Ana Swanson, Andrew Duehren, Colby Smith / New York Times
ABD Başkanı Donald Trump, görevdeki ilk ayında ardı arkası kesilmeyen gümrük vergisi tehditleri savurdu ve bunların neden yürürlüğe girmesi gerektiğine dair neredeyse bir o kadar da gerekçe sıraladı.
Kanada, Meksika ve Çin'e yönelik gümrük vergileri, Amerika'nın en büyük ticaret ortakları olan bu ülkeleri ABD'ye uyuşturucu ve göçmen akışını engellemeye zorlamak için bir sopa görevi görüyor. Çelik, alüminyum ve bakır üzerindeki vergiler, savunma için önemli olan yerli sanayileri korumanın bir yolu iken, otomobiller üzerindeki vergiler kritik bir üretim üssünü destekleyecek. Amerika'nın dünyanın geri kalanı tarafından “kazıklanmasını” engellemenin bir yolu olarak yeni bir “karşılıklı” gümrük tarifeleri sistemi öngörülüyor.
Bu hedefleri hemen her zaman müttefikleri ve rakipleri gümrük vergileriyle vurmak için başka bir neden takip ediyor: Trump 13 Şubat'ta karşılıklı gümrük tarifelerine ilişkin kararnameyi imzalarken “Uzun vadede ülkemize bir servet kazandıracak” dedi.
Trump gümrük tarifelerinin ABD'ye çok az maliyet getireceğini ve hükümetin vergi indirimleri ve harcamalar için ve hatta federal bütçeyi dengelemek için kullanabileceği büyük miktarlarda gelir elde edeceğini savunuyor.
Trump tüm hedeflerine ulaşamayacak
Ancak ticaret uzmanları gümrük tarifelerinin Trump'ın dile getirdiği tüm hedeflere aynı anda ulaşamayacağına dikkat çekiyor. Aslında amaçlarının çoğu birbiriyle çelişiyor ve birbirini baltalıyor.
Örneğin, Trump'ın gümrük tarifeleri, şirketleri ürünlerinin daha fazlasını ABD'de üretmeye teşvik ederse, Amerikalı tüketiciler daha az ithal mal satın alacak. Sonuç olarak, gümrük tarifeleri hükümet için daha az gelir yaratacak.
Trump'ın gümrük tarifelerini uluslararası müzakerelerde bir koz olarak kullanması da gerekçesini zayıflatabilir. Eğer diğer ülkeler Trump'ın sınır geçişlerini engelleme, uyuşturucu akışını azaltma ya da sorunlu bulduğu diğer konuları düzeltme taleplerini yerine getirirlerse, Başkan'ın gümrük vergisi tehdidinden vazgeçmesi beklenecek. Sonuç olarak ek bir gelir elde edilmeyecek ve şirketlerin üretimlerini ABD'ye taşımaları için bir neden kalmayacak.
Washington'daki bir düşünce kuruluşu olan Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Chad Bown, “Tüm bu tarifeler içsel olarak birbiriyle tutarsız. Öyleyse gerçek öncelik nedir? Çünkü bunların hepsini aynı anda yapamazsınız” dedi.
Trump'ın tarifelerinin hedefi ne?
Hazine Bakanı Scott Bessent Ocak ayındaki onay duruşmasında, Başkan'ın gümrük vergilerini birkaç farklı nedenden dolayı uyguladığını söyledi. Bessent üç ana hedefin altını çizdi: Adil olmayan ticaret uygulamalarını düzeltmek, geliri arttırmak ve diğer ülkeleri ABD'nin lehine olacak koşullarda müzakere etmeye teşvik etmek.
Trump'ın gümrük tarifelerini kullanması onlarca yıllık teamülleri yıkıyor. Washington'daki bir düşünce kuruluşu olan Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nden William A. Reinsch, ABD'nin yaklaşık 100 yıl önce Smoot-Hawley Tarife Yasası'nın binlerce ürüne gümrük vergisi getirdiği ve tarihçilerin iddiasına göre Büyük Buhran'ın derinleşmesine yardımcı olduğu zamandan beri bu hacimde gümrük vergisi önerisi görmediğini söyledi.
Reinsch, Trump için gümrük tarifelerinin çok amaçlı bir araç haline geldiğini söyledi.
“Suçun ne olduğu önemli değil, cevap tarifelerdir” dedi.
Gümrük Tarifeleri ve Vergiler
Trump'ın gümrük tarifelerinin ardındaki çelişkili gerekçeler belki de en çok gelir söz konusu olduğunda önem kazanıyor. Başkan zaman zaman hükümeti finanse etmek için gelir vergilerini tarifelerle değiştirme fikrini ortaya attı.
