Andrew E. Kramer, Marc Santora / New York Times
Ukrayna şiddetli Rus saldırılarına karşı koymaya çalışırken ülke lideri Batılı müttefiklerinden gelecek 100 milyar dolardan fazla yardımın onaylanmasını bekliyor. Ancak Kiev hükümeti büyük bir zorlukla karşı karşıya: Üst düzey askeri komutanın kaderi.
Bu hafta Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin komutan Orgeneral Valeriy Zaluzhny'i görevden aldığı iddiası siyasi ve askeri çevrelerde ortalığı karıştırdı. Söylentiler o kadar yaygınlaştı ki, Zelenskiy’nin ofisi kamuya açık bir yalanlama yayınlamak zorunda kaldı. Cumhurbaşkanının Sözcüsü Serhiy Nikiforov Pazartesi günü Ukrayna medyasına "Görevden alma olmadı” dedi.
Zelenskiy görevden almak istiyor
Ofisten yapılan sert yanıt spekülasyonları daha da körükledi ve Kiev generalin kalıp kalmayacağıyla meşgul olmaya devam etti. Ne cumhurbaşkanlığı ofisi ne de askeri komutanlık yeni bir bilgi verdi. Eski bir üst düzey Ukraynalı yetkili Zelenskiy hükümetinin generali görevden almayı planladığını ancak haberin sızması üzerine geri adım attığını söyledi. Yetkili, şimdi de süreci yavaşlattıklarını söyledi.
Yerine kimin geçeceği belli değil
Planlar hakkında bilgilendirilen Ukraynalı bir parlamento üyesi de benzer bir açıklama yaparak iki ismin pazartesi gecesi bir araya geldiğini ancak herhangi bir karar alınmadığını söyledi. Söz konusu kişi, hükümetin takıldığı noktalardan birinin de Zaluzhny'nin yerine hemen bir atama yapılmaması olduğunu söyledi. Her iki isim de hassas askeri iç meseleleri tartışmak için isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştu.
Ukrayna'nın üst yönetimindeki çalkantı Rus güçlerinin yana dalga dalga saldırılar düzenleyip Avdiivka kasabasında ilerlemeye başladığı döneme denk geldi.
Geçtiğimiz hafta Rus askerleri, drenaj tünellerini kullanarak Ukrayna güçlerini pusuya düşürmek için şehrin güneyine girmeyi başardı. Bölgede şimdi Rusları püskürtmek için çetin savaşlar yaşanıyor. Ruslar her yeri yerle bir ederken bile yaklaşık 1.000 sivilin yaşamaya devam ettiği bölgede savaşan askerler, saldırıların henüz ikmal hatlarını tehdit etmediğini ancak Rusların kenti alma arzusunun olduğunu söyledi.
Zelenskiy için siyasi soruna yol açabilir
Zaluzhny'nin görevden alınması Zelenskiy için siyasi soruna da yol açabilir. Bazı kamuoyu yoklamalarında devlet başkanından daha popüler olan ordu komutanının görevden alınması bazı kesimler tarafından generali potansiyel bir siyasi rakip olmaktan çıkarmaya yönelik bir hamle olarak görülebilir.
“Görevden alma kararı kıskançlığa dayanıyor”
Ukrayna'nın ülkenin güneyindeki karşı taarruzunun başarısız olmasından beri Zaluzhny'nin görevi mercek altıntaydı. Ukrayna'nın eski cumhurbaşkanı ve önde gelen muhalefet figürlerinden Petro Poroshenko, söylentilere hızlı bir şekilde karşılık veren siyasetçilerden biriydi. Zaluzhny'yi savunan Poroshenko, askeri komutanın Rus işgalinden beri ülke genelinde ihtiyaç duyulan birliğin simgesi haline geldiğini söyledi. Brüksel'e yaptığı bir ziyaret sırasında, Zaluzhny’i görevden alma kararının askeri ve stratejik hususlarla düşünülmediği söyleyip duygulara ve kıskançlıklara dayandığını açıkladı.
Endişe ordu içinde yayılmaya başladı
Ukrayna parlamentosu üyeleri, tepedeki karışıklığın şimdiden Ukrayna ordusuna yayıldığını, askerlerin moralini ve üst düzey subayların müttefik ordulardaki mevkidaşlarıyla çalışmalarını etkilediğini söyledi. Zaluzhny'nin verdiği emirlerin Zelenskiy tarafından desteklenip desteklenmediği konusundaki belirsizlik, emir komuta zincirine olan güveni zedeliyor.
