bir ABD füze destroyeri uzunluğundaki yat bütün kıyıya hakim görünümde.
700 milyon dolara üretildi
SuperYachtFan adlı internet sitesi tarafından yaklaşık 700 milyon dolara mal olduğu tahmin edilen yat iki helikopter pistine sahip ve uydu alıcısı kürelerle süslenmiş.
Eski bir mürettebat tarafından gösterilen fotoğraflar yatta üzeri kapanarak dans pistine dönüşebilen bir yüzme havuzu, tam donanımlı spor salonu ve banyolarda altın kaplama armatürlerler olduğunu gösteriyor.
Boyu en az 140 metre olan en büyük süper yatların dünyasında Scheherazade’yi benzerlerinden ayıran bir özellik var: Bu süper yatın sahibi bilinmiyor. Bu bilinmezlik yatın sahibinin Orta Doğulu bir milyarder, bir Rus, oligark hatta Putin olabileceği yönündeki spekülasyonları besliyor.
Kaptan: Onu hiç görmedim
Geminin İngiliz vatandaşı olan kaptanı Guy Bennett-Pearce “Onu hiç görmedim. Onunla hiç tanışmadım” diyerek Putin'in yatın sahibi olduğunu ya da bir zamanlar yatta bulunduğunu yalanladı.
Kaptan yattayken yaptığımız telefon görüşmesinde patronunun herhangi bir yaptırım listesinde olmadığını da ekledi. Yatın bir Rus’a ait olması ihtimalini bütünüyle gözardı etmeyen kaptan imzaladığı “çok katı bir gizlilik anlaşmasına" atıfta bulunarak patronunun kimliği hakkında daha fazla bilgi vermeyi reddetti.
Kaptan Bennett-Pearce İtalyan müfettişlerin geçtiğimiz cuma günü yata geldiğini ve bazı evrak ve belgeleri incelediklerini ise şöyle doğruladı: “Çok sıkı kontrol ediyorlar. Her açıdan bakıyorlar. Gelenler yerel polis değil, koyu renk takım elbiseli adamlar.”
Konuya yakın bir kaynak, isminin açıklanmaması koşuluyla soruşturmayı İtalyan mali polisinin yürüttüğünü doğruladı.
Kaptan Bennett-Pearce geçtiğimiz hafta pazartesi gecesi yatın sahibinin kimliğini gösteren belgeleri İtalyan makamlarına teslim etmekten başka seçeneği kalmadığını söyledi. Bunu salı günü gerçekleştireceğini, kendisine bu işin "gizlilik" içinde halledileceğinin söylendiğini belirtti.
Kaptan, bir The New York Times muhabirine yazdığı cep telefonu mesajında “Bu durumun tüm olumsuz söylentileri ve spekülasyonları temize çıkaracağından hiç şüphem yok" dedi.
İsmini dahi gizleyebiliyor
Bu seviyede bir gizlilik süper yatların kendine özgü dünyası için bile fazla dikkat çekici.
Muadilleri gibi Scheherazade’yi inşa eden tersane ve mürettebat üyeleri gizlilik anlaşmaları imzalamış. Scheherazade’de bir yatın ismini gizlemek için kullanılan bir kapak var. Ayrıca limana ilk vardığında işçiler yatı etraftan gizlemek için iskeleye uzun bir metal bariyer dikmiş. Kasabada yaşayanlar daha önce hiç böyle bir şey görmediklerini söylüyor.
Fransız makamları geçen hafta Marsilya yakınlarında yola çıkmaya hazırlanan Amore Para adlı yata sahibi yaptırım listesinde olduğu gerekçesiyle el koydu. Yat Rus devlet petrol şirketi Rosneft'in başkanı İgor Seçin’e aitti. İtalya'da da Sanremo polisi, petrol ihraç eden bir şirketin sahibi ve Putin’in arkadaşı olan Gennady Timçenko'ya ait Lena adlı yata el koydu.
Yine İtalya’nın Imperia kentinde polis, Rusya'nın en zengin adamı Aleksey Mordaşov'a ait bir yat olan Lady M'ye de el koydu.
