Andrew E. Kramer / New York Times
Ukraynalılar, Salı günü Başkan Donald Trump’ın Rus saldırılarını püskürtmek için daha fazla silah göndereceğini açıklamasını memnuniyetle karşıladı. Bu açıklama, onun savaşa yönelik yaklaşımında yaşadığı son zikzaklardan biriydi.
Ukrayna’nın başkenti Kiev’deki milletvekilleri ve analistler, Trump’ın Ukrayna’ya yapılan ABD harcamalarına yönelik şüpheciliği ve Kongre tarafından zaten finanse edilen askeri yardımları sürdürme konusundaki kararsızlığı göz önüne alındığında, askeri yardımlarda tam bir geri dönüş beklemediklerini söylediler.
Trump yönetimi geçen hafta daha önce onaylanmış silah transferlerini askıya almaya karar verdiğinde yetkililer, bunun nedeninin Amerikan stoklarındaki silah seviyelerini gözden geçirmek olduğunu söylemişti. Ancak Trump, Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Moskova’nın Ukrayna şehirlerine yönelik son saldırılarının kendisine başka bir seçenek bırakmadığını belirtti.
Trump gazetecilere ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den artık memnun olmadığını söyleyerek “Daha fazla silah göndereceğiz” şeklinde konuştu. Putin, Şubat ayında başlayan ateşkes görüşmelerinde ayak sürüyordu.
“Bunu yapmak zorundayız” diyen Trump. “Kendilerini savunabilmeliler” ifadelerini kullandı.
"Siyasi değişimin sinyali"
Muhalefetteki Avrupa Dayanışması Partisi’nden Ukrayna milletvekili Iryna Gerashchenko, sosyal medyada yaptığı paylaşımda bu açıklamayı “siyasi bir değişimin sinyali” olarak nitelendirdi.
Gerashchenko “Rus saldırılarının artan yoğunluğu ve özellikle Almanya ile Fransa’dan gelen baskılar, Beyaz Saray’ı değişmeye zorluyor” sözlerini kaydetti.
Ukrayna eski Başbakanı Arseniy Yatsenyuk ise sosyal medyada, “Teşekkürler Bay Başkan!” paylaşımını yaptı.
Diğerleri ise Trump’ın silah sevkiyatları konusundaki tutarsızlığı ve Rusya’ya yönelik yaptırımlara verdiği belirsiz destek nedeniyle silah tedarikinin devam edeceğine dair şüphelerini dile getirdi.
"Ukrayna ABD'nin silah sözüne güvenemez"
Kiev merkezli bir araştırma grubu olan Transatlantik Diyalog Merkezi Başkanı Maksym Skrypchenko "Trump yönetimi altında, ABD politikasının artık Orta Doğu ve Pasifik bölgesine odaklanmasıyla birlikte Ukrayna artık ABD tarafından bağışlanan silahlara güvenemez durumda" dedi.
“Bu, görmek istediğimiz ideal strateji değil” diyen Skrypchenko sözlerini şöyle noktaladı: “Ama buna uyum sağlamamız gerekiyor ve Ukrayna için bu strateji içinde bir yer bulmalıyız”
Trump’ın ani geri dönüşü, Ukraynalılar için kötü geçen bir haftanın ardından geldi. Bu hafta Rusya, savaşın başından beri en büyük hava bombardımanını gerçekleştirmişti ve ABD silah sevkiyatındaki duraklama yaşanmıştı.
Bu duraklama, Trump yönetiminin bu yılki ikinci askeri yardım duraklamasıydı. Mart ayında askeri ve istihbarat iş birliğinin kısa süreliğine askıya alınmasının ardından yaşanmıştı. O dönemde Trump, Oval Ofis’te yaptığı bir görüşmede Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi alenen azarlamıştı.
Trump yönetimi, Ukrayna’ya ne ölçüde destek verdiği konusunda başka çelişkili sinyaller de gönderdi.
Yönetim, Birleşmiş Milletler’de Rusya ile aynı yönde oy kullandı, Rusya yerine Ukrayna’ya gümrük tarifeleri uyguladı, Rusya’ya yeni yaptırımlar getirmekte isteksiz davrandı ve ateşkes görüşmeleri tıkanmışken Moskova ile diplomatik ilişkileri canlandırdı. Aynı zamanda Trump, Putin’e yönelik hoşnutsuzluğunu da dile getirdi ve ikinci başkanlığı döneminde kendisine “çılgın” diyerek Kiev’i bombalamasını eleştirdi.
Bu son dönüş, Ukrayna hava savunma sistemlerinin balistik füze saldırılarını karşılayacak yeterli sayıda Patriot önleyici füzesine ulaşabileceği ve cephedeki askerlerin savunmayı sürdürebilmeleri için mühimmat alabilecekleri yönünde umutları artırdı. Uzun vadede Zelenski, silah bağışı talep etmek yerine Avrupa finansmanıyla Amerikan şirketlerinden doğrudan silah satın alabilmek için onay talep etti.
Ukrayna için olumlu bir başka işaret de Pazartesi günü Senatör Lindsey Graham’ın sosyal medyada yaptığı paylaşım oldu. Graham, Senato’da bir yaptırım tasarısının ilerlemesini beklediğini söyledi. Bu yasa tasarısı, Rusya ile ticaret yapan ülkelere yönelik ikincil yaptırımlar getirebilir. Graham, bunun ateşkes görüşmelerinde bir baskı unsuru olarak kullanılabileceğini belirterek, “Bu kan banyosunu sona erdirmenin zamanı geldi” dedi.
Zelenski'nin kulis çalışmaları yankı uyandırdı
Zelenski, Boeing ve Baker Hughes gibi Ukrayna’da faaliyet gösteren ABD’li şirketlerle görüşerek Trump yönetimine baskı yapılmasını istemesinin ardından, Kiev’deki Amerikan Ticaret Odası Cuma günü daha fazla askeri yardım çağrısında bulunan bir açıklama yaptı.
Açıklamada, Trump’a “bu saldırıları durdurmak için gerekli savunma ekipmanını derhal sağlayarak Ukrayna’daki Amerikan şirketlerini koruma” çağrısı yapıldı. Açıklamaya göre odanın yaklaşık 600 üyesinin yarısından fazlası, Rus işgali nedeniyle ofis, fabrika ya da diğer varlıklarında hasar gördü.
Kiev’deki milletvekilleri haftalardır Trump yönetiminin ateşkes görüşmelerinin başarısız olduğunu ve Moskova üzerindeki baskının artırılması gerektiğini söylüyordu.
Zelenski’nin siyasi partisiyle birlikte hareket eden bağımsız milletvekili Halyna Yanchenko, bir röportajda Ukrayna’nın Trump yönetimine, görüşmelerin tıkanmasında sorumlu tarafın Moskova olduğunu başarıyla gösterdiğini söyledi.
Rusya’nın stratejisinin, Ukrayna’nın hava savunma mühimmatını tüketirken doğuda toprak kazanmak olduğunu belirten Ukrayna parlamentosu dış ilişkiler komitesi başkanı Oleksandr Merezhko, Kiev’in, Trump yönetiminin Orta Doğu ve Çin’e odaklanmasına rağmen onunla angajmanını sürdürdüğünü ve Ukrayna için hızlı bir çözüm umudu olmasa bile ilişkiyi canlı tuttuğunu ifade etti.
Trump hakkında “Artık Putin’in ciddi biçimde müzakere etmeyeceğini fark etti” diyen Merezhko “Hızlı bir ateşkes olmayacak” şeklinde konuştu.
© 2025 The New York Times Company
