Constant Méheut / The New York Times
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Çarşamba günü parlamentoda ender görülen bir çıkış yaparak milletvekillerine savaşı gelecek yıla kadar bitirebileceğini söylediği ancak müttefiklerden 'ılımlı' tepkiler alan bir plan sundu.
Zelenskiy'nin “güç yoluyla barış” stratejisi olarak adlandırdığı planın bazı ana hatları geçtiğimiz haftalarda paylaşılmıştı. Başkan'ın bu yıl ilk kez parlamentoda yaptığı konuşma, pek çok Ukraynalı tarafından mesajını kendi ülkesinde kabul ettirme ve Rusya'nın istikrarlı ilerleyişi karşısında savaş yorgunluğunun arttığı bir ulusa güven verme çabası olarak görüldü.
Zafer planının kalbinde Batı'nın desteği var
Zelenskiy'nin “zafer planı” olarak adlandırdığı öneri, Ukrayna'nın savaş alanındaki konumunu güçlendirerek Rusya'yı savaşın sona ermesi için müzakere etmeye zorlamayı amaçlıyor. Bunun büyük bir kısmı Batı'nın desteğinin artmasına bağlı.
Zelenskiy Çarşamba günü yaptığı ve televizyonda da yayınlanan konuşmasında “Eğer bu zafer planını şimdi uygulamaya başlarsak, savaşı en geç önümüzdeki yıl sona erdirebiliriz” dedi.
“Bu plan hayata geçirilebilir” diyen Ukrayna lideri “Bu ortaklarımıza bağlı. Altını çiziyorum: Ortaklarımıza” ifadelerini kullandı.
Batı'nın tavrı belirsiz
Ancak Ukrayna'nın müttefiklerinin bu planı destekleyip desteklemeyeceği henüz belli değil. Zelenskiy kısa süre önce Ukrayna'nın müttefiklerini strateji hakkında bilgilendirmek üzere Washington ve Avrupa başkentlerini ziyaret etti ve gelen tepkiler sınırlı oldu. Genelkurmay Başkanı Orgeneral CQ Brown, Ukrayna'nın daha önce askeri yardımın arttırılması için yaptığı bazı çağrıları tekrarladığını belirterek planla ilgili sorular yöneltti.
NATO'nun yeni genel sekreteri Mark Rutte Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında NATO savunma bakanlarının Perşembe günü başlayacak iki günlük görüşmelerde Zelenskiy'nin planını ele alacaklarını söyledi ve “Hiç şüphesiz masada olacak” dedi.
Rutte teklifin ayrıntıları ya da Zelenskiy'nin NATO'ya katılması için resmi bir davet alma arzusu hakkında yorum yapmadı. Ukrayna'nın bir gün ittifaka katılacağını ancak savunma bakanlarının son zirve toplantısında söz verdikleri üzere Ukrayna'ya 40 milyar euro'ya (43,5 milyar dolar) kadar askeri destek sağlamaya odaklanacaklarını söyledi.
Bu bağlamda uzmanlar Zelenskiy'nin konuşmasının öncelikle Ukrayna halkına güven vermeyi ve bu yıl Rus birliklerine karşı sürekli toprak kaybeden Ukrayna'nın savaş alanındaki gidişatı değiştirebileceği fikri etrafında destek toplamayı amaçladığını söyledi. Son haftalarda Rus güçlerinin kuzeydoğudaki Kupiansk şehrine yaklaşması, Ukraynalı yetkililerin Salı günü zorunlu tahliye emri vermesine yol açtı.
Ukrayna'nın moralinin düzelmesi yapılacak açıklamalara bağlı
Kiev Ulusal Üniversitesi'nde görevli profesör Olexiy Haran verdiği bir röportajda “Bugün Ukrayna'nın moralini yükseltmek gerekiyor. Bu konuşma Ukraynalılara siyasi ve psikolojik bir mesaj göndermeyi amaçlıyor” şeklinde konuştu.
