Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu’nun (ITUC) her yıl hazırladığı Küresel Haklar Endeksi’nde Türkiye 149 ülke arasında işçilerin çalışma koşulları ve hakları bakımından en kötü 10 ülkenin içinde yer aldı. Türkiye 2022 yılında da bu 10 ülkenin içindeydi.
İşçi hakları ve çalışma hayatına dair uygulamalara bakılarak hazırlanan rapora göre, 2023'te çalışanlar için en kötü 10 ülke, Bangladeş, Beyaz Rusya, Ekvador, Mısır, Esvatini, Guatemala, Myanmar, Tunus, Filipinler ve Türkiye olarak kayda geçti.
Raporda yer alan yüksek düzeydeki ihlaller
- 10 ülkeden 9'u grev hakkını ihlal etti. Kanada, Togo, İran, Kamboçya ve İspanya'daki işçiler, grev kararlarının ardından cezai kovuşturmaya veya işten çıkarmaya maruz kaldı.
- Ülkelerin yüzde 77'si çalışan insanları sendika kurma veya sendikaya üye olma hakkından dışladı.
- Göçmen, yerli ve geçici işçiler, kayıt dışı ekonomide çalışanlar, platform çalışanları ve Özel Ekonomik Bölgelerdeki işçilerin örgütlenme özgürlüğü hakkı reddedildi. Burundi, Haiti, Hindistan, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri, işçileri sendikal temsilden dışlayan ülkeler arasında yer aldı.
- İfade ve toplanma özgürlüğü hakkı, ülkelerin yüzde 42'sinde kısıtlandı ve bu, genellikle işçilerin polis şiddetiyle karşı karşıya kaldığı protestolarla sonuçlandı. Fransa'da yasal protestolar, acımasız polis dayakları, ayrım gözetmeyen tutuklamalar ve göz yaşartıcı gazla karşılandı. İran'da öğretmenler, 1 Mayıs gösterilerine katıldıkları için tutuklandı.
- 10 ülkeden 8'i toplu sözleşme hakkını ihlal etti. Hollanda, Kuzey Makedonya, Zimbabwe, Honduras, Endonezya, Karadağ ve Sırbistan'daki işçilerin toplu sözleşme haklarının ciddi şekilde azaldığı görüldü.
Beyaz Rusya, Myanmar, Hong Kong, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Guatemala da dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 73'ü sendikaların tescilini engelledi veya yasakladı. - 69 ülkede işçiler tutuklandı ve gözaltına alındı; Myanmar, Hong Kong, Dominik Cumhuriyeti, Hindistan ve Türkiye'de önde gelen sendika liderleri hedef alındı.
- Ülkelerin yüzde 65'inde çalışan insanların adalete erişimi yoktu veya kısıtlıydı. Zimbabve, Çin ve Kazakistan'daki sendika liderleri ve işçi hakları savunucuları uydurma suçlamalarla yargılandı ve davaları genellikle yasal sürecin hiçe sayılmasıyla kuşatıldı.
ITUC Genel Sekreter Vekili Luc Triangle konuyla ilgili olarak "2023 ITUC Küresel Haklar Endeksi, demokrasinin temellerinin saldırı altında olduğuna dair şok edici kanıtlar sunuyor. İşçi haklarının korunması ile herhangi bir demokrasinin gücü arasında açık bir bağlantı var. Birinin erozyona uğraması diğerinin de gerilemesi anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.
"2023 sonuçları endeksin gerekliliğini ortaya koyuyor"
Triangle ayrıca "Bu endeks 10. kez yayınlanıyor ve 2023 sonuçları endeksin ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor. Hem yüksek gelirli hem de düşük gelirli ülkelerde, çalışan insanlar tarihi bir hayat pahalılığı krizi ve şirket hırslarının yol açtığı artan enflasyonla karşı karşıya kaldı" dedi.
