Maria Varenikova/The New York Times
Hafta sonu şiddetli çatışmalar sırasında Kiev'in sınırında yer alan dairesinde mahsur kalan tanınmış Ukraynalı şair Oleksandr Irvanets, ulusal havayı özetleyen birkaç dize yazdı. Şiir, şairle temasını kaybeden ve Rusya’nın yaşadığı bölgeye ilerlemiş olabileceğinden endişelenen hayranları tarafından internette yayınlandı:
“Bütün dünyaya sesleniyorum, kimseyi affetmeyeceğim!”
Şu anda Ukrayna'yı etkisi altına alan baskın bir duygu varsa, o da nefrettir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ordusu ve hükümeti için derin, kaynayan bir öfke. Ancak Ukraynalılar, sıradan Rusları da yıllarca süren siyasi pasiflikleri dolayısıyla suç ortağı olarak nitelendiriyor. Bu kin sığınaklardaki anneler, cephede savaşmaya hazırlanan gönüllüler, aydınlar ve sanatçılar tarafından paylaşılıyor. Mevcut duygu o kadar güçlü ki pazar günü, Lent'ten önce bağışlamayı teşvik eden bir Ortodoks dini tatili bile yatıştırmaya yetmedi. Affetme Pazarı olarak adlandırılan tatil, hem Rus hem de Ukrayna Ortodoks kiliselerinde tanınıyor. Ve bu nefret, iki ülkede de yaşayan ailelerinin olduğu iki Slav ulusu arasındaki kişisel bağları altüst etti.
Sosyal medyada gerilim artıyor
Yol kenarlarına, Ruslara devasa harfler ve küfürlü bir dille defolmalarını söyleyen reklam panoları asıldı. Ruslar ve Ukraynalılar tarafından sıklıkla ortak kullanılan sosyal medya paylaşımları öfkeli yorumlarla dolup taştı. Bazı Ukraynalılar Telegram uygulamasındaki Rus sohbet odalarında, askeri saldırıda öldürülen insanların fotoğraflarını paylaştılar. Moskova restoranlarının web sitelerinin yorum sayfalarında öfkelerini dile getirdiler. Bankacılık işlemlerindeki zorluklardan veya uluslararası yaptırımlar nedeniyle çöken ruble kurundan şikayet eden Ruslarla sert bir şekilde alay ediyorlar. Başkent Kiev çevresindeki çatışmalarda sıkışıp kalan Ukraynalı bir bilgisayar programcısı Stanislav Bobrytsky, Rusların savaşa tepkileri hakkında iğneleyici bir paylaşım yaptı: "Kahretsin, Apple Pay'in nesi var? En sevdiğim kafede bir latte için ödeme yapamıyorum.”
Rus toplumunun geneline yönelik öfke var
Ukraynalıların dizginsiz öfkesinin çoğunluğu Putin’e yönelik. Neredeyse tüm Ukraynalılar otoriter liderin suçlanması gerektiğinde hemfikir. Ancak, aynı zamanda Rus toplumunun geneline de öfke duyuluyor. Birçok Ukraynalı, ülkenin petrol zenginliğinin sağladığı orta sınıf konforlarını giderek daha fazla benimseyip özgürlüklerine yönelik kısıtlamalara karşı direnmedikleri için Rusları suçluyor. Ukraynalılar, Sovyet sonrası özgürlük ve Batı'ya açıklık ilkelerinden vazgeçtiğini düşündükleri milyonlarca Rus vatandaşı savaşı mümkün kılmakla suçluyor. Bir başka Ukraynalı yazar Andriy Bondar, Moskova'da çevik kuvvet polisi tarafından dağıtılan savaş karşıtı bir mitingin ardından Facebook sayfasında Ruslara seslenerek ”iPhone'larınız iyi mi? Sizin için çok endişeliyiz. O korkunç çevik kuvvet polislerinin lastik çubuk kullanmaları o kadar acımasız ki" diye yazdı.
Ukrayna Başkanı Volodimir Zelenskiy pazar günü, Rusların en az Ukraynalıların hatrı kadar kendileri için de protesto etmeleri gerektiğini belirtti: “Bu fırsatı kaçırmayın”.
Zelenskiy: Rus vatandaşlar, bu sizin için sadece Ukrayna’daki barışa dair bir mücadele değil. Bu mücadele ülkeniz için; memleketinizin en iyisi, gördüğünüz özgürlük, hissettiğiniz refah için. Şimdi sessiz kalırsanız, sonrasında sizin adınıza sadece fakirliğiniz konuşacak ve yalnız baskı cevap verecek. Sessiz kalmayın!
Zelenskiy, Rus ordusu hakkındaki duygularını da belirtmekten geri durmadı: “Silahsız insanların vurulmasını unutmayacağız”. Çatışma başlamadan önce Rusya'da neredeyse hiç savaş karşıtı protesto yoktu. Son günlerde küçük gösteriler düzenlenirken, katılımcıların çoğu tutuklandı.
Bu durumda öfke ve nefret normal bir tepkidir
Ukrayna ulusal yayın şirketinin baş editörü, ulusal edebiyat ve sanat ödül komitesinin başkanı Yuri Makarov, savaşın Ukrayna ve Rus toplumları arasında iyileşmesi zor olacak derin bir uçurum yarattığını vurguladı. Rusların, Ukraynalıların “kolektif düşmanları” haline geldiğini söyledi. Makarov, Rusya Devlet Başkanı ve Savunma Bakanı Sergei K. Shoigu'ya atıfta bulunarak "Mariupol, Kharkiv ve Zhytomyr yerleşim bölgelerinin bombalanması emri belirli albaylar, yüzbaşılar ve teğmenler tarafından verildi, Putin veya Shoigu tarafından değil. Bu onların seçimi ve sorumluluğudur" dedi. Makarov ayrıca “Ruslara gelince, şu anda onların motivasyonuyla ilgilenmiyorum. Birkaç kişi harici, diktatörlük altında olmaktan gayet rahatlardı” yorumunda bulundu.
Kiev'de psikolog olan Olha Koba da, "Bu durumda öfke ve nefret normal bir tepkidir ve onaylanması önemlidir” ifadelerini kullandı. ''Bu duyguları boş şişelerden yangın bombaları yapmak gibi faydalı şeylere yönlendirmenin önemli olduğu''nu söyleyen psikolog Koba, “İnsanların Rus askerlerinin ölümüne sevinmesi anlaşılabilir. Çünkü o askerin artık sevdiklerini öldüremeyeceğine dair bilinçaltında bir anlayış yatıyor”.
Hafta sonu arkadaşlarına şiirini gönderen şair Irvanets, dizeleri “füzelerin paramparça ettiği bir şehirde” yazdığını belirtti ve pazar günü yaklaşan tatile atıfta bulundu. Ancak Affetme Pazarı günü, hayranları sosyal medyada onunla temasa geçemediğini ve ona bir şey olduğundan endişe ettiklerini paylaşıyorlardı. Şair “Rusya'yı asla affetmeyeceğim” diye yazdı.
