1990'larda uluslararası bir ağın yaygınlaşması ile internet, modern insan hayatının temelinde yer almaya başladı. Teknolojinin getirdiği hayal gücünde ilk olarak uçan arabaların düşünülmesi yerini bir türlü insanları ikna edemeyen Metaverse evrenine bıraktı. Peki içinde bulunduğu teknolojinin verdiklerine inanma konusunda tedirgin olan insanlar ve teknoloji göründüğü kadar işbirliği içerisinde mi? Tarihçi ve yazar Eric Hobsbawm'ın kızı Julia Hobsbawm yazdı...
Evrensel çalışma varsayımı, üretkenliğin işbirliğine bağlı olduğudur, ancak bunu başarmanın en iyi yolunun ne olduğu konusunda ortak bir payda yoktur. İşbirliğini kolaylaştıran dijital araçlar, platformlar, telekonferans ve yazılım pazarı yaklaşık 20 milyar dolar değerinde olsa da, teknoloji tek başına çözüm değildir. Nihayetinde işbirliği denen olgu makinelerle değil insanlarla ilgili.
Ekip çalışmasının geçmişi
Ekip çalışması anlayışı ofis teknolojisinin yaygın kullanımından önceye dayanıyor. Bruce Tuckman ve Mary Jensen 1977 yılında bir grup geliştirme modeli yazdılar. Onların beş aşamalı oluşturma, beyin fırtınası, normlaştırma, performans ve sonlandırma süreci, işbirliğinin yinelemeli sürecini tasarlamanın anahtarı olarak hala duruyor. Örneğin, norm oluşturma aşaması, bir grubun bir projenin içine girdiği ve birbirine güvenmeyi, roller atamayı öğrendiği, performans ise karşılıklı bağımlılığa dayandığı zaman meydana gelir. İlkelerinin dayanıklılığının bir kanıtı olarak, en yüksek performanslı işbirliği yazılımı sağlayıcılarından biri olan Slack, 2019 tarihli bir blog yazısında bu ilkelere atıfta bulundu.
Teknoloji neye yarar?
Bloomberg yazarı Julia Hobsbawm, "70'lerin ortaları yönetim teorisi açısından zengin bir dönemdi" dedi. Hobsbawm The Nowhere Office kitabında Asma Kat Yılları olarak adlandırdığı ofislerin üstünlüğü ile ofislerin dışında çalışabilecek teknoloji destekli bir gelecek arasındaki zamanlara denk geliyordu. İşyerlerine giderek daha fazla giren çok sayıda teknolojik alet ve uygulamayı, yalnızca onları kullanan insan zihinleri kadar iyi olarak çerçevelemek önemlidir. Hiçbir şey bunun yerini alamaz. Teknoloji, insanlar birlikte çalışırken ortaya çıkan yaratıcılığı ve dinamikleri artırmaya yarayan bir araçtır.
Artık beyaz yakalıların işyerleri sabit değil
Bununla birlikte, insanların çalışmasını destekleyen teknolojinin gelişimi etkileyicidir ve artan sayıda beyaz yakalı çalışan için işyerinin artık her zaman sabit bir yer olmadığını yansıtır. Zoom Video Communications Inc. gibi baskın platformların telekonferansın ötesine geçerek hızla geliştiğini görmekle kalınmıyor. Fakat bu gibi uygulamalar işbirliğinin her zaman bir ofisten yapılmadığı gerçeğinin altını çiziyor. Örneğin eylül ayında LinkedIn'deki tüm kullanıcıların yüzde 14'ü uzaktan çalışılan işlerden oluşuyor.
Yeni teknoloji yeni çalışma biçimlerini ne kadar destekler, basit ve kullanılabilir şekilde tutarsa başarılı olma olasılığı da o kadar artar. Unutulmaması gereken şeylerden biri de erken dönem işyeri işbirliği araçlarının belki de en iyi örneği, on altı yıl önce Jen Mazzon tarafından tasarlanan Google Docs'tur (Google Dokümanlar) . Mazzon "Herkes bize, insanlara belgelerine her yerden erişebilecekleri bir yol sunmaya çalışmanın çılgınlık olduğunu söyledi. Belgeleri anında paylaşmaktan veya tarayıcılarında çevrimiçi işbirliği yapmaktan bahsetmek bile olağanüstüydü" dedi.
Hantal teknolojinin geleceği
Kötü tasarlanmış bir arayüzün ya da aşırı karmaşık bir şeyin ne kadar acı verici olduğunu herkes bilir. Bugünlerde farklı uygulamalar arasında geçiş yapmak için gereken etkileşimlerin büyüklüğünü gösteren bir Harvard Business Review makalesine göre metaverse'in hantal karmaşıklığı, işbirliği içindeki teknolojide bir sonraki büyük şey olduğu yönündeki abartıyı karşılayıp karşılamayacağını merak ettiriyor.
Neal Stephenson'ın 1992 tarihli bilimkurgu öyküsü Snow Crash'te "metaverse" ifadesinin kullanılmasının üzerinden otuz yıl geçti. Stephenson, avatar olarak da bilinen dijital insan suretlerinin bir araya gelerek ortak çalışmayı ve topluluğu geliştireceği gerçek zamanlı senkronize bir 3D dünya olasılığını doğru bir şekilde öngörmüştü. Küresel pazarın 2029 yılına kadar yüzde 50 oranında büyüyeceği tahmin edilmesine rağmen, metaverse şu anda işbirliği için kullanılma konusunda aşamaları aşmaya çalışıyor gibi görünüyor. Bunun nedeni kısmen şu anda havalı görünmemesidir.
Metaverse henüz işe yaramıyor
Metaverse henüz işe yaramıyor çünkü teknolojik tasarımı işlevin önüne koyuyor. Tech Target analistleri, sektör gözlemcilerinin metaverse'in nihayetinde bugün sahip olunan dijital deneyimlerden çok farklı olup olmayacağını ya da kitlelerin bir kulaklıkla dijital alanda gezinmek için saatler harcamaya istekli olup olmayacağını sorguladıklarını belirtti. Primorska Üniversitesi Matematik, Doğa Bilimleri ve Bilgi Teknolojileri Fakültesi tarafından yapılan son araştırma, uzun süre sanal gerçeklikte çalışmayı denemenin önemli verimlilik kayıplarına ve zihinsel sağlık sorunlarına yol açtığını gösteriyor.
Tüm bunlar teknoloji çağındaki insana geri götürüyor. İşbirliği teknolojisi, işin bir sonraki aşamasında işbirliği yönetimi ile desteklendiği sürece, bir araya gelen ekipler işlerini halledebilir. Yani sadece teknolojiyle değil çalışma arkadaşlarının destek ve işbirliğiyle bu iki konun önü açılabilir.
