6 Şubat depremlerinin hemen ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan, deprem mağdurlarından bir yıl süre istedi ve bu sürede barınma sorununun çözüleceği sözünü verdi. Depremin hemen ardından en çok etkilenen kentler Hatay, Adıyaman, Kahramanmaraş, Malatya ve Diyarbakır’ı kapsayan olağanüstü hâl ilan edildi. Bilanço netleştikçe OHAL kapsamına farklı kentler de eklendi ve deprem bölgesinde kalan kent sayısı 11’e yükseldi.
24 Şubat’ta bir Cumhurbaşkanlığı kararnamesi de yayımlandı. Kararnamede yeni yerleşim bölgeleri için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na resen karar alma yetkisi verildi.
Geçen aralık ayı itibarıyla, AFAD’ın oluşturduğu tabloya göre, deprem bölgesindeki kentlerde şu tespitler yapıldı:
Ağır hasarlı bina sayıları (Depremden sonra tespit edilen)
- Hatay: 56 bin 323
- Malatya: 35 bin 680
- Kahramanmaraş: 35 bin 229
- Adıyaman: 20 bin 12
- Gaziantep: 14 bin 364
- Elazığ: 10 bin 694
- Osmaniye: 8 bin 809
- Şanlıurfa: 8 bin 231
- Diyarbakır: 5 bin 494
- Adana: 3 bin 297
- Kilis: Bin 928
200 bin 61 ağır hasarlı binanın 199 bin 385’inin yıkımının yapılmasına karar verildi. Bu binalardan 195 bin 341’inin ihale süreci tamamlandı. Toplamda 41 milyon 744 bin 800 metreküp hacme denk gelen yıkımı yapılacak ağır hasarlı bina yerine 33 milyon 650 bin 919 metreküp hacme sahip bina için ihale yapılmış oldu. Halen ihale aşaması süren 3 bin 210 bina var. Enkaz kaldırma işlemleri de büyük ölçüde tamamlandı. Kent merkezlerinde bu nedenle büyük boşluklar oluştu. 11 kentte toplam 135 bin 761 binanın enkazı kaldırıldı.
Rezerv alan
Yapılan ağır hasar tespitlerine yönelik itirazlar yargıya da taşındı. Buna göre 24 bin 898 bina ile ilgili yargı süreci devam ediyor:
Kasım ayı başında TBMM’de kabul edilen, kentsel dönüşüme yönelik kanun, tartışmaları iyice alevlendirdi. Sadece deprem bölgesini değil, Türkiye genelini yakından ilgilendiren kanuna göre, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na, riskli görülen alanları, “rezerv alan” ilan etme yetkisi verildi.
Buna göre bakanlık, rezerv alan ilan ettiği bölgelerde riskli gördüğü binaların yıkımına karar verebilecek, bu binaların sahiplerinin rızası olmasa bile bir başka yere taşınması söz konusu olabilecek. İlk rezerv alan kararı Hatay için verildi. Hatay’ın merkezi, Antakya ve Defne ilçesine bağlı mahalleler rezerv yapı alanı olarak ilan edildi. Toplam 50 bin kişinin yaşadığı mahalleleri kapsayan bu karar, Hatay Barosu başta olmak üzere sivil toplum kuruluşlarının ve halkın itirazlarına yol açtı.
46 bin konut bitti
Geçen bir yılda TOKİ verilerine göre 46 bin konutun inşası tamamlandı. Bunlardan 6 bini köy evi. 200 bin konutun inşası sürüyor. Ancak bu inşaatların yarısı tamamlanabilmiş durumda. Bu konutların yapımının 2024 sonunda tamamlanması bekleniyor.
Bu durum, sadece evleri ağır hasarlı olanların ve bütünüyle yıkılanların dahi evlerine kavuşamadıklarını da gösteriyor. Depremde evlerini kaybedenler, göç etmek durumunda kalanlar, bu yılı da zorluklarla geçirmek zorunda kalacak.
