Matthew Mpoke Bigg / The New York Times
İki eski Sovyetler Birliği cumhuriyeti olan Rusya ve Ukrayna bir kez daha çatışma içinde. İşte, kısa bir 20. yüzyıl özeti ve Rusya’nın 24 Şubat’taki işgali öncesi yakın tarihte yaşananlar...
Şubat 2014: Rusya’nın çıkarlarına dost olan Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç, protestolarda devrildi. Devrim sırasında başkent Kiev’in genellikle Maidan diye adlandırılan ana meydanında 100’ü aşkın kişi öldü.
Batı yanlısı devrimin ardından, geçici iktidar nihayetinde AB ile bir ticaret anlaşması yaparak bloğa üyeliğin ilk adımını attı.
Nisan 2014: Rusya, Kırım Yarımadası'nı işgali sonrası ilhak etti. Doğu Ukrayna’da Rusların desteklediği ayrılıkçılar bağımsızlıklarını ilan etti. Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti, Ukrayna ile savaşa girdi.
Donbas olarak bilinen doğu bölgesinde ayrılıkçı savaş devam etti ve batıya yayıldı. Çatışmada toplam 13 bin Ukraynalı asker ve sivil öldü. Cephe hatları yıllardır neredeyse hiç değişmedi.
2014 ve 2015: Rusya, Ukrayna, Fransa ve Almanya Minsk Protokolü olarak bilinen bir dizi ateşkes anlaşması imzaladı. Pek çok kişi bu anlaşmaları iddialı buldu.
Nisan 2019: Eski bir komedyen olan Zelenskiy, yüksek bir oy oranıyla Ukrayna Devlet Başkanı seçildi. Rusya ile barışı sağlayıp Donbas’ı ülkeye geri kazandırma sözü verdi.
2021-2022: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın ABD ve müttefiklerine doğru sürüklenmesini önlemeye çalıştı. Putin NATO’dan “güvenlik garantileri” talep etti.
Bu taleplere, Ukrayna'nın gruba asla katılmaması ve ittifaka 1997'den sonra katılan ülkelerin konuşlanmış birlikleri geri çekmesi de dahil.
Birçok Rus, Ukrayna başkenti Kiev’i ülkelerinin doğduğu yer olarak görüyor ve iki ülke arasında kültürel bağları örnekliyor.
İlişkilerin 20. yüzyıldaki durumunun kısa özeti
1918: Ukrayna, birkaç yıl boyunca birden fazla ülke ve ordunun savaştığı bir çatışma sırasında Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlığı ve egemenliği, Brest-Litovsk Antlaşması'nda uluslararası tanınırlık kazandı. Sovyet güçleri daha sonra bağımsız Ukrayna'yı devirdi. Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti 1921'de kuruldu ve Ukrayna ertesi yıl Sovyetler Birliği'ne dahil edildi.
1932 ve 1933: Sovyetler Birliği'nin ekmek sepeti olarak anılan cumhuriyette Josef Stalin'in kolektivizasyon politikasının yol açtığı kıtlık, başta Ukraynalılar olmak üzere milyonlarca insanın ölümüne neden oldu. Felaket, Ukraynaca kıtlık anlamına gelen Holodomor ismini alır.
1939-1944: Sovyetler Birliği, Polonya ve Romanya'dan şu anda batı Ukrayna olan toprakları ilhak etti. Daha sonra Nazi Almanyası ve Mihver Devletler Sovyetler Birliği'ni işgal edip büyük yıkıma uğrayan Ukrayna'yı kontrolleri altına alır.
1991: Ukrayna, referandumda seçmenlerin yüzde 92'si tarafından onaylanan bir hamleyle bağımsızlığını ilan etti. Rusya, Ukrayna ve Belarus Sovyetler Birliği'nin dağıldığını kabul eden bir anlaşma imzaladı. Ukrayna piyasa ekonomisine geçiş sürecine başladı ve bir zamanlar Sovyetler Birliği'ne ait olan önemli bir nükleer silah stoğunu sınırları içinde bulundurmaya devam etti.
1994: Ukrayna, Budapeşte Memorandumu’nda Moskova'nın "Ukrayna'nın bağımsızlığına, egemenliğine ve mevcut sınırlarına saygı gösterme" taahhüdü karşılığında nükleer silahları Rusya'ya geri verdi.
© 2022 The New York Times Company
