Sürdürülebilirlik konusunda 19 yılı aşkın süredir finans sektörüne düşen sorumluluğun farkında olarak projeler yürüten Garanti BBVA, Mavi Nefes projesiyle gelinen noktayı paylaştı. Marmara Denizi’ni koruma hedefiyle 2021 yılında başlatılan Mavi Nefes projesi, Garanti BBVA ve TURMEPA iş birliğiyle günden güne büyüyerek dört yılda önemli ölçüde çevresel, bilimsel ve toplumsal etki yarattı. Marmara’dan Van Gölü’ne, Göcek’ten Saros Körfezi’ne kadar uzanan proje, denizlerdeki atıkların toplanmasından bilimsel ilklere, eğitim programlarından biyoçeşitlilik haritalamasına kadar birçok alanda ilham veren bir model olmaya devam ediyor.
Garanti BBVA’nın, DenizTemiz Derneği/ TURMEPA iş birliğiyle 2021 yılında hayata geçirdiği Mavi Nefes projesi, deniz kirliliğini azaltmak ve önlemek amacıyla dört yıldır sürdürülen örnek bir çevre hareketi olarak, Türkiye’nin farklı bölgelerinde somut çevresel, bilimsel ve toplumsal sonuçlar üreterek büyüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından oluşturulan Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu’nda tek sivil toplum kuruluşu olarak yer alan TURMEPA’nın, Garanti BBVA ile el ele müsilaj krizine yanıt olarak Marmara Bölgesi’nde başlattığı proje, Akdeniz, Ege Denizi ve Van Gölü’ne kadar uzandı.
Mavi Nefes Projesi, İstanbul Boğazı’nda 2, Van Gölü’nde 1 deniz süpürgesi, Göcek’te 1 sıvı atık alım teknesi, öğrencilerin robotik kodlamayla tanıştığı bir mobil eğitim otobüsü, çevrim içi eğitimler, Göcek’te deniz çayırı ekimi ve Saros Körfezi’nde haritalandırma ve habitat koruma projesi gibi doğa temelli bilimsel projelerle devam ediyor.
Garanti BBVA ve TURMEPA’nın Mavi Yolculuğu 4 Yaşında
Proje kapsamında Marmara Denizi’nde bugüne kadar 260 tonun üzerinde atık toplandı. Elde edilen olumlu sonuçların ardından kapsamı genişletilen proje önce Antalya-Adrasan ve ardından Van Gölü’ne taşındı. 2022 yılında projeye dahil edilen Van Gölü’nde, ekosisteme zarar veren unsurlar hedef alınarak 16 tondan fazla katı atık gölden uzaklaştırıldı. Gölde yürütülen çalışmalar aynı zamanda bölgesel farkındalık yarattı ve Van Gölü Havza Koruma Eylem Planı’na katkı sağladı. Fethiye-Göcek Körfezi’nde faaliyet gösteren sıvı atık alım teknesi, yüzlerce tekneden 650 bin litre sıvı atık topladı. Böylece yaklaşık 5,2 milyon litre deniz suyunun kirlenmesi önlenirken deniz turizminin çevresel ayak izi azaltılmış oldu. Garanti BBVA, Mavi Nefes projesi kapsamında 2021 yılından bu yana, denizlerin temizlenmesi, koruması ve denizel ekosistemin rehabilitasyonu için toplam 80 milyon TL destek sağladı.
Bilimsel Katkılar ve Ekolojik Kazanımlar
Deniz altı ekosistemlerine yönelik bilimsel çalışmalar da projenin önemli bir boyutunu oluşturuyor. Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde Prof. Dr. Ergün Taşkın’ın yürüttüğü çalışmalar kapsamında ekilen yaklaşık 10 bin deniz çayırı fidesi, deniz altı oksijen üretimi ve karbon yutak alanlarının korunmasına katkı sağladı. Ekilen alanlarda yüzde 70’in üzerinde canlılık oranına ulaşıldı. Ayrıca, Türkiye’de ilk kez, yine Prof. Dr. Taşkın ve ekibi tarafından bir deniz çayırının yaşı tespit edildi. Göcek-Kızılada mevkiinde yapılan bu çalışma sonucunda, deniz çayırının 2.000 yaşında olduğu bilimsel olarak ortaya koyuldu. Bu veri, Türkiye deniz araştırmaları tarihinde bir ilk ve bölgede yürütülen tüm deniz çayırı ekim çalışmalarının geleceğini etkileyecek önemli bir kilometre taşı niteliğinde.