Temsilciler Meclisi'ndeki bazı Cumhuriyetçiler, Trump'ın 10 yıl içinde 4 trilyon dolara mal olması beklenen 2017 vergi indirimlerini uzatmanın bir yolu olarak tarifeleri alkışladılar. Başkan'ın ilk icra emirlerinden biri, gümrük vergilerinden elde edilecek geliri toplamak üzere, Ticaret Bakanı'nın İç Gelir Servisi'nin yerini alması gerektiğini söylediği bir Dış Gelir Servisi kurulmasını öngörüyordu.
IRS (İç Gelir İdaresi) geçen mali yılda 5.1 trilyon dolar vergi topladı ve hem liberal hem de muhafazakar ekonomistler bu miktarın gümrük tarifeleriyle karşılanmasının matematiksel olarak imkansız olduğunu söyledi. Amerika Birleşik Devletleri geçen yıl yaklaşık 3.3 trilyon dolar değerinde mal ithal etti, dolayısıyla bu açığı kapatmak için tüm ABD ithalatına uygulanan ortalama gümrük vergisinin %150'yi aşması gerekiyor.
Bu denli yüksek gümrük vergileri ithalat fiyatlarını büyük ölçüde artıracak ve muhtemelen Amerikalıları çok daha az ürün satın almaya sevk ederek gümrük vergilerinden elde edilen geliri azaltacak.
Bessent, yakın zamanda Fox Business'ta Larry Kudlow'a verdiği bir mülakatta bu dinamiği kabul ederek tarifelerin güvenilir bir gelir kaynağı olmayacağını ima etti.
Bessent, “Teorik olarak tarifeler küçülen bir buz küpü olacaktır. Bence gümrük vergileri bir amaca ulaşmak için bir araçtır ve bu amaç da üretim üssünü ABD'ye geri getirmektir” diye ekledi.
Trump'ın gümrük vergilerini diğer ülkeleri ABD'ye karşı kendi vergilerini düşürmeye zorlamak için bir müzakere aracı olarak kullanma konusundaki argümanları da nihai hedefinin gümrük vergilerini yükseltmek mi yoksa düşürmek mi olduğu konusunda kafa karışıklığı yaratıyor gibi görünüyor.
Genelde daha düşük vergilerden yana olan bir düşünce kuruluşu olan Tax Foundation'da analist Erica York, “Tarifeleri müzakere için kullanmak, diğer ülkelerin engellerini kaldırmasını sağlamak ve bizim de engellerimizi kaldırmamız ile tarifelerin gelir getirmesini istemek arasında bir ince çizgi var” dedi ve ekledi: “Eğer gelir elde etmek istiyorsanız, bazı gümrük tarifelerinin kalıcı olarak yürürlükte olması gerekecektir”
Ekonomi için Hedefler
Trump'ın gümrük tarifelerine ilişkin planları ile Amerikan istihdamını artıracak, büyümeyi yüksek ve fiyatları düşük tutacak bir ekonomik patlamayı ateşleme hedefi arasında da potansiyel çelişkiler var.
Perşembe günü İngiltere başbakanı ile bir araya gelen Trump, ABD şirketlerine yardımcı olduğu için gümrük vergilerini övdü ve şu sözleriyle dikkat çekti:
“Otomobil endüstrimizi geri getireceğiz. Çiplerimizi geri getireceğiz. İlaç ve eczacılık ürünleri de dahil olmak üzere pek çok şeyi ülkemize geri getireceğiz. Bizi bu noktaya getirecek olan şey de gümrük vergileridir”
Ancak pek çok ekonomist gümrük tarifelerinin ekonomi üzerinde tüketiciler için fiyatları yükseltmek ve büyümeyi yavaşlatmak gibi olumsuz etkileri olabileceği konusunda uyarıyor. Trump gümrük tarifelerinin bedelini yabancı hükümetlerin ödemesi konusunda ısrar etse de, yapılan ekonomik araştırmalar bunun yükünü genellikle Amerikalı tüketicilerin çektiğini gösteriyor.
Diğer ekonomik araştırmalar, bazı imalatçıların daha yüksek girdi maliyetleriyle karşı karşıya kalması ve diğer ülkelerin misilleme tarifeleri uygulaması nedeniyle tarifelerin genel olarak ABD imalat işlerini azalttığını ortaya koydu.
PGIM Fixed Income'ın baş ABD ekonomisti Tom Porcelli, “İnsanlar tarifelerin büyüme üzerindeki etkisini gerçekten hafife alıyor” dedi ve şöyle devam etti: “Tarifeler bir vergidir ve verginin etkilerini hissedersiniz”
© 2025 The New York Times Company
