Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan alışılmışın dışındaki para politikaları nedeniyle küresel finans devleri tarafından uzun süredir göz ardı edilen İstanbul'da bir finans merkezi açtı. İstanbul Finans Merkezi 1,4 milyon metrekare ofis alanı sunuyor ve Erdoğan'ın yakın çevresi tarafından bölgede geleceğin finans merkezi olarak lanse ediliyor.
Başka bir kampanya durağı
Eleştirmenlere göre açılış, aday olduğu 14 Mayıs seçimleri öncesinde popülaritesini artırmaya çalışan Cumhurbaşkanı için bir başka kampanya durağı. Erdoğan açılış töreninde yaptığı konuşmada "İstanbul Finans Merkezi yeni bir finansal ekosistem yaratacak. Uluslararası sermaye akışını kolaylaştırarak yatırım çekme potansiyelimizi artıracak" ifadelerini kullandı.
Finans kuruluşları temkinli
3,4 milyar dolar değerindeki tesis, İstanbul'un Asya yakasında yer alıyor. Ancak yerel finans kuruluşları bile yeni merkeze taşınma konusunda temkinli davranıyor. Merkez Bankası, devlet kreditörleri ve bazı düzenleyici kurumlar yeni finans merkezinin az sayıdaki kiracıları arasında yer alıyor. Wall Street bankaları yıllardır İstanbul'daki ofislerini küçültüyor ve bu durumun tersine döneceğine dair pek bir işaret yok. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden ekonomist Öner Günçavdı, "Makroekonomik ve finansal istikrar olmadan nasıl bir finans merkezi kurulabilir? Bu açılış sadece seçimlere yönelik bir şov" dedi.
Finans Merkezi'nin sorunlu geçmişi
Proje, 2009'daki planlanmasından bu yana çalkantılı bir başlangıç yaptı. Türkiye'nin varlık fonu, müteahhitlerin gelecekteki kiracılardan ilgi görmemesi nedeniyle geliştirme için güvenilir finansman sağlayamaması üzerine 2019 yılında projeyi devralmak zorunda kaldı. İstanbul Finans Merkezi'ne yönelik ilgisizlik, Erdoğan'ın 2018 yılında damadı Berat Albayrak'ı Hazine ve Maliye Bakanı olarak atamasının ardından hız kazanan yabancı fonların Türk varlıklarından çıkışıyla aynı döneme denk geliyor.
Berat Albayrak dönemi
Albayrak döneminde Türkiye, TL varlıklarla ticaret yapmayı ve kur hareketlerine karşı korunmayı zorlaştırdı. Resmi verilere göre, yabancıların elindeki lira tahvilleri 2013'teki 72 milyar dolarlık zirve seviyesinden mart ayı itibarıyla 1,2 milyar dolara geriledi. Aynı dönemde yabancıların hisse senedi sahipliği de tarihsel ortalaması olan yüzde 61'den yüzde 29'a düştü. Bu arada Morgan Stanley, Citigroup Inc. ve JPMorgan Chase & Co. gibi şirketler İstanbul'daki personel sayısını azalttı ya da işlem birimlerini tamamen kapattı.
Hükümete göre, İstanbul Finans Merkezi 2036 yılına kadar Türkiye'ye 250 milyar dolar yabancı yatırım çekecek. Merkez aynı zamanda Türkiye'nin ekonomik bağımsızlık yolunda ilerlediğine dair küresel finans merkezlerine açık bir mesaj verecek.
Alışılmışın dışında politikalar
Erdoğan'ın etkisi altındaki yetkililer, Cumhurbaşkanı'nın 2018 seçimleriyle birlikte tüm yürütme gücünü elinde toplamasından bu yana giderek daha alışılmışın dışında bir ekonomi stratejisi izliyor. En büyük aykırı politika para politikası oldu. Merkez Bankası, Erdoğan'ın düşük faizlerin fiyat artışlarını yavaşlatacağı yönündeki alışılmışın dışındaki görüşüne uygun olarak, yükselen enflasyona rağmen şubat ayında politika faiz oranını yüzde 8,5'e düşürdü.
Muhalefet vaatleri
Ana muhalefet partileri gelecek ay Erdoğan'ı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yenmeleri halinde ekonomi politikalarında normalleşme vaat ediyor. Seçimlerde ana muhalefetin adayı olan ve birçok ankette Erdoğan'ın önünde yer alan Kemal Kılıçdaroğlu, Merkez Bankası'nı başkent Ankara'ya geri getirme ve para politikasına müdahale etmeyi bırakma sözü verdi.
