Araştırmalara göre mutsuz, depresif hissetmek ve yalnızlık hissi yaşlanma sürecini sigara içmeye veya bazı hastalıklara kıyasla daha çok hızlandırabilir. İnsan yaşı, doğum tarihi baz alınarak ölçülen takvim yaşının yanı sıra genler, yaşam tarzı ve diğer faktörlere bağlı vücut fonksiyonlarının yaşlanması baz alınarak ölçülen biyolojik yaş ile de ifade ediliyor.
"Vücut ve ruh birbirine bağlı"
Daha önceki çalışmalarda biyolojik yaş ne kadar büyük olursa çeşitli hastalıklara yakalanmanın ve ölüm riskinin de o kadar arttığı öne sürüldü. Araştırmacılar, ruh sağlığının önemini gözler önüne seren dijital bir yaşlanma modeli oluşturdular. Çalışmanın eş yazarı ve Hong Kong merkezli Deep Longevity projesindeki ileri gelen bilim insanlarından Fedor Galkin, “Vücut ve ruh birbirine bağlı, bu bizim esas mesajımız" açıklamasında bulundu.
Deep Longevity, Stanford Üniversitesi ve Hong Kong Çin Üniversitesi araştırmacıları, Çin Sağlık ve Emeklilik Çalışmaları kapsamında 2015 yılında 4 bin 846 yetişkinden topladıkları verilerle yaşlanma saatini nasıl oluşturduklarını Aging-US dergisinde yayınladılar. Bu çalışma, katılımcıların kolesterol ve glikoz seviyeleri, cinsiyeti, kan basıncı, vücut kitle indeksi ve akciğer fonksiyonlarının ölçümünü de içine alan 16 kan biyogöstergesi testini kapsıyor.
Ekip bu göstergelere, yaşlanmayla ilişkili hastalıkları olan 2 bin 617 Çinli yetişkinden alınan verileri uyguladığında inme, karaciğer hastalığı ve akciğer rahatsızlığı öyküsü olanların, kronolojik olarak kendileriyle eşleşen 4 bin 451 sağlıklı yetişkinden daha yaşlı olduğunu tespit etti.
Bu durumların ortalama etkileri, tahmin edilen yaşın üstüne en fazla 18 ay ekledi. Ancak ekip, yaşlanma hızına etki eden başka faktörler keşfetti. Araştırmacılar bunları “Mutsuz hissetmek veya yalnız olmak gibi psikolojik faktörlerin, kişinin biyolojik yaşına 1,65 yıl eklediğini bulduk” diye açıkladılar.
Galkin, modelin umutsuzluk veya korkusuzluk gibi hislerin birbirinden bağımsız olduğunun varsayılmasından dolayı bu rakamın bir tahmin olduğunu söylerken çalışma, psikolojik durumumuzun yaşlanma hızımız üzerindeki önemini vurguluyor. Galkin, “Ruh sağlığınıza dikkat etmek, yaşlanma hızınızı yavaşlatmanız adına sahip olabileceğiniz en büyük yardımcı etken” diye ekledi.
Ekip çalışmadaki modelin, sigara içenlerin içmeyenlerden on beş ay daha büyük oldukları öngörüsünde bulunduğunu, evli olmanın da biyolojik yaşı yaklaşık yedi ay küçülttüğünü bildirdi. Kırsal kesimde yaşayanların kentsel kesimde yaşayanlardan beş ay daha büyük oldukları tahmin ediliyor.
Londra Üniversitesi Akademisi psikoloji ve epidemiyoloji profesörü Andrew Steptoe, bu çalışmanın bir biyolojik yaşlanma saati kurmak için kan ve biyometrik veri kullanılan yakın tarihteki çalışmalardan sadece birisi olduğunu söyledi. Steptoe, en son çalışmada depresyon, yalnızlık ve mutsuzluğa bağlı hislerin daha ileri düzeyde bir biyolojik yaşlanma ile ilişkilendirildiğini ekledi.
Steptoe, “Sonuçlar ilgi çekici. Stres ve düşük sosyoekonomik düzey gibi faktörlerin hızlı yaşlanmayla ilişkili olmasıyla ilgili Kuzey Amerika ve Avrupa’da elde edilen halihazırdaki kanıtlarla uyuşuyor" diye belirtti. Ancak kişinin kendini soyutlamasının ve yalnızlığın sağlık için sigaradan daha ciddi risk faktörleri teşkil etmesinin çok da muhtemel olmadığını, zira çalışmada sadece kısıtlı bir sürede elde edilen verilere bakıldığını ekledi.
Steptoe “Araştırmacılar, psikolojik sıkıntı çeken kişilerin daha hızlı yaşlandığını göstermek için katılımcıların peşinden gitmedi. Bu tahminlerin gerçekleşip gerçekleşmeyeceklerini birkaç sene boyunca düzenli testler yaparak görmek gelecekte daha önemli olacak" açıklamasında bulundu.
