Türkiye’nin önemli tarım merkezlerinden Konya Havzası’nda, azalan yağışlar ve hızla çekilen yeraltı suları nedeniyle yüzlerce obruk oluştu. Reuters’ın aktardığına göre, özellikle Karapınar ilçesinde mısır, buğday ve şeker pancarı üretilen tarım arazileri obruklarla dolarken, çiftçiler ve çevre uzmanları durumun giderek daha tehlikeli hâle geldiği uyarısında bulunuyor.
Karapınar’da bazı tarlalarda ondan fazla obruğun yan yana görüldüğü belirtilirken, dağlık bölgelerde geçmişte suyla dolu olan büyük ve eski obrukların da büyük ölçüde kuruduğu ifade ediliyor. Konya Teknik Üniversitesi’nde obruklar üzerine çalışan Jeoloji Profesörü Fetullah Arık, Reuters'dan Ali Küçükgöçmen'e vverdiği demeçte Konya Havzası’ndaki obruk sayısının 700’e yaklaştığını söyledi.
Arık, “Sayıdaki artışın temel nedeni, 2000’li yıllardan bu yana tüm dünyayı etkileyen iklim değişikliği ve kuraklık. Bu durum yeraltı su seviyesinin her yıl biraz daha düşmesine yol açıyor,” dedi. Arık’a göre, 2000’li yıllarda yılda ortalama yarım metre olan yeraltı suyu çekilmesi, bugün 4–5 metreye ulaşmış durumda. Bu tablo, Türkiye’nin en önemli tarım bölgelerinden biri için ciddi riskler barındırıyor.
Kuraklık çiftçiyi ruhsatsız kuyulara teşvik ediyor
Kuraklık ve su seviyelerindeki düşüş, çiftçileri daha fazla kuyu açmaya yönlendiriyor. Ancak bu kuyuların büyük bölümünün ruhsatsız olduğu belirtiliyor. Arık, Konya Havzası’nda yaklaşık 120 bin ruhsatsız kuyuya karşılık yalnızca 40 bin ruhsatlı kuyu bulunduğunu, bunun da yeraltı sularının daha hızlı tükenmesine yol açtığını vurguladı.
Şu ana kadar obruklar nedeniyle can kaybı yaşanmadığı belirtilse de, uzmanlar bu oluşumların öngörülemez yapısının bölge halkı için ciddi bir tehdit oluşturduğunu ifade ediyor. Reuters’a konuşan Karapınarlı çiftçi Mustafa Sık, son iki yılda kendisine ait tarlada iki obruk oluştuğunu söyledi. Sık, Ağustos 2024’te meydana gelen ikinci obruğun, kardeşi tarlada çalışırken çok yakın bir noktada “son derece yüksek ve korkutucu bir gürültüyle” açıldığını anlattı.
Jeologların yaptığı incelemelerde, Sık’ın tarlasında iki noktada daha obruk oluşma ihtimali tespit edildi. Ancak bunun ne zaman gerçekleşeceğini öngörmenin mümkün olmadığı belirtiliyor. “Endişeli miyiz? Elbette çok endişeliyiz,” diyen Sık, belirsizliğin çiftçiler üzerindeki baskıyı artırdığını ifade etti.
Uzmanlar, Konya Havzası’ndaki obrukların yalnızca jeolojik bir sorun değil, aynı zamanda iklim değişikliği, kuraklık ve su yönetimi politikalarının doğrudan bir sonucu olduğuna dikkat çekiyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
