Erkeklerin çocuk sahibi olamamasının çok çeşitli nedenleri olabilir ancak araştırmacılar, bazı temel proteinlerin sperm gelişimi ve dolayısıyla erkek doğurganlığı üzerinde büyük etkisi olduğunu ortaya koydu.
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmada, Osaka Üniversitesi’nden araştırmacılar, sperm işlevi için gerekli olan özel bir yapıyı oluşturan proteinleri tanımladı. Buna göre, sperm hücreleri, onları ileri doğru iten uzun kamçı benzeri yapılar olan flagellalar sayesinde hareket eder. Flagellası düzgün çalışmayan spermler yavaş ve verimsiz hareket eder, bu da başarılı bir gebeliğin gerçekleşme ihtimalini azaltır. Dolayısıyla flagella işlevini etkileyen her faktör erkek kısırlığına yol açabilir.
Medical Press'te yer alan habere göre, çalışmanın başyazarı Haoting Wang “Sperm flagellasının yapısı oldukça karmaşıktır ve hareketin kontrolü için hayati öneme sahip radyal çubukları içerir” açıklamasında bulundu. Wang “CFAP91, bu radyal çubuklardan birine ait bir proteindir ve insanlarda erkek kısırlığı ile ilişkilendirilmiştir. Ancak bu etkiyi neden yaptığı henüz net değil" diye konuştu.
CFAP91’in sperm gelişimi ve işlevindeki rolünü incelemek için araştırmacılar, bu proteini üretmeyen fareler geliştirdi ve bu farelerin spermlerinin şekil ve hareketlerini inceledi. Daha sonra aynı farelerde CFAP91’i yeniden ifade ederek bu proteinin başka hangi proteinlerle etkileşimde bulunduğunu araştırdılar. Ayrıca, gelişmiş spermlerde ilişkili proteinleri daha geniş biçimde tanımlamak için “yakınlık etiketleme” (proximity labeling) adı verilen bir teknik kullandılar.
Çalışmanın kıdemli yazarı Haruhiko Miyata araştırma sonucunda elde ettikleri bulduları “Cfap91 geninin çıkarıldığı fareler yalnızca bozulmuş sperm flagella oluşumu sergilemekle kalmadı, aynı zamanda erkek kısırlığına da sahipti" sözleriyle özetliyor.
Araştırmacılar, CFAP91’in farelerde yeniden ifade edilmesiyle birlikte bu proteinin bilinen radyal çubuk proteinleriyle etkileşime girdiğini tespit etti. Ayrıca yakınlık etiketleme (proximity labeling) analizi, EFCAB5’in CFAP91’e yakın bir protein olduğunu ve sperm hareketinin düzenlenmesine yardımcı olduğunu ortaya koydu. Haoting konuya dair şu açıklamada bulundu:
“Bulgularımız, CFAP91’in erkek doğurganlığını etkilediğini çünkü radyal çubukların bir araya gelmesi için bir iskele görevi gördüğünü gösteriyor. Ayrıca yakınındaki EFCAB5 proteininin, sperme özgü hareketlerin kontrolü için kritik önemde olduğunu ortaya koyduk."
İnsanlarda sperm yapısının ne kadar karmaşık olduğunu ve bunun erkek doğurganlığına nasıl katkıda bulunduğunu vurgulayan çalışmanın, erkek kısırlığını açıklamaya yardımcı olabileceği gibi kısırlık teşhisinde yeni hedeflerin geliştirilmesine de katkı sağlayacağı umuluyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
