Koç Holding'in kuruluş ve büyüme sürecinde rol üstlenen, görev sürecini "80'li yıllarda Koç'un canı oldum" diye anlatan iş insanı Can Kıraç bugün son yolculuğuna uğurlandı. Beşiktaş'taki Bebek Camisi'nde cuma namazının ardından Can Kıraç'ın cenaze töreni yapıldı. Kardeşi İnan Kıraç, burada taziyeleri kabul etti. Cenaze namazına, CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, Galatasaray Kulübü Başkanı Dursun Özbek, Fenerbahçe Kulübü Başkanı Ali Koç, Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi Koç, CHP İstanbul İl Başkanı Özgür Çelik, iş insanı Aydın Doğan ve Güler Sabancı ile çok sayıda kişi katıldı.
Tabutu Galatasaray bayrağına sarılan Can Kıraç'ın cenazesi, törenin ardından Aşiyan Mezarlığı'na götürüldü.
CHP Genel Başkanı Özel, "Can Kıraç, Türk sanayisinin çok önemli isimlerinden bir tanesiydi. Bir Cumhuriyet sevdalısıydı, bir eğitim gönüllüsüydü. Koç Ailesinde çok önemli görevler üstlendi. Türkiye çok önemli bir entelektüelini kaybetti. CHP ailesi olarak hem Koç Ailesi'ne hem Kıraç Ailesi'ne hem de Türkiye'deki tüm sanayicilere, Türkiye'nin tüm entelektüel camiasına başsağlığı diliyoruz. Hepimizin başı sağ olsun. Yeri kolay kolay doldurulamayacak bir büyüğümüzü kaybettik" dedi.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ise "Çok özel bir insan. Cumhuriyet'imizin yetiştirdiği kıymetli yöneticilerden. Ürettikleri, bu ülkeye kattıkları değerleri elbette ki saygıyla, minnetle anıyoruz. Bu hizmetlerinden ötürü de kendisini minnetle anacağız. Rahmet diliyoruz, mekanı cennet olsun. Yakınlarına, akrabalarına, sevenlerine sabır diliyoruz" diye konuştu.
Can Kıraç kimdir?
22 Mayıs 1927'de Ankara'da doğan yönetici ve iş adamı Can Kıraç, Koç Holding’de üstlendiği başka görevlerin yanında 1987-93 arasında Vehbi Koç Vakfı (VKV) İdare Heyeti üyeliği yapmıştır.
Çocukluğunu Eskişehir’de geçiren Kıraç, 1946 yılında Galatasaray Lisesi’ni, 1950 yılında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi’ni bitirdi. 1949-50’de Türkiye Milli Talebe Federasyonu başkanlığı yaptı. 29 Ağustos 1950’de Ankara’da Koç Ticaret AŞ Otomobilcilik Şubesi’nde Bernar Nahum’un yanında çalışmaya başladı. 1957 yılında Vehbi Koç’un ortağı olduğu İzmir’deki Egemak şirketine müdür yardımcısı olarak atandı; 1958 yılında ise şirketin müdürlüğüne getirildi. 1963 yılında Koç Holding’in kurucu ortakları arasında yer alan Kıraç, 1968 yılında İstanbul’a dönerek holdingin Otomotiv Grubu’nda çalışmaya başladı.
1973 yılında Koç Holding İcra Komitesi’ne giren Kıraç, 1982’de Otomotiv Grubu başkanlığına getirildi. 1984’te holdingin İdare Komitesi üyesi, 1987’de de başkanı oldu. Koç Üniversitesi’nin kuruluşunda VKV tarafından oluşturulan Üniversite İcra Komitesi ile Mütevelli Heyeti’nde de üye olarak görev aldı. 1991 yılı sonunda kendi isteğiyle Koç Topluluğu’ndaki 41 yıllık meslek yaşamını noktalayarak emekli oldu.
