TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, 10 Ekim'de Gazi Üniversitesi Akademik Yıl Açılış Programı'nda konuştu. Konuşmasında yeni anayasa tartışmalarına değinen Kurtulmuş, Anayasa'nın değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez ilk 4 maddesinden 3'üncü maddeyle ilgili açıklamalarda bulundu.
"Devletçi anlayışın yeniden ele alınması önemli"
Anayasa'da sadece metnin değiştirilmesinin yeterli olmayacağını belirten Kurtulmuş, 1961 ve 1982 Anayasalarında var olan birçok maddenin değişmesine rağmen hala "darbeci", "seçkinci" ruhun Anayasa maddeleri arasında gizli olduğunu kaydetti. Kurtulmuş Anayasa'nın 3. maddesinde yer alan "Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü" tabirinin de değişmesi gerektiğini söyleyerek, "Devletin ülkesi olmaz. Devletin milleti olmaz. Bu metin, 'Milletin devleti ve ülkelisiyle bölünmez bütünlüğü' şeklinde ifade edilmelidir. Bu seçkinci, devletçi anlayışın da yeni anayasada milletin gücü üzerine yükselen bir devlet anlayışıyla yeniden ele alınmasının önemli olduğunu düşünüyorum.
İstanbul Barosu'ndan tepki
İstanbul Barosu sosyal medya hesabı üzerinden Anayasa’nın ilk 4 maddesinin değiştirilmesi tartışmalarına ilişkin açıklama yaptı. Baro’nun konuya ilişkin açıklaması şu şekilde:
Anayasa'nın ilk 3 maddesi Cumhuriyet'in temelidir, harcıdır. 'Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür' hükmünü içeren Anayasamızın 3. maddesi, yine Anayasamızın 4. maddesi ile değiştirilmezlik güvencesi altına alınmıştır. Anayasanın değiştirilemez maddeleriyle belirlenmiş bu anayasal kimlik TBMM dahil hiçbir devlet organı tarafından geçerli anayasa normları kötüye kullanılarak değiştirilemez. Bölünmez bütünlüğe ilişkin bu düzenlemenin temeli, Erzurum Kongresi'nde; “Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür” ilkesi ile atılmıştır. Bu hüküm, üniter devlet anlayışının bir ürünü olarak Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ve onu kuran Türk Ulusunun tekliğini ve birlikteliğini ifade etmektedir.
Bu konuda atılacak bir geri adım, milli birlik ve beraberliğimize zarar verebileceği gibi ulus kavramından ödün verilmesi anlamına da gelir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü, başta laiklik olmak üzere Atatürk ilke ve devrimlerinin mihenk taşıdır ve anayasal bu düzenlemenin değiştirilmesi ne hukuken ne de fiilen mümkündür!
