Sonbahar resmen başladı. Serin hava, kazaklar, renk değiştiren yapraklar ve yeni bir soğuk algınlığı-grip dalgası.
The Huffington Post'un haberine göre New York Üniversitesi Langone Brooklyn Bulaşıcı Hastalıklar ve İmmünoloji Bölümü Başkanı Dr. Andrew Fleming “Her soğuk ve grip sezonunda en az bir solunum yolu virüsüyle temas etmemiz neredeyse kaçınılmazdır. İyi durumda bir bağışıklık sistemi, enfeksiyon yerleşmeden önce bu virüsleri durdurabilir” dedi.
Mikropların yayılmasını önlemek, vücudu güçlendirmek ve enfeksiyon riskini azaltmak kritik öneme sahip.
National Jewish Health Baş Tıp Sorumlusu Dr. Carrie Horn “Çoğu insan soğuk algınlığı veya gribi atlatsa da bu hastalıklar başkaları için ölümcül olabilir. Hatta bazen genç ve sağlıklı kişiler bile basit bir soğuk algınlığının zatürre gibi ciddi komplikasyonlar geliştirmesiyle karşılaşabilir” dedi.
Bu nedenle hastalık konusunda farkındalıkla davranmak yalnızca kendinizi değil, toplumu da korumak anlamına geliyor.
From the Inside-Out School of Etiquette’in kurucusu Jackie Vernon-Thompson “Bu protokoller sadece sağlıkla ilgili değil aynı zamanda nezaketle ilgilidir. Bir virüsten bir başkasının ne kadar ağır etkilenebileceğini bilemeyiz. Bazıları çabuk iyileşirken, bazıları ciddi komplikasyonlarla karşılaşabilir. Bu mevsimde farkındalık göstermek gerçek bir görgüdür: Başkalarının iyiliği için içten kaygı göstermek. Böyle bir özen yalnızca doğru davranış değil aynı zamanda eyleme dökülmüş nezakettir” ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre soğuk algınlığı ve grip sezonunda kesinlikle kaçınılması gereken davranışlar ve yerine yapılması gerekenler şu şekilde:
Dinlenmeyi ihmal etmek
Hackensack Meridian Health iç hastalıkları uzmanı Dr. Nora Tossounian “En büyük hatalardan biri, belirtiler başladığında dinlenmeyi ihmal edip ‘güçlü görünmeye’ çalışmaktır, Bağışıklık sisteminiz bir enfeksiyonla savaşmak için ciddi enerjiye ihtiyaç duyar ve uyku ile toparlanma süresinden mahrum bırakmak bu yeteneği ciddi şekilde zayıflatır” dedi.
Fleming de virüslerle savaşan bağışıklık bileşenlerinin uykusuzluktan etkilendiğini gösteren birçok araştırmaya dikkat çekiyor.
Tossounian “Bir araştırma, gecede yedi saatten az uyuyanların, sekiz saat ve üzeri uyuyanlara göre soğuk algınlığına yakalanma riskinin yaklaşık üç kat arttığını ortaya koydu” ifadesini kullandı.
Yeterli uyku, yalnızca mevcut enfeksiyonla savaşmak için değil, hasta olmamak için de kritik.
WebMD Sağlık ve Yaşam Tarzı Tıp Baş Editörü Dr. Neha Pathak “Yorgun düştüğünüzde hastalıklara daha açık hale gelirsiniz” dedi.
Hasta halde dışarı çıkmak
Horn “Ateş, öksürük, burun akıntısı, boğaz ağrısı veya vücut ağrılarınız varsa lütfen evde kalın; çok gerekli olmadıkça dışarı çıkmayın” diye uyardı.
Aile hekimi Dr. Michael Richardson da “Soğuk ve grip sezonunda yapılabilecek en kötü şeylerden biri, hasta olduğunuz halde evde kalmamak ya da hasta kişilerin olduğu ortamlara gitmektir” diye ekledi.
İş, market ya da sosyal etkinlik fark etmeksizin, hasta olduğunuzu bilerek toplu alanlara gitmek tüm toplumu riske atıyor.
Richardson özellikle hasta çocukların mümkünse okula gönderilmemesi gerektiğini vurgulayarak “Okul sisteminde bulaşı önlemek çok zor. Ne kadar zahmetli olsa da çocuğunuzun ateşi varsa onu okuldan uzak tutmak son derece önemli. Çocuklar ateş düştükten 24 saat sonra okula dönebilir” şeklinde konuştu.
Ellerinizi yıkamayı unutmak
Pathak “Bakteri ve virüsler yüzeylerden ellere, oradan da yüzünüze çok kolay geçer” dedi.
Bu yüzden özellikle soğuk ve grip sezonunda el yıkamayı atlamak kötü bir fikir. Bunun yerine sık sık el yıkamak şart.
Horn ise “Ellerinizi yıkamak hasta olmaktan kaçınmanın en iyi yollarından biridir. Yemekten önce ve kamusal alanlarda bir şeylere dokunduktan sonra mutlaka ellerinizi yıkayın" ifadelerini kullandı.
Beslenme ve sıvı tüketimini göz ardı etmek
Tossounian “Kötü beslenme ve susuzluk bağışıklığınızı zayıflatır. Vücudunuz etkili bir savunma için vitamin, mineral ve sıvılara ihtiyaç duyar; işlenmiş gıdaların ve şekerin yarattığı iltihap etkisine değil" dedi.
Bu nedenle bağışıklığı destekleyen C vitamini gibi besinleri önceliklendirmek önemli.