Oligark Alşer Usmanov'a ait olduğunu söylenen ve dünyanın en büyük yatlarından olan Dilbar'ın akıbeti belirsiz. Bloomberg News'in bildirdiğine göre gemi Hamburg'da ve Alman yetkililer geminin çıkış muafiyet belgesi almadan ayrılamayacağını söyledi.
Kendisini "süper yatçılıkta küresel otorite" olarak tanımlayan bir e-ticaret sitesi, yatın sahibinin "Orta Doğulu bir milyarder olarak bilindiğini" iddia ediyor. Scheherazade "Binbir Gece Masalları"ndaki kadın hikaye anlatıcısıyla aynı adı paylaşıyor. Yat, Eylül 2020'de Mısır'ın Hurghada limanını ziyaret ederek Kızıldeniz'de kısa bir gezinti yaptı. Ama çoğunlukla geçen eylülden beri demirlediği Marina di Carrara'da bekliyor.
Buradaki insanların da geminin mülkiyeti hakkında bazı teorileri var. Bazıları gemideki mürettebatın Rusça konuştuğunu duyduğunu söylüyor. Scheherazade aynı zamanda Rus besteci Nikolai Rimsky-Korsakov'un bir senfonisinin adı.
Cuma günü yat limanında yürüyüş yapan emekli katip Ernesto Rossi "Herkes ona Putin'in yatı diyor ama kimse gerçek sahibinin kim olduğunu bilmiyor” dedi.
Daha küçük bir yat olan Graceful uzun süredir "Putin'in yatı" olarak biliniyor. Graceful, Ukrayna’nın işgalinden sadece haftalar önce Rusya'nın Kaliningrad limanına gitmek üzere Almanya'dan ayrılmıştı.
Bu arada, ABD hükümet yetkilileri, Putin’in doğrudan çok az varlığa sahibi olduğuna dikkat çekiyor. Rus liderinin kullandığı lüks evler veya gemilerin çoğu oligarklara ait.
Yine de Putin'in büyük eğlence teknelerine yönelik bir tutkusu var gibi görünüyor. Rusya lideri, ülkenin kuzey kıyılarından güneyde Karadeniz'e kadar pek çok kez yatlarda fotoğraflandı. Geçen mayıs ayında o ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko, Karadeniz'in tatil beldesi Soçi'de bir yat gezisine çıkmışlardı.
Kaptan Bennett-Pearce, Scheherazade’nin mürettebatının yaklaşık yüzde 70'inin Rus olduğunu doğruluyor. Marine Traffic verilerine göre süper yat son iki yaz Karadeniz kıyısındaki Soçi’ye gitti.
Reuters'in haberine göre geminin inşa süreci Monaco merkezli Imperial Yachts adlı şirket tarafından yönetildi. Aynı şirket Seçin'in el konan yatı Amore Vero'yu da inşaa etmişti. Imperial Yachts'ın büyük yatlar bölümü yöneticisi Nick Flashman konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti.
Gizlilik anlaşması nedeniyle isminin açıklanmaması şartıyla konuşan eski bir mürettebat üyesi iş arkadaşlarının Scheherazade’den"Putin'in yatı" diye bahsettiklerini söyledi.
Aynı kişi, patronun bulunmadığı sıralarda yatın uluslararası bir mürettebat tarafından yönetildiğini de söyledi. Patron gelince mürettebat tamamen Rus personelden oluştuğunu da aktaran kişi, yabancı mürettebattın Scheherazade’nin 2020 Karadeniz gezisinden önceki haftalarda görevden alındığını da aktardı.
Kaptan Bennett-Pearce yatın kıdemli subaylarının çoğunun İngiltere, Yeni Zelanda ve İspanya’dan olduğunu belirterek, 2020'de birçok yabancı mürettebat üyesinin görevden alındığını ve yerlerine öncekiler kadar yüksek maaşlar talep etmeyen Rusların geçtiğini doğruladı.
Bennett-Pearce Rusya dışındaki insanların Putin'e karşı duyduğu antipatiyi hatırlatarak, Rusya liderinin yatın gerçek sahibi olması durumunda Rus olmayan kıdemli mürettebat üyelerini kadroda tutmanın bir anlamı olmayacağı yorumunu yaptı.
© 2022 The New York Times Company
