Ivan Nechepurenko, Constant Méheut / New York Times
Rusya’nın Ukrayna topraklarındaki son saldırıları, yeni cephelerde daha hızlı yol almasını sağladı. Haziran ayında, Rusya’nın asker ve hava gücü bakımından üstünlüğü, yıl başından bu yana en büyük aylık toprak kazanımını getirdi.
Ancak Rusya’nın hedefi sadece toprak kazanmak değil. Analistlere göre Moskova, yavaş yavaş kendi birliklerini ilerletirken sistematik biçimde Ukrayna ordusunu yok etmek istiyor. Ancak Moskova’nın en büyük sınavı cephe hattından çok uzakta olabilir: Rus ekonomisi artan askeri harcamaların hızına artık yetişemiyor.
Ukrayna açısından da savaşın geleceği cephe dışında şekillenebilir. Trump yönetimi, Ukrayna ordusunu silahlandırma konusundaki isteği ve kapasitesi hakkında çelişkili sinyaller veriyor. ABD Başkanı Donald Trump, bu ayın başında NATO ülkelerinin Ukrayna’ya vermek üzere ABD’den silah alacağını açıkladı.
Kara savaşı
Son iki aydır Rus birlikleri, kuzeydeki Sumy bölgesinden güneydeki Zaporijya bozkırlarına kadar birçok cephede saldırılarını artırabildi.
Rusya şu anda Ukrayna’nın Donetsk bölgesinin üçte ikisinden fazlasını kontrol ediyor. Kara savaşının en yoğun olduğu nokta da burası. Rus güçleri, Kostiantynivka kentini savunan Ukrayna birliklerini doğu, güney ve batıdan kısmen kuşatarak 16 kilometre derinliğinde bir cep açtı.
Rusya ayrıca üç yılı aşkın süredir ilk kez Ukrayna’nın doğusundaki Dnipropetrovsk bölgesine girdi.
Ukraynalı askerler, Rus ordusunun ilerlemek için iki temel taktik kullandığını söylüyor: İHA’lar, toplar ve güdümlü bombalarla Ukrayna birliklerine hareket alanı bırakmamak, ardından da durmaksızın küçük birliklerle cephe hatlarına saldırmak.
Ukrayna ise deneyimli, İHA destekli birliklerini boşlukları kapatmak için bölgeye gönderiyor. Bu taktik, yangın çıkışlarını söndürmek için gönderilen itfaiyecilere benzetiliyor.
Ancak Rusya’nın bitmek bilmeyen saldırıları, sayıca az olan Ukrayna ordusunu zorluyor.
Bu saldırılar sayesinde Rusya, Haziran ayında yılın en büyük toprak kazanımını elde etti. Ukraynalı askeri kaynaklarla ve drone görüntüleriyle çatışmaları haritalayan Deep State adlı gruba göre, Rusya Haziran’da 555 kilometrekare Ukrayna toprağı ele geçirdi. Mayıs ayında bu rakam 448 kilometrekareydi.
Bu kazanımların büyüklüğüne bakıldığında, Rusya her ay Ukrayna’nın toplam yüzölçümünün %0,1’inden azını ele geçiriyor. Bu hızla, Moskova’nın 2022’de ilhak ettiğini ilan ettiği dört bölgenin tamamını işgal etmesi yıllar sürecek.
Hava savaşı
Cephe hattı dışında, Rusya Ukrayna halkına da zarar veriyor ve seri üretilen patlayıcı İHA’larla Ukraynalı sivilleri vuruyor. Son haftalarda Rusya, Ukrayna’ya gönderdiği İHA sayısında rekor kırdı.
Ukrayna hava kuvvetlerine göre, Rusya yakın zamanda bir gecede 728 patlayıcı İHA fırlattı. Askeri analistler, Rusya İHA üretim altyapısını güçlendirdikçe, sonbahara kadar her seferinde 1000’den fazla İHA saldırısı bekliyor.
Bu ayın başlarında, Kiev yoğun bir gece bombardımanının ana hedefiydi. En az iki kişi öldü, 25 kişi yaralandı.
