Akbank Sanat’ın yeni sergisi Dijital Sezgiler yeni medya sanatının dilinde yapay sinir ağları hususunu irdeliyor. Yapay zekânın odak noktasında olduğu sergi 11 Şubat’a kadar sanatseverlerle buluşacak. Beynelmilel ölçekte yeni medya sanatının önde gelen isimleriyle genç sanatçıları bir araya getiren sergide Alper Yesiltaş, Anna Ridler, Anna Shustikova, Dilara Basköylü, Feileacan Mccormick, ha:ar, Ozan Türkkan, Robertina Šebjanic, Roman Solodkov ve Sofia Crespo’nun eserlerinin yanı sıra Brendan Baldwin, Dekxi, Denis Shiryaev, Derrick Shultz, Eric Drass, Gabriele Dente, Gene Kogan, Mike Wong, Rivers Have Wings, Rong Qin, Roope Rainisto ve Vsevolod Taran da video programı katılımcıları olarak yer alıyor. Serginin detaylarını küratör Helena Nikonole ile konuştuk.
Küratörlüğünü yaptığınız yeni sergiyi oluşturmaya nasıl karar verdiniz? İsmi neden Dijital Sezgiler?
Pratiğim yeni medya sanatına ve özellikle sanatta yapay zekaya odaklanıyor ve bu 3 boyutlu sergim yapay zeka ve sanat üzerine, bu yüzden konu oldukça kolay bir karardı. Başlık, 1968’de Jasia Reichardt tarafından küratörlüğü yapılan ikonik ve öngörülü sergi Cybernetic Serendipity’ye (Sibernetik Tesadüf) atıfta bulunuyor. Ama aynı zamanda modern yapay zekanın tesadüf fikriyle çok eşleştiğini düşünüyorum. Tesadüfen yeni bir şey keşfettiğimizde, bu aslında şanslı bir tesadüf değildir, ancak aslında deneyimlerimize ve beynimizin işlediği çok miktarda bilgiye dayanan bu sezgiye sahip olduğumuz için olur. Yapay sinir ağları büyük verileri işleyebilir ve bu verilerdeki kalıpları bulabilir, bu yüzden beklenmedik bağlantılar bulabilir ve yeni şeyler keşfetmemize yardımcı olabilirler.
Küratörlüğünü yaptığınız yeni sergideki sanatçıları ve eserleri hangi hususları ölçü alarak bir araya getirdiniz?
Fikir, yapay zekaya farklı estetik ve kavramsal yaklaşımlar sunan çalışmaları göstermek, bu alandaki sanatsal medya ve stratejilerin çeşitliliğini göstermekti. Ayrıca sanatçıların yarattığı eserleri genç sanatçıların ve kendilerini sanatçı olarak tanımlamayan, bilgisayar bilimcileri, kodlayıcıları, geliştiricileri ve makine öğrenimi meraklılarının yaptığı projelerle birlikte sergilemeye istekliydim.
“Eserler arasındaki bu bağlantılar ve iletişim benim için çok önemli”
Küratörlüğünü yaptığınız yeni sergideki eserlerin kendi aralarında kurdukları bağlardan ve iletişimden söz edebilir misiniz?
Bu harika soru için teşekkür ederim! Eserler arasındaki bu bağlantılar ve iletişim benim için çok önemli. Tüm eserler farklı seviyelerde birbirine bağlıdır. Yapay zeka üzerine sanatsal bakış açısı hakkında konuşursak, örneğin, sergide post-hümanist bakış açısını paylaşan birkaç eserimiz olduğunu görebiliriz. Anna Ridler’ın Sirkadiyen Çiçeklenme’sini, Ozan Türkkan’ın Arura’sını ve Robertina Šebjanič, Sofia Crespo ve Feileacan Mccormick’in AquA(I)formings’ini kastediyorum. İki projenin yapay zekaya eleştirel yaklaşımı var: Anna Shustikova’nın Dokunabilirsin, Oynayabilirsin ve Roman Solodkov’un Gizil Mekanın Tezahürü. Ayrıca kitle kültürüne ve internet kültürüne atıfta bulunan ve doğal olarak çevrimiçi olarak var olan çalışmalarımız var, bunlar video programımızdan birçok video çalışması ve Alper Yeşiltaş’ın Hiçbir Şey Olmamış Gibi...’si. İki eser medya arkeolojik yaklaşımını paylaşıyor: ha:ar’ın Refraction’ı ve Dilara Başköylü’den Beden Formasyonları.
Ama aslında çok daha fazla bağlantı var ve ziyaretçilerin gelip bu bağlantıları kendilerinin keşfetmesini seviyorum, biraz arayış ya da bir bilgisayar oyunu gibi.
“Bir sanatçı olarak hilebaz olma fikrini seviyorum”
Sizin esas ilgi alanlarınız hibrid sanat, biyo-semiyotik ve Sanal Zeka. Şimdiki zaman, distopyalar ve teknoloji arasında nasıl bir bağlantı kurarsınız?
Bir sanatçı olarak hilebaz olma ve her konuyu farklı perspektiflerden görme fikrini seviyorum, bu yüzden bazen teknoloji ve gelecek hakkında ütopik perspektiften konuşmayı seviyorum, ancak şimdiki zaman bağlamında teknolojinin distopik yönleri hakkında konuşmak çok mantıklı. Bugün bu görüşü çağrıştıran birçok örnek görüyoruz.
Dijital Sezgiler’in küratörlüğünü yaptığınız diğer sergilerden ne gibi farkları var?
Dijital Sezgiler aslında daha önce küratörlüğünü yaptığım diğer sergilerden nispeten daha küçük ve bir bakıma konular ve eserler arasındaki bağlantılar açısından daha odaklanmış ve yoğun. Ve bence küratöryel pratiğimde ilk kez tüm eserler en iyi şekilde sunuluyor, bu oldukça büyüleyici! Akbank Sanat’ın süper-profesyonel ekibinin tümüne minnettarım.
“Türkiye’deki insanların daha rahat olmasını seviyorum”
Moskova’da yaşıyordunuz. Şimdi İstanbul’da yaşıyorsunuz. Size göre iki toplum arasındaki en büyük fark nerede? Sanat pratiği olarak hangi farklar hemen dikkatinizi çekti?
Bence temel fark, Moskova’daki insanların çok daha stresli olması ve çok çalışması, buradaki insanların daha rahat olmasını seviyorum. Şaşırtıcı bir şekilde, aslında farklılıklardan daha fazla benzerlikler görüyorum. Ayrıca oldukça ataerkil bir toplumumuz var ve birçok küratörün sergilerine daha fazla kadın sanatçı eklemeyi düşünmesi hâlâ açık değil, hâlâ Rus küratörler tarafından küratörlüğü yapılan ve sadece veya çoğunlukla erkek sanatçıları içeren sergiler görüyorum. Bu yüzden bir küratör olarak benim için cinsiyet dengeli sergiler yaratmak her zaman önemli.
Sergi 11 Şubat’a dek Akbank Sanat’ta sürecek
