Maria Varenikova / New York Times
18 ila 22 yaş arasındaki erkekler, Ukrayna’dan ayrılmalarını engelleyen yasağa artık tabi olmayacak. Bu yeni düzenleme, ülkenin yeterli sayıda askere sahip olmasını sağlamak için Rus işgalinin ilk günlerinde getirilen kuralı hafifletiyor.
Şubat 2022’de ilan edilen sıkıyönetim kapsamında yürürlüğe giren bu yasak, 25 yaşında başlayan zorunlu askerlik çağına henüz gelmemiş olanlar da dahil, 18-60 yaş arasındaki tüm erkekleri kapsıyordu. Perşembe günü yürürlüğe girecek olan yeni kurala göre, erkekler 23 yaşına gelene kadar ülke dışına seyahat edebilecek.
Son üç yılda pek çok aile, oğullarını 18 yaşına gelmeden önce ülke dışına göndermişti. Bunun nedeni, giderek yıpratma savaşına dönüşen ve yüksek kayıplarla süren çatışmada çocuklarının ileride askere alınmasını engellemekti.
Başbakan Yulia Svyrydenko, Salı günü yaptığı açıklamada bu değişikliğin, genç erkeklerin zorunlu askerlikten kaçmak için ülkeyi terk etmek zorunda kalmadan yurt dışında seyahat edebilmesine ve eğitim görmesine imkân tanıyacağını söyledi. Svyrydenko “Ukraynalıların, mümkün olduğunca Ukrayna ile bağını sürdürmesini istiyoruz” dedi.
Ukrayna’da askerlik yaşı neden bu kadar yüksek?
Savaşın ilk iki yılında, 27 yaşından küçük erkekler savaşa gitmek zorunda değildi. Ancak 2024’te, Batılı müttefiklerin Ukrayna’daki asker eksikliğinden duyduğu endişe üzerine, askerlik yaşı 25’e indirildi.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi danışmanı Serhiy Leshchenko, geçen yıl ABD’nin Ukrayna’ya askerlik yaşını daha da düşürmesi için baskı yaptığını söylemişti. Bazı Amerikalı milletvekilleri, yaşın 18’e indirilmesi gerektiğini dile getirmişti.
Fakat Ukrayna, şimdilik bu talebe direniyor. Nedeni ise Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra doğum oranlarında yaşanan keskin düşüşün demografik etkileri. Ülkede 20’li yaşlarının başında erkek sayısı görece az, ancak 40’lı yaşlarda erkek sayısı çok daha fazla.
Bu değişiklik orduyu etkiler mi?
Bu değişikliğin zorunlu askerliği nasıl etkileyeceği belirsiz.
Pek çok ebeveyn, savaşın yıllarca sürebileceği ya da hükümetin askerlik yaşını yeniden düşürebileceği endişesiyle çocuklarını 18 yaşına gelmeden önce yurtdışına göndermeyi tercih ediyordu. Çoğu zaman gençler, lise mezuniyet balolarını atlayıp ülkeyi terk ediyordu.
Erkeklerin 18 yerine 23 yaşına kadar çıkış yapabilmesi, ABD’nin Ukrayna’ya daha genç erkekleri orduya katma yönündeki baskısıyla çelişiyor gibi görünüyor. Uzmanların büyük kısmı, Ukrayna ordusunun en büyük zorluğunun, Rusya’ya kıyasla düşük nüfus nedeniyle asker eksikliği olduğunu vurguluyor.
“Kısmen bu kararı yıpratma savaşı açısından açıklamak benim için zor” diyen Kiev merkezli bağımsız Yeni Jeopolitik Araştırma Ağı’nın direktörü Mykhailo Samus “Esasen bu, seferberlik gücünün küçülmesi anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Ancak diğer Ukraynalı uzmanlar ve yetkililer, bu değişikliğin genç erkeklerin topluca ülkeyi terk etmesine yol açmayacağını düşünüyor. Tam tersine, onların Ukrayna’ya olan bağlılıklarını derinleştirebileceğini söylüyorlar. Yeni düzenleme kapsamında, genç erkekler hâlâ askerlik yaşına gelmeden iki yıl öncesine kadar ülkeyi terk edemiyor. Yetkililere göre bu, bazı gençlerin ülke içinde daha uzun süre topluma katkıda bulunmasını, bazı gençlerinse yurtdışında deneyim kazanıp ileride Ukrayna’ya dönmesini sağlayabilir.
İçişleri Bakanı Ihor Klymenko, Telegram hesabında “Bu adımın amacı, her şeyden önce, genç Ukraynalılara yurtdışında eğitim, staj ve yasal çalışma fırsatları sunmak; böylece elde ettikleri deneyimi daha sonra Ukrayna’nın gelişimi için kullanabilmelerini sağlamaktır” ifadelerini kullandı.
Aileler nasıl tepki veriyor?
Bu değişiklik, özellikle erkek çocukları olan aileler arasında sevinçle karşılandı.
Savaşın başında oğullarıyla birlikte mülteci olarak yurtdışına çıkan Ukraynalılar için de etkisi büyük olacak. 18 yaşına yurtdışında giren gençler, şimdiye dek evlerine dönüp babalarını göremiyordu; çünkü geri dönmeleri hâlinde ülkede kalmak zorunda kalıyorlardı. Yeni düzenleme ile bu durum değişecek.
Ülkede yaşayan ve erkek çocukları olan aileler de derin bir nefes alacak.
16 yaşında bir oğlu ve 18 yaşında iki yeğeni olan 45 yaşındaki Oksana, çocukları ülke dışına göndermeyi düşünmediklerini, ama yine de bu değişiklikten dolayı mutlu olduklarını söyledi. Oksana “Psikolojik olarak, oğullarımızın savaş tehdidi olmadan yurtdışında biraz tatil yapabileceklerini, en azından denizi görebileceklerini ve bombalar olmadan güvenli bir şekilde yüzebileceklerini bilmek çok güzel. En azından birkaç hafta huzur içinde geçirebilirler” dedi.
© 2025 The New York Times Company
