Üç İngiliz Premier Ligi futbol kulübü, mali kayıplarını gizlemek için muhasebe hileleri kullandıkları gerekçesiyle ceza aldı, bazı soruşturmalar ise sürüyor. Hatta bu kulüplerden biri olan Everton'ın puanları silinerek küme düşürülme ya da daha düşük rekabetçi bir lige düşürülme riskiyle karşı karşıya bırakıldı. Lig, Avrupa'daki diğer ligler gibi, kulüplerin gelirlerini sınırlayan kurallar uyguluyor.
1. Everton neyi yanlış yaptı?
2013'te yürürlüğe giren Kârlılık ve Sürdürülebilirlik Kuralları uyarınca, Premier Lig takımlarının herhangi bir üç yıllık dönemde en fazla 105 milyon Sterlin (132 milyon dolar) zarar etmesine izin veriliyor ve buna kulüp sahipleri tarafından verilen 90 milyon Sterlin'e kadar öz sermaye dahil edilebiliyor. Everton başlangıçta bu sınırın içinde olduğunu iddia etse de, lig tarafından atanan bağımsız bir komisyon, kulübün 2022 sezonunun sonuna kadar üç yıl içinde 124,5 milyon Sterlin kaybettiğini söyledi. Kasım ayında, ceza olarak 10 puan düşürüldü ve küme düşme riski ortaya çıktı. Everton temyize gitti.
2. Everton zararlarını nasıl hesaplamıştı?
Everton'ın hesapları üç yıl boyunca 287 milyon Sterlin zarar ettiğini gösteriyor. Ancak Premier Lig, kulüplerin 105 milyon Sterlinlik sınırı uygulamadan önce, kadın takımı çalıştırma maliyetleri, toplumsal faaliyetler ve altyapı yatırımları da dahil olmak üzere çeşitli harcamaları belirtilen zararlarından düşmelerine izin veriyor. Anlaşmazlık daha çok Everton'ın yeni bir stadyum inşa etmek için aldığı kredilerin faiz ödemelerini düşmesiyle ilgili. Premier Lig'in soruşturma komisyonu ayrıca kulübün oyuncular ve transferler için yaptığı bazı zarar ve harcamaları da kabul etmedi.
3. Yeni bir stadyum izin verilen bir altyapı yatırımı değil mi?
Olabilir, ancak Everton'ın bankalar ve kulübü ABD'li yatırım grubu 777 Partners'a satmaya çalışan kulübün sahibi Farhad Moshiri'nin de aralarında bulunduğu kaynaklardan borç aldığı para, stadyumu inşa etmek için değil işletme sermayesi içindi. Everton ayrıca faiz giderlerinin bir kısmını stadyum planlama izni almadan önce talep etmeye çalıştı. Bu da muhasebe testini karşılamak için gerekli olan geliri gösteremediği anlamına geliyordu. Lig, Everton'ın mali kurallarla kasıtlı olarak oynamaya çalışmadığına dair güvencesini kabul etti. Ancak Everton'ın oyunculara harcayacak para bulmak için çabalarken, rekabet avantajı sağlayacak şekilde kuralları çiğnediğini de söyledi.
4. Everton'ın temyizi başarılı olabilir mi?
Gerekçeler kamuoyuna açıklanmadı ancak başvuru muhtemelen yeni stadyumun muhasebesi ve kulübün cezasını en aza indirmesi gerektiğine inandığı bir dizi hafifletici faktör üzerinde yoğunlaşıyor. Kulüp, oyuncuların yabancı transferlerini gerçekleştirmeyi zorlaştıran pandemi ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle mali planlamasının kaosa sürüklendiğini, bunun da Rus firmalarından stadyum için ödeme yapılmasına yardımcı olacak bazı kârlı sponsorluk anlaşmalarına mal olduğunu söylüyor. Kulübe göre, bunun sonucunda ortaya çıkan parasızlık, stadyum için işletme sermayesi kullanmaktan başka çare bırakmadı. Liverpool Üniversitesi'nden futbol finans uzmanı Kieran Maguire, "Bu, kurallarla oynama girişiminden ziyade yönetimin beceriksizliği gibi görünüyor" dedi. Moshiri 2016'da göreve geldiğinden bu yana kulübe yaklaşık 750 milyon Sterlin harcadı ve oyunculara büyük harcamalar yaptı.
5. Başka hangi kulüpler incelemeyle karşı karşıya?
Diğer iki Premier Lig kulübü, Chelsea ve Manchester City, kayıtlarla oynama iddialarıyla karşı karşıya. Son altı sezonun beşinde şampiyon olan Manchester City, eski bir menajerine gizli ödemeler yaptığı ve Abu Dhabi'li Şeyh Mansour Bin Zayed Al Nahyan'ın liderliğini yaptığı gruptan gelen ödemeleri sponsorluk parası olarak gizlediği iddiasıyla lig tarafından soruşturuluyor.
Chelsea, 2003'ten 2022'ye kadar kulübün sahibi olan Rus milyarder Roman Abramovich döneminde yanlış mali raporlamalar yaptı. Everton, Chelsea ve Manchester City, Premier Lig'in 1992'de kurulmasından bu yana en çok para kaybeden takımlar oldu. Aralarında Manchester United ve Arsenal'in de bulunduğu diğer takımlar, yüksek gelirleri sayesinde sahiplerinden gelen paraya daha az bağımlı oldukları için kârlı kalmaya devam ettiler. Kıtada da skandallar yaşandı ve İtalyan devi Juventus'a yanlış mali raporlama nedeniyle puan silme cezası verildi.