Saros Körfezi’nde ise 35 istasyonda gerçekleştirilen 45 dalışta toplam 382 deniz türü tespit edilerek bölgenin habitat haritası çıkarıldı. İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. Cem Dalyan’ın yürüttüğü proje çalışmalarıyla deniz altı biyoçeşitliliği ve korunması gereken alanlara dair bilimsel veri tabanı oluşturuldu. Mavi Nefes kapsamında Doç. Dr. Dalyan ve ekibi Marmara Denizi’nde müsilajın etkisini azaltarak deniz çayırlarına nefes aldıracak çalışmalarına yaz sezonunda başlayacak.
Toplumsal Farkındalık Mavi Nefes ile Büyüyor
Mavi Nefes projesiyle, deniz ve göllerde mevcut kirliliğinin azaltılması yönündeki çalışmaların yanı sıra çevre bilincinin yaygınlaştırılması da hedefleniyor. Özellikle öğrenci ve öğretmenlere yönelik eğitim ve farkındalık faaliyetleriyle deniz kirliliğinin en kolay ve ekonomik çözümü olan ‘’kirletmemeyi öğretmek’’ hedefleniyor. TURMEPA’nın Milli Eğitim Bakanlığı protokolleri kapsamında verdiği çevrim içi Mavi Nefes eğitimleriyle, öğrenci ve öğretmenlere denizlerin önemi, deniz ekosisteminin korunması, sıfır atık ve sürdürülebilir su kaynakları için bireysel sorumluluklar aktarılıyor. Ayrıca gezici Mavi Nefes Eğitim Otobüsü de Marmara’nın çevresindeki 7 il başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında çeşitli atölye ve etkinlik çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. “Mavi Dedektifler” ise Mavi Nefes projesinin lise öğrencilerine yönelik eğitim çalışması. Mavi Dedektif olmak isteyen öğrenciler mentor öğretmen eşliğinde eğitim alıyor ve okullarında ya da çevrelerinde akran eğitimleri verebilmeleri, yeni nesil projeler gerçekleştirebilmeleri sağlanıyor. Mavi Nefes kapsamında yürütülen çevrim içi eğitimlerle 100 bini aşkın öğrenci ve 5 binin üzerinde öğretmene ulaşıldı. Eğitim otobüsüyle 4.655 öğrenciye, “Mavi Dedektif” çalışmalarıyla ise 539 öğrenciye çevre bilinci kazandırıldı.
Mahmut Akten: Denizlerimizi korumak, ortak geleceğimizi korumaktır
Garanti BBVA Genel Müdürü Mahmut Akten, bankanın genel sürdürülebilirlik yaklaşımı ve Mavi Nefes projesine ilişkin yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Garanti BBVA olarak sürdürülebilirlik alanında 19 yıldır öncü bir kurum olduğumuzu, geçmişe dönüp yapılan işlere, yürütülen projelere baktığımda rahatlıkla söyleyebiliyorum. 2006 yılında, önce sosyal konuları odağımıza alarak kadın girişimcilere destek sağlayan programlarla yola çıktık. Bugün geldiğimiz noktada, iklim kriziyle mücadeleden sürdürülebilir finansmana bu konuyu her yönüyle ele alan bir sürdürülebilirlik politikamız var ve sadece finansal ürünlerde değil, bankamızın tüm karar alma mekanizmalarında etkili hale gelmiş durumda. Güçlü sürdürülebilirlik taahhütlerimiz, başarılı çevresel ve sosyal performansımız, emisyon azaltımı yatırımlarımız, amaca hizmet eden finansal ürünlerimiz ve her yıl büyüyen sürdürülebilir finansman hacmimizle Türkiye’de sürdürülebilirlik bayrağını taşıyarak sektörümüzdeki dönüşüme yön veriyoruz. 2021 yılında Birleşmiş Milletler Net Sıfır Bankacılık Birliği’ne Türkiye’den katılan ilk bankayız. Yenilenebilir enerji tarafında Türkiye’nin en güçlü finansal aktörlerinden biriyiz. Ayrıca biz yalnızca fon sağlayan bir banka değiliz. Bu dönüşümü “Birlikte Yaparız” anlayışıyla, müşterilerimizle omuz omuza yürüdüğümüz bir yolculuk olarak görüyoruz.
