İngiliz gazetesi The Guardian, Cumhurbaşkanlığı Seçimi'nin ikinci turu yaklaşırken seçmenlerle konuştu. Muhalefeti destekleyen ve ilk turda umutlarını kaybeden bazı seçmenler bu defa oy kullanmayacaklarını söylüyor. 14 Mayıs'ta sandık başına gidip oy veren Ayten seçim sonuçlarını arkadaşlarıyla toplanarak heyecanla seyretti. Ancak sayım ilerledikçe heyecanları yavaş yavaş kayboldu.
"Hayal kırıklığına uğradım"
Recep Tayyip Erdoğan'ın partisinin Ankara'daki genel merkezinin önündeki kalabalığa zafer konuşması yaptığı, muhalefete karşı beklenmedik üstünlüğünü ve ittifakının mecliste sürpriz bir çoğunluk elde etmesini anlattığı 15 Mayıs sabahı saat 3'e gelindiğinde, genç seçmenler hala uyanıktı ama değişim umutları yıkılmıştı. The Guardian'a konuşan Ayten, "Seçim sonuçlarıyla birlikte ülkemize dair umutlarımız yerle bir oldu. Kimseye bu kadar güvenmememiz gerektiğini anladık. Seçim gecesi hayal kırıklığına uğradım ve bu duygu ertesi gün daha da arttı. Şöyle düşündüm: Ben şahsen genç neslin geleceğini elimden geldiğince savundum" ifadelerini kullandı.
"Muhalefetin güven vermesi gerekiyor"
Kemal Kılıçdaroğlu liderliğindeki muhalefet, Erdoğan'ı ikinci tura zorlayarak yirmi yıldır görevde olan lider için nadir görülen bir gerileme yaşattı. Ancak Erdoğan canlanmış görünüyor ve ilk turda Kılıçdaroğlu'nun yüzde 44,9'una karşılık oyların yüzde 49,5'ini alarak 28 Mayıs'taki oylama için avantajlı görülüyor. Bu arada muhalefet de destekçileri arasında coşku eksikliğini hesaba katıyor. Ayten, "Muhalefetin destekçilerine güven vermesi gerekiyor ancak bu gerçekleşmiyor. İnsanlar kendilerine güvendikleri için değil, kendilerini mecbur hissettikleri için oy veriyorlar. Bence 20 yıldır iktidarda olan bir parti artık iktidarda olmamalı" dedi.
İlk turdan önce yapılan anketlerde seçmenlerin çoğunluğu en büyük endişelerinin Türkiye'de devam eden ekonomik kriz olduğunu söylemişti. Muhalefet, bunun halkı yirmi yıl sonra Erdoğan'dan uzaklaşmaya ikna etmek için yeterli olacağına inanıyordu. Ancak seçim öncesi anketlerde bile seçmenlerin çoğu Kılıçdaroğlu'nun kazanabileceğine inanmıyordu. Erdoğan destekçilerini ikinci kez sandığa gitmeleri için cesaretlendirdi ve onları rehavete kapılmamaları konusunda uyardı. Muhalefet için "Geriye düşmüş olsalar da suyu bulandırmak ve milli iradeye gölge düşürmek için ellerinden geleni yapıyorlar. Eğer biz dik durmaz ve bugüne kadar yaptığımız gibi devam edersek, karşı tarafın saygısız ve faşizan tutumuyla sandıklara yükleneceğinden hiç kuşkunuz olmasın" diye konuştu.
"Şimdi kimse umutlu hissetmiyor"
Cumhurbaşkanına bir destek de ilk turda üçüncü olan milliyetçi aday Sinan Oğan'ın Pazartesi günü Erdoğan'ı resmen desteklediğini açıklamasının ardından geldi. Muhalif seçmenlerin çoğu ikinci turda oy kullanacaklarını söylerken, bazıları da bu defa sandığa gitmeyeceklerini belirtti. Bu durum Kılıçdaroğlu için büyük bir oy kaybına yol açabilir. 41 yaşında bir kafe sahibi olan Feyyaz, "İkinci turda oy kullanmayı düşünmüyorum, saatlerce sırada beklemek gibi bir niyetim yok. Bence herkes muhalefetin başarısız olduğunu kabul etti. İnsanlar Erdoğan'ın çoktan kazandığına inanıyor" ifadelerini kullandı. İlk turda Kılıçdaroğlu ve Cumhuriyet Halk Partisi'ne (CHP) oy verdiğini söyleyen Feyyaz, "Çünkü umut vardı. Ama şimdi kimse umutlu hissetmiyor" diye ekledi.