Anılarımla Patronum Vehbi Koç (1995), Anılar Olaylar (2004) ve Kolajlı Taşlamalar (2004) başlıklı kitapları yayımlanmış olan Kıraç, 2006 yılında Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından onursal üyeliğe seçildi. 2013 yılında kendisine Eskişehir Osmangazi Üniversitesi tarafından fahri doktor unvanı verildi. Mehmet Gündem’in yazdığı Can Kıraç Antika Adam ve Can Kıraç Eldivensiz Adam başlıklı kitaplar 2017 yılında yayımlanmıştır.
"80'li yıllarda Koç'un Can'ı oldum"
Can Kıraç kendi internet sitesinde Koç Holding'teki görev sürecini "80'li yıllarda Koç'un canı oldum" diye anlatıyor. Kıraç'ın yazısı şöyle: 1927 yılında Ankara'nın Etimesut'unda şimdiki adı "Atatürk Orman Çiftliği" olan topraklar üstünde dünyaya geldim...Babam Ali Numan Kıraç ziraat mühendisiydi ve o yıllarda Gazi Mustafa Kemal'in emrinde "Gazi Çiftliği"nde görev yapıyordu.
Ben, böyle bir ortamda dünyaya gelmekten ötürü iki şekilde ödüllendirilmiş oldum! Birincisi, ismimi "Can" olarak Mustafa Kemal Paşa vermiş. İkincisi, babamın Eskişehir'deki "KuruZiraat" çalışmalarından dolayı soyadımız da Atatürk tarafından "Kıraç" olarak bizlere onur kazandırmış. Çocukluğum bütünüyle Eskişehir'de çiftlik hayatı içinde geçtiği için "toprak"la kucak kucağa yaşadım! Meslek olarak baba uğraşı olan ziraat eğitimini seçmem de bu yaşam şeklinden kaynaklandı. 1946 yılında Galatasaray Lisesi'ni, 1950 yılında da Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ni bitirdim. Aynı yıl Ankara'da Koç Ticaret Şirketi Otomobilcilik Şubesi'nde, Bernar Nahumun "çırağı" olarak çalışma hayatına atıldım. 1949-1950 yıllarında, üniversite öğrencisiyken, Türkiye Milli Talebe Federasyonu başkanlığı yaptım.
1952 yılında Atatürk ilkelerine bağlı kalınması için yazdığım bir makaleden dolayı "Türk halkını isyana teşvikten" sanık oldum... 1960'lı yıllarda İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyesi olarak "planlı karma ekonomiyi" savundum.
70'li yıllarda, basında ve panellerde "Montaj Sanayiinin" avukatlığını yaptım. TÜSİAD'ın kuruluş hazırlıklarını yürüten komitede çalıştım.
80'li yıllarda "Koç'un Can"ı oldum!
1991 yılında Süleyman Demirel'in politikaya girme davetini kabul etmeyerek "Başkanlık tutkumu" söndürdüm ve 1991 yılı sonunda da kendi isteğim ile kırkbir yıllık "profesyonellik" hayatımı noktaladım...
41 yıl insan hayatının uzunca bir bölümünü kapsıyor!
Bu yılların benim için önemli ve anlamlı yönü tamamının Koç Topluluğu'nda geçmiş olmasıdır! İnsan, bu kadar uzun süre aynı ortam içinde yaşayınca kendisini çevresi ile bütünleştiriyor. Bunun içindir ki, zaman zaman, basında çıkan yazılarda beni "Koç'un Can"ı olarak tanıtmalarından büyük keyif duydum. Arkadaşlarım, önümdeki yeni hayata nasıl uyum sağlayacağımı merak ediyorlardı. Bazıları "Emekli olmaktan vazgeç. Köşene çekilip sakin bir hayat yaşamak senin tarzın olamaz!" uyarısı yapmışlardı. Bugün, bu arkadaşlarımın, emeklilik hayatını severek, mutluluk içinde yaşadığımı bilmelerini istiyorum.
