Ayvalık’ı insanlık tarihinde özel bir konuma getirecek yeni bir araştırma yapıldı. Island and Coastal Archaeology Dergisi’nde yayımlanan araştırma, Ayvalık’ta daha önce belgelenmemiş bir Paleolitik (Yontma Taş Devri) varlığı ortaya koydu. Ve bu, erken insanların Türkiye’den Avrupa ana karasına yürüyerek geçmiş olabileceğini gösteriyor. Aslında, uzun süredir Homo sapiens’in Avrupa’ya esas olarak Afrika’dan Orta Doğu’ya, oradan da Balkanlar ve Levant üzerinden ulaştığı düşünülüyordu. Ancak, 200 kilometrekarelik bölgede, 10 farklı alanda bulunan 138 taş eser, Ayvalık’ın dünyada yol alan erken insalar için bir güzergah olduğunu öne sürdü. Düzce Üniversitesi’nden Hande Bulut, Hacettepe Üniversitesi’nden Göknur Karahan ve Ankara Üniversitesi’nden Kadriye Özçelik tarafından yazılan makalede öne çıkan bulgular şu şekilde:
Deniz seviyesi düştü, kara kütleleri çıktı
Araştırmacılar, öne sürdükleri bulguları şöyle açıklıyor: Buzul Çağı sırasında deniz seviyeleri 100 metreden fazla düştü ve günümüzde sular altında kalmış geniş kıyı ovaları ortaya çıktı. O dönemde Ayvalık’ın bugünkü ada ve yarımadaları aslında kesintisiz bir kara kütlesinin parçasıydı ve Anadolu ile Avrupa arasında doğal bir köprü oluşturuyordu. Bu keşifte bulunan aletler günümüz kıyı şeridi boyunca yer alıyor ve artık kaybolmuş bu peyzajlarda insanların yaşadığına ve hareket ettiğine dair kanıt niteliği taşıyor.
Peki hangi aletler bulundu?
10 farklı alanda 138 adet taş eser bulundu. Aralarında bıçak, keski türü aletler var. Ayrıca, Levallois teknolojilerine ait aletler de mevcut. Levallois, Orta Paleolitik döneme özgü bir taş yontma türüne verilen isim. Araştırmanın yazarlarından Göknur Karahan bu keşifleri, “Bu büyük kesici aletler, Paleolitik dönemin en ikonik eserleri arasında yer alıyor ve günümüzde bile hemen tanınabiliyor; bu nedenle çok önemli bir buluntu” diye açıklıyor. Karahan aynı zamanda, daha önce hiç Paleolitik kalıntı belgelenmemiş arazilerde, eserleri ellerinde tuttukları ilk anın hem duygusal hem de ilham verici olduğunu vurguluyor.
Neden Ayvalık?
Araştırmacıların temel argümanı, Ayvalık’ın etkileşim ve değişim için dinamik bir alan olma potansiyeli. Nitekim, bu dinamiğin Anadolu Yarımadası ile Avrupa arasında erken insanların hareketliliğini kolaylaştırmış olabileceğini öngörüyorlar. Üstelik, Buzul Çağı’ndaki deniz seviyesi düşüşleri sırasında Ayvalık ve Avrupa’nın nasıl bağlandığını incelemenin, erken insanların bölge içinde hareket ettiği alternatif yolları ortaya koyduğunu vurguluyorlar. Sahada bulunan eserler için ise Karahan, “Bulgular, Ege boyunca erken insanların uyum, yenilik ve hareketliliğini canlı bir şekilde gözler önüne seriyor” diyor.
Araştırmaya devam
Ortak yazarlardan, Hande Bulut sonuçların Ayvalık’ın Doğu Ege’de paleolitik özellikleri anlamak için kilit bir bölge olduğunu ortaya koyduğunu söylüyor ve araştırmaların devam edeceğini belirtiyor. Ekip, gelecekteki araştırmalarda kesin tarihleme, katman katman kazı gibi yönetemleri içeren çok disiplinli bir yaklaşım kullanılmasını önerecek.
Kaynak: Gazete Oksijen