Horn “Susuz kalmayın. Özellikle hasta olduğunuzda su içmek ve besleyici gıdalar tüketmek çok önemli" diye ekledi.
Fleming de alkol tüketimine dikkat çekerek “Hem aşırı hem de düzenli alkol kullanımı bağışıklık sistemini baskılar ve bizi solunum yolu virüslerine karşı daha savunmasız kılar” değerlendirmesinde bulundu.
Sürekli yüzünüze dokunmak
Tossounian “Ellerinizi yeterince yıkamamak ve farkında olmadan yüzünüze dokunmak mikropların yayılması açısından en zararlı alışkanlıklardandır. Virüsler göz, burun ve ağız mukozasından vücuda girer ve eller bu virüslerin birincil taşıyıcısıdır" dedi.
Bu alışkanlığı tamamen bırakmak zor olabilir, ancak en azından sıklığını azaltmaya çalışın.
Horn ise “Yüzünüze dokunmayı minimumda tutmak iyi bir alışkanlık. Burun veya ağzınıza dokunmadan önce ve sonra ellerinizi yıkamayı da düşünebilirsiniz” ifadelerini kullandı.
Öksürük ve hapşırık adabını yoksaymak
Emory Healthcare aile hekimi ve Emory Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Dr. Sarah Dupont “En basit önlemler gerçekten etkili olabilir. Öksürüğünüzü kapatın, kullanılmış mendilleri atın. Çocukken annenizin öğrettiği her şey” dedi.
“Vampir hapşırığı” ve “vampir öksürüğü”nü hatırlayın: Dirseğinize öksürün veya hapşırın.
Fleming “Başkalarını düşünmek virüslerin bulaşmasını birçok yoldan azaltabilir. Hasta olduğunuzdan emin olmasanız bile öksürük veya hapşırığı dirseğinizle kapatın. Öksürdükten veya burnunuzu sildikten sonra ellerinizi yıkayın” önerisinde bulundu.
Bu yalnızca ev dışında değil, evinizde de geçerli. Vernon-Thompson “Evde yüzeyleri sık sık dezenfekte edin. Bu, aile bireylerine mikrop bulaştırma riskini azaltır” ifadelerini kullandı.
Aşıları atlamak
Dupont “Grip aşısını sakın atlamayın. Aşı, gribi önlemenin ya da daha hafif atlatmanın en iyi yoludur” uyarısında bulundu.
Gribe yakalanma ve başkalarına bulaştırma riskinizi azaltmak için önerilen aşı zamanı eylül veya ekim. Aşı ayrıca hastalık süresini de kısaltabilir.
Richardson “Grip aşıları güvenlidir, gribe karşı ek bir koruma sağlar ve hastalığı geçirirseniz semptomların şiddetini ve süresini azaltır” dedi.
Richardson yetişkinlere güncel COVID aşısını da önererek “Artık geçmiş yıllara göre daha az ölümcül vaka görsem de COVID hâlâ yıpratıcı olabilir, özellikle astım gibi önceden mevcut sağlık sorunları olanlar için” ifadelerini kullandı.
Dışarı çıkarken maske ve hijyeni ihmal etmek
Horn “Hasta halde dışarı çıkmanız gerekiyorsa, lütfen başkalarına bulaştırma riskini azaltmak için maske takın” dedi.
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler soğuk ve grip sezonunda kalabalık alanlarda maske takmayı alışkanlık haline getirebilir.
Smith “Maalesef herkesin ücretli hastalık izni yok ya da işten kalma imkânı bulunmuyor. Çalışmak zorunda olanlar için bulaşmayı azaltacak önlemler var" diye konuştu.
Smith semptomları hafifleten ilaçlar almayı, maske ve el yıkama konusunda titiz davranmayı ve yakın çalışanlara durumunuzu bildirerek mesafelerini korumalarına olanak tanımayı önerdi. Ayrıca yiyecek veya gereç paylaşmaktan kaçının.
Dupont “Hasta iseniz büyükannenizi ziyarete gitmeyin. Ya da başka bir zaman ziyaret edemiyorsanız, en azından maske takın, sarılma ve öpüşmeden kaçının, açık alan gibi iyi havalandırılan bir yerde buluşun. Özellikle toplu yaşayan yaşlı yetişkinler grip olduklarında hastaneye yatma riski çok daha yüksektir" ifadelerini kullandı.
Vernon-Thompson da kendinizi biraz kötü hissettiğinizde ya da hasta birini ziyaret ederken fiziksel selamlaşmaları yeniden düşünmenizi önererek “El sıkışmak yerine sağ elinizi kalbinizin üzerine koyup hafifçe başınızı eğerek ‘Sizi görmek ne kadar güzel’ diyebilirsiniz" dedi.
İyileşmezseniz doktora gitmemek
Horn “Ateşiniz üç günden fazla sürüyorsa, nefes almakta zorlanıyorsanız veya viral bir hastalıktan olumsuz etkilenebilecek kronik sağlık sorunlarınız varsa, doktora gitmeyi ertelemeyin” dedi.
Kendinizi iyi hissetmiyor ve düzelme olmuyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmayı düşünün.
Horn “Grip ve COVID için tedavi ilaçları var ve bunlar hastalığın erken döneminde verildiğinde en iyi etkiyi gösterir. Bu ilaçlar bağışıklığı baskılanmış veya kronik hastalıkları olan kişiler için en etkilidir, ancak herkes için hastalık süresini kısaltabilir” diye ekledi.
Kaynak: Gazete Oksijen
