Trump'ı bekleyen İsrail’in ikilemi: Ne böyle senle ne de sensiz

Patrick Kingsley / The New York Times

ABD Başkan Donald Trump'ın İran'a yönelik ABD saldırısını ertelemesi, İsrail'i stratejik bir açmaza soktu.
İsrail'in geriye kalan ana savaş hedefi, İran'ın kuzeyindeki Fordo'da bulunan nükleer zenginleştirme tesisini yok etmek. Ancak tesis yerin o kadar derinliklerinde gömülü ki İsrail bombalarının zarar vermesi güç.

İsrailli yetkililer günlerce Trump'ın Fordo'yu yok edecek kadar güçlü olduğu kabul edilen dünyadaki tek mühimmatla donatılmış ABD savaş uçaklarını göndereceğini umdu.

Ancak Trump, böyle bir müdahaleye karar vermeden iki hafta bekleyeceğini söyledi. Bu gecikme, İsrail'i çetin bir ikileme soktu.

İsrail Trump'ı ne kadar uzun süre bekletirse, hava savunma sistemi üzerindeki baskı o kadar artacak. İsrail, İran’ın balistik füze saldırılarını engellemek için füze savunma sistemlerinin stoklarını tüketiyor. Ayrıca bazı bölgelerin korunmasına öncelik vermek zorunda kalıyor. Zaman geçtikçe, daha fazla füzenin sivil yerleşim bölgelerine ve stratejik güvenlik tesislerine isabet etme riski artıyor.

İsrail'in hava sahasının kapatılması ve ekonomik hayatının büyük bir kısmının durmasıyla, savaşın uzaması ekonomik bir maliyet de getirecek. Savaş ne kadar çabuk sona ererse, ticari uçuşlar o kadar çabuk yeniden başlayacak. Böylece işletmeler tam kapasiteyle çalışmaya devam edebilecek.

İsrail ABD'nin yardımını beklemek yerine Fordo'ya tek başına saldırmaya karar verebilir. Elindeki uçak ve mühimmatla bu riski göze alabilir. Bazı analistler, İsrail'in komandoları bölgeye göndererek tesisi sabote edebileceğini dahi söylüyor. Başbakan Benjamin Netanyahu dün (perşembe) tek başına harekete geçme niyetini ima etti. Bir televizyon röportajında İsrail'in “tüm hedeflerine, tüm nükleer tesislerine ulaşacağını” söyleyerek “Bunu yapma gücümüz var.”

Ancak uzmanlar, bu yolun risklerle dolu olduğunu ve etkisinin sınırlı olabileceğini söylüyor. Eski İsrail'in Washington Büyükelçisi Itamar Rabinovich”e göre İsrail’in tek başına düzenleyeceği bir operasyon “muhtemelen Eski diplomat “ABD'nin yapabildiğini yapabilseydik, çoktan yapardık” dye konuştu.
Diğer bir seçenek ise İsrail'in Fordo'ya saldırmadan tek taraflı olarak savaşı sona erdirmesi. Ancak bu yaklaşım, İran'ın nükleer zenginleştirme programının en azından önemli bir kısmını sağlam bırakacak ve İran'ın İsrail'e karşı kullanılabilecek bir nükleer bomba üretme olasılığını açık bırakacaktır.

Şu an için İsrail bu yolu izlemeye niyetli görünmüyor. İsrail'in siyasi liderleri, İran rejiminin çöküşünü ve lideri Ayetullah Ali Hamaney'in suikastını açıkça dile getirmeye başladı. İsrail'in Hamaney'in hükümetini devirmek için gerçek bir yolu olmasa bile, yapılan açıklamaların tonu, İsrail'in en azından birkaç gün daha saldırılarına devam etme niyetinde olduğunu gösteriyor.

Bugün (cuma) İsrail basınının tonu ve yeni kamuoyu yoklamaları da İsrail'in saldırısına iç destek devam ettiğini gösterdi. İsrail'in İran'a saldırısının ardından Netanyahu'nun partisi, Hamas'ın İsrail tarihinin en kanlı saldırısını gerçekleştirdiği Ekim 2023'ten bu yana en güçlü konumda.