Çin diplomasisinde bir dış gücü “Soğuk Savaş zihniyetine” sahip olmakla suçlamak sözün bittiği yerde dile getirilen, çok ağır bir hakaret. Ancak bu ifade gerçek Soğuk Savaş’a haksızlık.
Soğuk Savaş’ın yarattığı cepheleşmede Amerika ve müttefikleri Sovyetler Birliği ve uydu devletlerini doğrudan süper güç çatışmasının dışında kalan her alanda engellemek ve yenmek istiyordu. Ortaya korkunç, çoğunlukla akıldışı ve iki tarafın da utanç verici eylemleriyle dolu bir çekişme çıktı. Ama özellikle 1962’de Küba Krizi gibi örneklerde nükleer imha ihtimali iki taraf liderlerinin de konuya ender görülen bir ciddiyetle yaklaşmalarına önayak oldu.
Karşılıklı Covid suçlamaları
Çin-ABD ilişkileri gitgide bozuluyor. Soğuk Savaş’ın en kötü unsurlarından bazıları da meseleye katılıyor. Her şeyden önce karşı tarafın gerekçelerinin kötü niyetli olduğu varsayılıyor. İhtilaflar şoven söylemlerle ve gerçeğe dair çelişen anlatılarla pekişiyor. Daha bu hafta Pekin’deki bir dışişleri sözcüsü Covid-19’un Amerikan ordusundaki araştırmacılar tarafından çıkarıldığını ima etti. Aslında Amerikan hükümetinden gelen ve pandeminin Çin’deki bir laboratuvarda yaşanan sızıntıyla ortaya çıkmış olabileceği yönündeki iddialara yanıt veriyordu.
Silah yığınak hamleleri bir kez daha iki taraf arasındaki caydırıcılık dengesini tehdit ediyor. Son yıllarda Çinli pilotlar ülke yakınlarındaki uluslararası semalarda birçok kez Amerikan casus uçaklarına çarpışmayı riske edecek kadar yakın uçtu. Ancak bu kez Amerikan-Sovyet açmazında en azından arada bir görülen onarıcı ciddiyet yok.
Çin-ABD rekabeti Soğuk Savaş’ın sığ ve hırçın bir parodisine dönüşme tehlikesiyle karşı karşıya. Çin’le her etkileşimi tehdit ve vatanseverlik azmini kanıtlama fırsatı olarak gören çok fazla Amerikalı siyasetçi var. Yaptıkları yaygara çoğu zaman hakkaniyetsiz ve gerçek meselelere odaklanmayı zorlaştırıyor. Pekin’de ise Komünist Parti liderleri 1960 ve 70’lerdeki huzursuz barışı mümkün kılan ilkelere başvuruyor ama amaçları yüzeysel ve sadece kendilerine hizmet ediyor. “Mutlak güvenlik” kavramını ele alalım.