Uzun süredir gerçekleştirdiğimiz ve belli bir uzmanlık koyabildiğimiz yeşil finans dünyasının dışında ‘Mavi Finans’ konusunu da yakın zamanda iyice gündemimize almaya başladık. Mavi finans ile, okyanusların, denizlerin ve suyla ilgili ekosistemlerin korunması, sürdürülebilir kullanımı ve restorasyonunu destekleyen finansal araç ve yatırımları kastediyoruz. 2024 yılının başında bugüne yaklaşık bu alanda 1 milyar TL’lik bir sürdürülebilir finans hacmi yakaladık. İşlemlerin başında atık su tesislerinin yapımı ve rehabilitasyonu geliyor. Su ve su ekosistemlerinin güvenliğinin ülkemiz için ne kadar önemli olduğunun farkındayız.”
“Denizlerimiz ve göllerimizi korumak sadece bir çevre meselesi değil, yaşamın ta kendisi. 4 yıldır TURMEPA’yla birlikte kararlılıkla yürüttüğümüz Mavi Nefes projesi de bu ana fikre dayanıyor. Garanti BBVA olarak, sürdürülebilirliği iş stratejimizin merkezine koyduk. 19 yılı aşkın süredir finans sektörüne düşen sorumluluğun farkında olarak bu alanda çalışıyoruz. Mavi Nefes ile Marmara’dan Van’a, Saros’tan Göcek’e kadar pek çok noktada doğaya somut katkı sağlıyor, aynı zamanda gelecek nesillerde çevre farkındalığı yaratıyoruz. Bu projeyi, Marmara Denizi’nde yaşanan müsilaj krizine karşı bir yanıt olarak başlatmıştık. Ancak amacımız yalnızca yüzeydeki atıkları temizlemek değil; deniz altı yaşamını da onaracak uzun vadeli, bilim temelli çözümler üretmek. Mavi Nefes, bu yönüyle yalnızca bir temizlik hareketi değil; veriye dayalı, ölçülebilir ve sürdürülebilir etkiyi hedefleyen bütüncül bir program. Doğanın sesini duyan ve harekete geçen bir kurum olmayı sürdüreceğiz. Çünkü denizlerimizi korumak, aslında hepimizin ortak geleceğini korumaktır. Mavi Nefes, Türkiye’nin sürdürülebilirlik yolculuğunda ilham veren bir model olmaya devam edecek.”
Şadan Kaptanoğlu: Aldığımız iki nefesten birini denizlerimiz sağlıyor
TURMEPA Yönetim Kurulu Başkanı Şadan Kaptanoğlu ise yaptığı açıklamada, “Milyonlarca insan için bir yaşam alanı, geçim kaynağı ve daha da önemlisi bir nefes kaynağı olan denizlerimizin bizlere gönderdiği en güçlü mesaj 2021 yılında oldu. Marmara Denizi’nde yaşadığımız müsilaj felaketi, hepimizin hafızasına kazınan bir uyarıydı. TURMEPA olarak misyonumuz doğrultusunda hemen çözüme ortak olduk. Marmara Denizi’ndeki kirliliği önlemeye yönelik Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu’nda tek sivil toplum kuruluşu olarak yer aldık ve Mavi Nefes Projesi’ni oluşturduk. Garanti BBVA’nın kıymetli desteğiyle hiç gecikmeden aynı yıl yola çıktık. Mavi Nefes Projesi, yalnızca bir çevre girişimi değil; Marmara Denizi’ni çevreleyen 7 ille başlayan ve ülkemizin Güney ve Ege kıyılarından Van Gölü’ne uzanan çok paydaşlı, çok katmanlı, çok sesli bir seferberliktir. “Deniz Varsa Hayat Var” diyerek çıktığı yolculukta 100’den fazla projenin altına imzasını atan TURMEPA, temiz denizler için 31 yılda Türkiye’yi ilklerle buluşturdu. Kuruluş yıllarımızda ilk deniz süpürgesini ülkemize kazandırarak 3 milyon kilogram atığın maviliklerimizden uzaklaştırdık. Dünyada ilk ve tek atık alım filosuna sahip dernek olarak 10 atık alım teknemizle 53 milyon litre sıvı atığın denizlerimize karışmasını önledik. Kirletmemeyi öğretme hedefiyle, 9 milyon kişiye eğitimlerimizle ulaştık. Mavi Nefes’in yolculuğu da ilham verici ilklerle devam edecek” dedi.