Ben, yöneticilik yaşamımda hem iyi bir dinleyici olmuş hem de değişik fikirleri uzlaştırma becerisi kazanmıştım. Böyle bir karakter, insanı, daima özverili olmaya zorluyor. İşte, çalışma hayatımın beni en çok yoran tarafı da bu uzlaştırmacı özelliğim olmuştu. Bu yüzden, özveriyle çalışmaktan bunaldığımı ve yavaş yavaş kişiliğimin derinliğini kaybettiğimi hissetmeye başlamıştım! Artık, bir ömür boyu emek verdiğim, ekmeğini yediğim Koç Topluluğundan kopma kararımı, hak ettiğim "özgürlüğe kavuşma özlemi" olarak yorumluyordum!
Ben, çocukluk ve gençlik yıllarımı, devlet memuru bir babanın sahip olduğu mütevazi şartlar içinde yaşadım. Bunun içindir ki, Galatasaray Lisesi'nde okumuş olmayı "gençlik çağımın lüksü" olarak hatırlarım!
Şimdi, kendimi, "sade vatandaşlığı" benimsemiş birisi olarak görüyorum ve Koç Topluluğu'nda geçen hayatımı "Olgunluk çağımın görkemli dönemi" olarak değerlendiriyorum. Bu vesileyle, sizin de benim şu duygumu bilmenizi istiyorum. Koç Ailesinin ve çalışma arkadaşlarımın güvenine sahip olarak ulaştığım makam ve elde ettiğim yetkiler sebebiyle asla büyüklük gururuna kapılmadım şımarıklığın çirkinliğini, kendime, eşime ve çocuklarıma bulaştırmadım. İkbâl yıllarımı böyle onurlu bir çizgide tamamladığım için büyük bir mutluluk duyuyorum
Hayâllerime gelince !
İnsanlarla ilişki kurmak bana hep heyecan ve keyif vermiştir. İnsanları anlamaya, onların düşünce dünyalarına ulaşabilmeye daima özlem duymuşumdur. Hayatımın bundan sonraki bölümünde; yazarak, konuşarak, insan olmanın zevkini yaşıyorum, özgürlüğün coşkusu ile kucaklaşıyorum. Bu duygularla "Hayatın Yeni Sahilinden" sizlere sevgilerimi sunuyorum.
Tıpkı halk ozanı Aşık Veysel'in seslendiği gibi:
"Gün ikindi akşam olur
Gör ki başa neler gelir
Veysel gider adı kalır
Dostlar beni hatırlasın!"
Vehbi Koç ile ilgili sözleri
Koç Topluluğu'nda 41 yıl profesyonel yöneticilik yapan, 1950 yılında memur olarak başladığı görevini bir numaralı üst düzey yönetici iken emekliliğini isteyerek noktalayan Can Kıraç, Vehbi Koç'un hayat hikayesini yazdığı Anılarımla Patronum Vehbi Koç adlı kitabında, Vehbi Koç'la ilgili şunları söylüyor:
"Ben, anlatacaklarımla, Vehbi Bey'in 'içimizden biri' olarak tanınmasına özen göstereceğim! Onun iş hayatındaki başarılarının arkasında saklı kalmış olan kişiliğini, sevinçlerini ve sıkıntılarını, heyecanlarını, coşku, korku ve umutlarını gözler önüne sererken, kendisini ortaya çıkaran koşulları, olayları ve ortamı belirlemeye çalışacağım! Vehbi Koç hakkında yakınlarının, dostlarının ve onu tanımış olanların görüşlerini derleyip size sunacağım. Çünkü, iş dünyamızın 'duayeni' kabul edilen Vehbi Koç'un, gerçekte 'içimizden biri' olduğunun bilinmesiyle gençlerimizin birer 'Koç' olma cesaretlerinin daha da kuvvetleneceğine inanıyorum. Bu inancımı, 30 Nisan 1951 günü, Talebe Yurdunun açılış töreninde Vehbi Bey'in yaptığı konuşmadaki şu cümlesi ile kuvvetlendirmek istiyorum: Gençler! Bilgi ve temiz karakterle memleketine ve milletine hizmet için, çalışmak ülküsünden asla ayrılmayacaksın! Bu esere sen ilham verdin, o senindir.
