Soğuk algınlığı ve öksürüklerin arttığı bu mevsimde, bu semptomların ne zaman daha ciddi bir hastalığın, örneğin zatürrenin, habercisi olabileceğini anlamak büyük önem taşıyor. Basit bir öksürükle tehlikeli bir akciğer enfeksiyonunu ayırt edebilmek, erken tedavi ve hızlı iyileşme açısından kritik rol oynuyor.
Independent Türkçe'de yer alan haberde bu farkı netleştirmek için The Wellington Hospital (HCA Healthcare UK bünyesinde) ortak kurucularından Dr. Claire Agathou zatürrenin ne olduğunu, belirtilerini ve ne zaman doktora başvurulması gerektiğini anlattı.
Zatürre nedir?
Dr. Agathou “Zatürre, akciğerlerdeki küçük hava keseciklerinin (alveol) iltihaplanmasına neden olan bir enfeksiyondur. Bu kesecikler sıvı veya iltihapla dolar. Bu durum oksijenin kana geçmesini zorlaştırır; öksürük, nefes darlığı ve ateşe yol açar. Zatürre yalnızca bir akciğeri etkileyebileceği gibi her iki akciğerde de görülebilir. Hafif seyirli olabileceği gibi hayatı tehdit eden durumlara da yol açabilir” dedi.
Asthma + Lung UK verilerine göre, geçen yıl yalnızca İngiltere’de zatürre nedeniyle 518 bin 525 kişi hastaneye kaldırıldı ve bu hastaların yaklaşık beşte biri 30 gün içinde yeniden hastaneye başvurmak zorunda kaldı.
Neden olur?
Agathou “Zatürreye en sık streptococcus pneumoniae adlı bakteri neden olur, ancak virüsler ve daha nadiren mantarlar da hastalığı tetikleyebilir. Bu tür enfeksiyonlara ‘atipik zatürre’ diyoruz. Genellikle grip gibi bir viral hastalıktan sonra bağışıklık sistemi zayıfladığında ya da bakteriler akciğerlere solunduğunda gelişir” diye açıkladı.
Nasıl anlarız?
Agathou “Viral ya da alerjik kökenli öksürükler genellikle kuru olur. Eğer viralse, çoğunlukla boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı gibi belirtiler eşlik eder ve genellikle bir iki hafta içinde geçer” dedi.
Buna karşılık zatürre öksürüğü genellikle ‘balgamlı’ olur.
Agathou “Eğer yeşil, sarı ya da pas renginde balgam çıkarıyorsanız, yüksek ateşiniz varsa ve nefes darlığı yaşıyorsanız, bunlar zatürre olabileceğinize dair önemli sinyallerdir. Basit bir soğuk algınlığı veya alerjiye göre çok daha halsiz, bitkin ve hasta hissedersiniz” diye ekledi.
Dikkat edilmesi gereken diğer belirtiler
Agathou “Göğüs ağrısı ya da nefes alırken hissedilen ağrı da önemli bir uyarı işaretidir. Özellikle yaşlı hastalarda görülen bir diğer belirti de zihin karışıklığıdır. Ayrıca zatürre sırasında idrar miktarı azalabilir ve susuzluk görülebilir. Bunlar da dikkat edilmesi gereken bulgular” ifadelerini kullandı.
Kimler daha fazla risk altında?
Agathou “Zatürre herkesin başına gelebilir ve çoğu sağlıklı yetişkin antibiyotik tedavisiyle iyileşir. Ancak yaşlılarda, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ya da kronik solunum rahatsızlığı bulunanlarda oran çok daha yüksektir. Bebekler, yaşlılar veya kronik hastalıkları olan kişilerde belirtiler görülürse derhal doktora başvurmak gerekir" dedi.
Ne zaman doktora gitmeli?
Agathou “Beş ila yedi gün süren bir öksürüğünüz varsa, doktora görünmeniz gerekir. Ancak süreye bakmaksızın, şiddetli öksürük, genel halsizlik ve nefes almakta zorlanma durumlarında vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Zatürre varsa, hafifken yakalayıp tedavi etmek çok daha kolaydır" diye konuştu.
Zatürre nasıl teşhis edilir?
Agathou “Muayenede oksijen seviyesine, solunum hızına, ateşe, nabza bakarız. Ayrıca stetoskopla akciğer seslerini dinleriz. Eğer durumdan şüphelenirsek, akciğer röntgeni isteriz" dedi.
Agathou “Tipik zatürre vakalarında antibiyotikler ve sıvı desteği temel tedavidir. Hastanın durumu uygunsa, ağızdan antibiyotik verilerek evde tedavi edilebilir. Ancak ağır vakalar hastanede yatış, oksijen ve damar yoluyla sıvı desteği gerektirir" ifadelerini kullandı.
Agathou “Soğuk havalarda bağışıklık sistemimiz zaten zorlandığı için enfeksiyonlara daha açık hale geliriz. Ayrıca grip gibi virüsler kışın daha yaygındır. Grip geçirildiğinde bağışıklık zayıflar ve zatürre riski artar” dedi.
Zatürreden korunmak mümkün mü?
Agathou “En önemlisi, bağışıklık sistemini güçlü tutmaktır. Sıcak giyinmek, yeterince uyumak, sağlıklı beslenmek ve gerekirse multivitamin desteği almak bağışıklığı güçlendirir. Ayrıca, grip ve/veya Covid aşısı için uygunsanız bu aşıları yaptırmanız da zatürreye karşı koruyucu olabilir” diye ekledi.
Kaynak: Gazete Oksijen