Savaşın üzerinden iki yıldan fazla zaman geçmesine ve Rusya'nın istikrarlı ilerleyişine rağmen Ukrayna'da savaş yorgunluğu artmış durumda. Ve bazı durumlarda duygular, tam ve kesin zafer için sarsılmaz bir kararlılıktan daha uzlaşmacı bir duruşa kaydı.
Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü tarafından Ağustos ayında yayınlanan bir araştırmaya göre Ukraynalıların %57'si Ukrayna'nın Moskova ile barış görüşmelerine başlaması gerektiğine inanıyor.
Zelenskiy, Zafer Planı'nı Ukrayna Parlamentosu'na tanıttı: Amaç savaşı adil bir şekilde sonlandırmak
Zelenskiy Çarşamba günü yaptığı açıklamada planını gelecekteki bir barış anlaşması için bir “köprü” olarak nitelendirdi ve amacın Rusya'nın “savaşı sürdürmesini” imkansız hale getirmek olduğunu, böylece Moskova'nın müzakere masasına oturmak için baskı hissedeceğini söyledi.
Ukrayna'nın Batı'dan beklentileri
Plan, müttefiklerin NATO'ya katılma daveti yapmasını, Ukrayna'nın Rusya'ya saldırmak için Batı tarafından sağlanan silahları kullanmasını engelleyen kısıtlamaları kaldırmasını ve Ukrayna ile ortak silah üretimi kurmasını gerektiriyor, ki tüm bunlar Zelenskiy hükümeti tarafından daha önce talep edilmişti.
Çarşamba günü Ukraynalı lider ayrıca Ukrayna'nın komşularının kendi topraklarından Rus füzelerini ve insansız hava araçlarını düşürmeye yardımcı olmalarını istediğini söyledi ki bu bazı müttefiklerin geçmişte reddettiği bir fikirdi.
Zelenskiy, bu planın Ukrayna ve desteklerine ihtiyaç duyacağı müttefikler için karşılıklı fayda sağlayacağını belirtti. Ukrayna'nın, ortaklarının kullanabileceği zengin metal kaynaklara sahip olduğunu belirtti ve Ukrayna ordusunun Batı'yı daha fazla Rus saldırganlığından korumada önemli bir rol oynayabileceğini öne sürdü.
Toplantıya katılan milletvekilleri, bakanlar ve askeri liderler Zelenskiy'i “Ukrayna'nın topraklarını ya da egemenliğini takas etmenin” planın bir parçası olmadığını vurguladığında ayakta alkışladılar.
Muhalefet planın Batı'ya bağlı olmasından rahatsız
Ancak muhalefet milletvekilleri konuşmanın ardından kuşkularını dile getirmekte gecikmedi. Zelenskiy'nin başlıca rakibi olan Avrupa Dayanışma Partisi üyesi Oleksiy Honcharenko planı “çok gerçek dışı” olarak nitelendirdi. Planın büyük ölçüde Batı yardımına dayandığını ancak Ukrayna'nın durumu iyileştirmek için kendi başına neler yapabileceğini belirtmediğini kaydetti.
Honcharenko sosyal medyada “Plana göre birilerinin bizim için her şeyi yapması gerekiyor gibi görünüyor” diye yazdı.
Bazı Kiev sakinleri de benzer şekilde ikna olmamıştı.
Kulağa harika geliyor, ama gerçekçi değil
Zelenskiy'nin açıklamalarını telefonundan takip eden 25 yaşındaki Anton Sokol “Zafer planı kulağa harika geliyor. Çok parlak. Ama birilerinin gerçekten bir şeyler yapıp yapmayacağı ve Rusya'nın nasıl tepki vereceği belirsiz” dedi. Sokol, “Kulağa harika geliyor ama gerçekçi de değil” diye de ekledi.
28 yaşındaki Yehor Kuryschenko, planın savaşı kazanmaya yönelik bir stratejiden çok Ukrayna'nın ortakları için derlenmiş bir talep listesi gibi geldiğini söyledi.
“Temelde yeni bir şey yok” diyen Kuryschenkoi “Sadece hızlı ve kararlı eylem vurgusuyla her şeyi tek bir talep haline getiriyor” şeklinde konuştu.
© 2024 The New York Times Company