Ayten gibi Feyyaz da sonuçları izlemek için eve koşmuş, İstanbul ve Ankara belediye başkanları Ekrem İmamoğlu ve Mansur Yavaş'ın muhalefetin önde olduğunu ve devlet haber ajansı Anadolu Ajansı'nın paylaştığı sayımlara güvenilmemesi gerektiğini açıklamalarını dikkatle takip etmiş. Feyyaz, "Televizyonda bunu söylediklerinde onlara güvendim. Sonra durumun böyle olmadığını anladım" dedi. Oylamanın ertesi sabahı umutlarının kırıldığını ve muhalefete olan güvenini kaybettiğini söyledi.
Hafta ilerledikçe muhalefet destekçileri, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından işletilen bir sisteme yanlış girilen veriler de dahil olmak üzere oy sayımındaki usulsüzlük örneklerini ele aldılar. CHP yetkilisi Muharrem Erkek daha sonra muhalefetin cumhurbaşkanlığı seçimi için 2 bin 269 sandıkta ve milletvekili oylaması için daha fazla sandıkta sonuçlara itiraz ettiğini, ancak bu tutarsızlıkların kaybetmelerini değiştirmeyeceğini söyledi. Erkek, "Genel sonuçları değiştirmese bile her bir oyu takip ediyoruz" dedi.
"Genel seçimler iyi yönetildi"
CHP yetkilileri oy sayımına paralel bir çetele tutacaklarına ve kendi verilerini kamuoyuna açıklayacaklarına söz vermelerine rağmen, bu henüz açıklanmadı. Bunun yerine, kaybetmelerinin belirsiz bir seçim hilesine bağlı olduğuna dair korku ve panik muhalif seçmenler arasında yankılandı. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan gözlemciler, demokratik olmayan bir siyasi ortamda yapılmasına rağmen seçimin adil bir şekilde gerçekleştiğini söyledi. Gözlemciler, "Genel seçimler iyi yönetildi ve seçmenlere gerçek siyasi alternatifler arasında bir seçim imkanı sundu ancak mevcut cumhurbaşkanı ve iktidar partileri haksız bir avantaj elde etti" dedi.
Ayten, oylama öncesinde hükümetin kaybetmesi halinde sonuçlara saygı göstermeyeceği yönündeki korkularının bir yansıması olarak, ilk tur sonuçlarına ilişkin güvensizlik hissini koruyan pek çok muhalif seçmenden biriydi. Sonuçlara güvenmediğini belirten Ayten, "Bazı oyların 10 ya da 11 kez yeniden sayılması gerekti. Bu normal bir durum değildi. Anadolu Ajansı'na da güvenmiyorum. Özgür basın yok ve medya birçok şeyi manipüle ediyor" diye konuştu.
Kılıçdaroğlu, rakibiyle arasındaki farkı kapatmak ve Türkiye'nin milliyetçi sağından oy almak için söylemini sertleştirdi ve milyonlarca mülteciyi sınır dışı etme vaatlerini ikiye katladı. Ayrıca, medyanın ilk turda 20 bin sandığı müşahitsiz bıraktığı yönündeki suçlamalarını geçiştirerek daha fazla seçim gözlemcisi çağrısında bulundu. Kılıçdaroğlu'nun taktikleri, umutsuzluğunu koruyan Ayten'i pek rahatlatmadı. Yine sandığa gideceğini belirten Ayten, "Oy kullanmanın vatandaşlık görevimiz olduğunu söylüyorlar. Ama sonuçtan umutlu olmak gerekir mi bilmiyorum" dedi.