Rus saldırılarında seyir füzeleri ve balistik füzeler de kullanılıyor. Ukrayna çeşitli hava savunma sistemlerine sahip. Bunların arasında drone’ları yakalamak için balık ağları gibi doğaçlama çözümler de bulunuyor, ancak balistik füzeleri yalnızca Amerikan yapımı Patriot sistemleri durdurabiliyor.
Ancak Trump yönetiminin askeri yardımı durdurup sonra Avrupa müttefiklerine silah satmayı kabul etmesi gibi tutarsız kararlarından sonra Ukraynalılar, ABD desteğine dair umutlu ama temkinli.
NATO ülkelerindeki yetkililer, Trump yönetiminin müttefiklere silah satması, onların da bunları Ukrayna’ya göndermesi planını önerdi. Bu, ABD için mali bir kazanç olurken, Trump’ı doğrudan savaşa karışmakla suçlanmaktan da koruyabilir.
Geçtiğimiz hafta Trump, bu stratejiye yakın durduğunu söyledi.
Rusya’nın hedefleri
Rusya’nın amacı yalnızca Ukrayna’da yeni topraklar kazanmak değil. Rus askeri analist Valery Shiryaev, Redaktsiya adlı bağımsız Rus haber kanalına verdiği röportajda “Rusya’nın hedefi Ukrayna’nın askeri potansiyelini, ordusunu yok etmek. Ordu yoksa devlet savunmasız kalır” ifadelerini kullandı.
Kremlin defalarca, Kiev’i Moskova’nın barış şartlarını kabul etmeye zorlayana kadar Ukrayna’daki savaşı sürdüreceğini söyledi. Rusya, Ukrayna’nın toprak kayıplarını tanımasını, ordusunu küçültmesini, Rusçayı resmi dil yapmasını ve NATO üyeliğini reddederek tarafsız kalacağını taahhüt etmesini istiyor.
Bu talepler Ukrayna yönetimi ve halkı için tamamen kabul edilemez.
Rus ekonomisi
Analistlere göre Rusya, savaşı finanse etmek için sürdürülemez boyutta harcama yapıyor, bu da enflasyonu körüklüyor. Üstelik petrol ve gaz sektörü, Trump’ın tarifeleri nedeniyle düşük enerji fiyatlarından olumsuz etkileniyor. Petrol ihracatı, Rusya’nın toplam federal bütçesinin yaklaşık üçte birini finanse ediyor.
Haziran sonunda Başkan Vladimir Putin, Rusya’nın GSYİH’sinin %6,3’ünü, yani 172,5 milyar doları ordusuna harcadığını ve bunun “çok fazla” olduğunu, “bunun bedelini enflasyonla ödediklerini” söyledi. Ülkenin merkez bankası fiyatları kontrol altında tutmak için faiz oranlarını %20’ye çıkardı.
Putin “Önümüzdeki yıl ve onu izleyen üç yıl boyunca savunma harcamalarını azaltmayı planlıyoruz” şeklinde konuştu.
Putin bu planı uygulamaya koyarsa, Rusya’nın savaşma kapasitesi kaçınılmaz olarak zayıflayacak.
Telegram’daki önde gelen ekonomi kanallarından M.M.I., ülkenin bütçe durumunu “felaket” olarak tanımladı.
Rekor seviyedeki askeri harcamalar yüzünden Rusya’nın bütçe açığı yılın ilk yarısında 47 milyar dolara ulaştı. Düşük fiyatlar nedeniyle petrol ve gaz gelirleri %16’dan fazla azaldı.
Kayıplar
Savaşın başında birkaç resmi can kaybı açıklayan Rusya, daha sonra kayıp verilerini gizlemeye başladı. Ancak araştırmacılar ve uzmanlar, ölüm ilanları ve miras kayıtları gibi açık kaynaklardan elde edilen verilerle kayıpları tespit edip doğruluyor. Bugüne kadar Rus ordusunda 115 binden fazla ölüm doğrulandı.
Haziran ayında yapılan bir araştırma, savaşta yaklaşık 1 milyon Rus askerinin öldüğü ya da yaralandığını ortaya koydu.
Kremlin tarafından yasaklanan ve Letonya’dan yayın yapan Meduza adlı Rus haber sitesinden askeri analist Dmitri Kuznets’e göre, eldeki verilere bakıldığında şu anda hem Ukrayna hem Rusya günde 250-300 asker kaybediyor.
© 2025 The New York Times Company
