Yüzyıllardır “içgüdüyü dinlemek” ifadesi sezgilerimizle ilişkilendirilir ama bilim insanlarına göre bu sözün biyolojik bir karşılığı olabilir. Son yıllarda yapılan araştırmalar, bağırsaklarımızda yaşayan trilyonlarca bakterinin davranışlarımız ve ruh hâlimiz üzerinde doğrudan etkili olabileceğini gösteriyor.
İrlanda’daki Cork Üniversitesi ve Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu kez özellikle 'coşku' (yeni deneyimlere açık olma, olumlu tepki verme) olarak tanımlanan kişilik özelliğine odaklandı. Ekip, coşkulu mizaca sahip çocuklardan alınan mikrobiyom örneklerini genç sıçanlara nakletti.
Deneydeki sıçanlar daha sonra yeni sosyal ortamlarda, keşif tahtalarında ve zorunlu yüzme testlerinde gözlemlendi. Sonuçlar çarpıcıydı:
“Coşkulu çocuklardan mikrobiyom alan sıçanlar”, kafalarını tahtadaki deliklere sokmak, yeni alanları koklamak gibi davranışlarla çevrelerini keşfetmeye daha hevesliydi.
Araştırmacılar, bu bulgunun bağırsak mikrobiyotasının duygusal tepkisellik ve öz düzenleme gibi mizaç özellikleriyle bağlantılı olabileceğini gösterdiğini söylüyor.
Bağırsak–beyin hattı yeniden gündemde
Bilim dünyasında “ikinci beyin” olarak da adlandırılan bağırsak sisteminin düşünce ve duygular üzerindeki etkisi uzun süredir tartışılıyor.
2024’te yapılan başka bir araştırmada, mikrobiyotadan yoksun (steril) koşullarda büyüyen farelerin daha kaygılı, daha az sosyal ve daha riskli davranışlara eğilimli olduğu bulunmuştu.
Finlandiya–İrlanda ortak ekibi, “Hayvan çalışmaları antibiyotik veya probiyotik müdahalelerin davranış farklılıkları yaratabileceğini gösteriyor; benzer mekanizmalar insanlarda da geçerli olabilir” diyor.
Nitekim Nature dergisinde yayımlanan bir başka çalışmada, sağlıklı bir donörden alınan dışkı nakli uygulanan bazı hastalarda depresyon belirtilerinin azaldığı gözlemlenmişti.
Bilim insanlarının yorumu
Araştırmanın yazarları, bu bulguların kişilik ve duygu düzeninde mikrobiyal çeşitliliğin önemini vurguladığını söylüyor:
“Bağırsak mikrobiyotası bileşimi, duygusal tepkisellik ve öz düzenleme gibi biyolojik temelli farklılıklarla bağlantılı olabilir.”
Her ne kadar insanlarda bu ilişkinin kesin mekanizmaları henüz tam olarak bilinmese de bilim insanları “mikroplarımızın ruh hâlimizi sandığımızdan çok daha fazla şekillendirdiğini” düşünüyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
