Emmett Lindner, Julie Creswell, Kevin Draper / New York Times
Günlük kafein ihtiyacını karşılamak daha pahalı hale gelebilir. ABD Başkanı Donald Trump’ın gelecek aydan itibaren Brezilya’dan yapılacak tüm ithalata yüzde 50 gümrük vergisi uygulama planı, kahve fiyatlarını artıracak. İster kafelerde servis edilsin, ister mutfakta demlensin, kahvenin fiyatı artacak.
Böyle bir tarife, küresel çapta bu yıl zirveye çıkan kahve fiyatları nedeniyle zaten baskı altında olan kahve endüstrisini daha da zorlayacak. ABD’ye en fazla kahve ihracatı yapan iki ülke olan Brezilya ve Vietnam’daki kuraklıklar, son sezonlarda daha kısıtlı hasatlara yol açtı ve fiyatları artırdı.
Tüketiciler zaten markette daha fazla ödüyor. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu'nun verilerine göre Mayıs ayı sonunda ABD’de 1 pound (yaklaşık 450 gram) öğütülmüş kavrulmuş kahvenin ortalama fiyatı 7,93 dolardı. Geçen yıl aynı dönemde bu fiyat 5,99 dolardı.
Trump’ın Brezilya’dan ithalata yönelik gümrük vergisi tehdidi, kısmen, siyasi müttefiki Brezilya eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro’ya yönelik “cadı avı” olarak gördüğü soruşturmalara misilleme amacı taşıyor. Bolsonaro, darbe girişimi nedeniyle yargılanıyor.
Amerikalıların tükettiği kahvenin yüzde 99’undan fazlası Güney Amerika, Afrika ve Asya’dan ithal ediliyor. ABD geçen yıl toplam 1,6 milyon metrik ton kavrulmuş ve kavrulmamış kahve ithal etti.
Brezilya geçen yıl ABD’ye her biri 60 kilogram olan 8,1 milyon çuvaldan fazla kahve gönderdi. São Paulo merkezli Rabobank kahve analisti Guilherme Morya'ya göre burada yaşanacak ani bir değişim 'herkes için kötü olacak'.
Brezilyalı tedarikçiler şimdilik beklemede. Herhangi bir müzakere ile yeni alıcı aramaktan kurtulmayı umuyorlar.
Eğer yüzde 50’lik yeni tarifeler yürürlüğe girerse, “küresel kahve akışı yeniden şekillenecek” dedi.
Stanford Ekonomi Politikaları Araştırma Enstitüsü’nden Ryan Cummings "Eğer kahve toptan fiyatları — yani restoran zincirleri veya marketlerin ödediği fiyatlar — yüzde 10 artarsa, bu, bir fincan kahvenin fiyatını yaklaşık 25 sent artırabilir" ifadelerini kullandı.
Zamların etiketlere yansıması 3 ayı bulur
Cummings’e göre tüketicilerin market raflarında zamlı fiyatları görmesi, tarife yürürlüğe girdikten sonra yaklaşık üç ay sürecek.
Starbucks gibi büyük alıcılar kahvelerini dünyanın dört bir yanından temin ediyor ve genellikle fasulye sözleşmelerini aylar, hatta yıllar öncesinden imzalıyorlar. Bu durum onları ani fiyat şoklarından bir miktar koruyor. Ancak bazı analistlere göre, bazı müşteriler tarifeden kaçınmak için tedarik zincirlerini değiştirme yarışına girebilir.
Cummings “Trump bu tür ‘Vur-Kaç’ tarzı tarife stratejileri uyguladıkça, kahve üreticisi olarak sizin için belirsizlik çok artıyor” şeklinde konuştu.
Ancak tedarikçi değiştirmek de sorunlu. Üreticiler kahve alımlarını Vietnam gibi başka büyük üreticilere kaydırsa bile, Vietnam’ın üretim kapasitesi sınırlı.
Üstelik yalnızca miktar değil, ABD’ye gelen kahvenin kalitesi de değişebilir. Brezilya’nın ürettiği kahvenin büyük kısmı daha kaliteli arabica cinsi iken, Vietnam ve Asya’nın geri kalanı genellikle daha acı olan robusta türünü üretiyor.
Rice Üniversitesi Baker Kamu Politikaları Enstitüsü’nden ekonomist David Gantz "Vietnam dahil diğer tedarikçiler, Brezilya’nın güçlü arzını kısa veya orta vadede karşılayacak kapasiteye sahip değil" dedi.
Brezilya’da “bazı ihracatlar muhtemelen tamamen duracak” diyen Gantz sözlerini şöyle sürdürdü: “Diğerleri devam edecek, ama nihayetinde tüketici daha fazla ödeyecek”
Bazı tüketiciler — kahveyi lüks değil temel ihtiyaç görenler — daha yüksek fiyatları ödeyecek. Diğerleri ise daha ucuz kahve ürünlerine veya çay ya da enerji içecekleri gibi başka kafein kaynaklarına yönelebilir.
Tüketiciler kahve fiyatlarının artışını elbette fark edecek. Starbucks kısa süre önce müşterilerin içeceğine bir veya daha fazla aromalı şurup eklemesi durumunda 80 sent sabit ücret almaya başladı. Starbucks bu değişikliği hafife alarak, uygulama ve mağazalarda fiyatları standartlaştırmak için yaptıklarını söyledi.
Portakal suyu fiyatları da kahveyi izleyebilir
Tarifeler, sabahların bir diğer vazgeçilmezi için de tehdit olabilir. ABD’nin taze portakal suyunun yüzde 90’ı ve donmuş portakal suyunun yüzde 55’i Brezilya’dan ithal ediliyor.
Brezilya aynı zamanda büyük miktarlarda konsantre portakal püresi ihraç ediyor. Bu da daha sonra portakal suyuna dönüştürülüyor. Florida, ülkenin büyük bir iç üreticisi, son dönemde narenciye hastalıkları nedeniyle üretim sıkıntısı yaşıyor.
Gantz “Portakal suyu tüketenler için büyük bir etki olur çünkü Florida açığı kapatamaz” şeklinde konuştu.
© 2025 The New York Times Company