Ukraynalıların her gün yoğun ve kanlı çatışmalara girdiği cephe hattında bazı askerler bu durumdan yakındı. Ukrayna'nın 101. Bölgesel Savunma Tugayı'nda görev yapan Teğmen Pavlo Velychko, "Zaluzhny orduda çok yüksek bir otoriteye sahip" dedi ve bu kararın tüm rütbelerdeki komutanlara bir sinyal olacağını söyleyerek “İşinizi ne kadar iyi yaparsanız yapın, sebepsiz yere görevden alınabilirsiniz” dedi.
Rusya propagandasını hızlandırdı
Üst düzey yöntemindeki anlaşmazlıklar Ukrayna için savaşta özellikle tehlikeli bir döneme denk geliyor. Rusya savaş alanındaki saldırılarını yoğunlaştırırken aynı zamanda Batı'da Ukrayna'ya verilen desteği baltalamayı amaçlayan propaganda kampanyasını da hızlandırdı. Bu arada Ukrayna, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'daki siyasi çıkarların, çaresizce ihtiyaç duyduğu yardımı alma ihtimalini nasıl etkileyeceğini görmek için beklemek zorunda. Ukrayna'nın askeri ve sivil liderliği arasındaki anlaşmazlık aylardır Kiev'deki tartışmaların arka planında yer alıyor ve komutanın değişeceğine dair spekülasyonlar yapılıyor.
Gerginliği yatıştırmada pasif kaldılar
Ne liderler ne de yardımcıları gerginlik haberlerini ortadan kaldırmak için pek bir şey yapmadı. Zelenskiy ve Zaluzhny birlikte fotoğraf çektirmiş ve etkinlikler düzenlemiş olsalar da ülkenin en güçlü iki lideri hiçbir zaman birlikte ulusa önemli bir hitapta bulunmadı.
İletişim yoksa sorun vardır
Muhalefetteki Avrupa Dayanışması partisinden milletvekili Volodimir Ariev, soğuk ilişkilerin ve generalin durumuyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmamasının başlı başına bir sorun haline geldiğini söyledi. Eski bir aktör olan Zelenskiy'nin iletişim becerilerinden övgüyle söz edilmesinin alışılmadık bir durum olduğunu söyledi ve ekledi: "İletişimin yokluğu, bir sorunun teyit edilmesine eşittir."
Zelenskiy’nin muhtemel rakibi olarak görülüyor
Başkan ve en üst düzey general arasındaki sürtüşme, Rus işgalinin hemen ardından ve Zaluzhny'nin popülaritesi askeri zaferlerle artarken arada kaynadı. Ukraynalı siyasi analistler arasında general, sıkıyönetim nedeniyle askıya alınan seçimlerin yeniden yapılması halinde Zelenskiy'e karşı olası bir rakip olarak görülüyor.
Geçtiğimiz sonbaharda Zaluzhny'nin, Zelenskiy'nin umut dolu ilerleme iddialarıyla çelişen bir haberin yayınlanmasının ardından ilişkilerdeki kopukluklar derinleşti. Bu kopukluk Ukrayna'nın milyarlarca dolarlık Batı silahlarıyla düzenlediği ve binlerce Ukraynalının ölümüne neden olan karşı saldırının ardından geldi.
Daha yakın bir zamanda ise ikili, orduyu takviye etmek için 500,000 kadar askerin askere alınması planından sivil liderliğin mi yoksa askeri liderliğin mi sorumlu olması gerektiği konusunda açıkça anlaşmazlığa düştü. Ukraynalı yorumcular, seferberlik planının popüler olmayacağını ve hangi lider bu planla daha yakından ilişkiliyse onu lekeleyeceğini belirtiyor.
Bu haftaki söylentiler biraz daha farklı nitelikteydi; tepkiler geçmişe kıyasla daha hızlı ve yaygındı. Generalin değiştirilmesine yönelik herhangi bir hamle askeri bir gereklilikten ziyade tamamen siyasi olarak görülürse, Zelenskiy sadece muhalif siyasetçiler arasında değil, halk arasında da bir tepkiyle karşılaşabilir. Zira anketler Zaluzhny'ye halk tarafından büyük saygı duyulduğunu gösteriyor.
© 2024 The New York Times Company
