Işınlanma mümkün mü?

Bu yılın mart ayında Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg, önümüzdeki 10 yıl içinde insanların iş yerlerine veya eğlence mekanlarına “gitmek” yerine “ışınlanacaklarını” düşündüğünü söylediğinde, “haber” kaynakları bunu yalan yanlış bir dolu yere çekmeye çalıştı: Aralarında anlaşmışlarcasına, “Zuckerberg ‘ışınlanma’ için tarih verdi!” şeklinde manşetler attılar. Söz ettikleri tarih, önümüzdeki 10 sene içindeydi. Bu da bilimsel olarak ışınlanma, yani “teleportasyon” olgusunun bu kadar kısa sürede gerçek olup olamayacağı tartışmasını beraberinde getirdi. Öncelikle, Mark Zuckerberg’in The Information sitesiyle yaptığı röportajı okuyacak olursanız, “Elbette [gelecekte] arabalarımız, uçaklarımız ve tüm diğer taşıtlar var olmaya devam edecek. Ama ne kadar çok şeyi ışınlamayı başarırsak, hem o derece trafik gibi problemleri azaltır ve gündelik sorunlarımız rahatlatırız hem de gezegenimiz için genel olarak iyi bir şey yapmış oluruz.” dediğini görüyorsunuz. Bundan hemen önceyse şöyle diyor: “2021 yılındayız ve şu anda bitleri hareket ettirmek, atomları hareket ettirmekten çok daha kolay.” İşte anahtar cümle, bu son cümle. Röportaj, kuantum fiziği ile ilgili bir röportaj değil, sanal/artırılmış gerçeklik teknolojisi ile ilgili bir röportaj. Zuckerberg’in önümüzdeki 10 yıl içinde sözünü ettiği “ışınlanma”, bir toplantıya veya eğlence merkezine gitmek için bedenimizi fiziksel olarak A noktasından B noktasına ışınlamak değil. Bir sanal/artırılmış gerçeklik gözlüğü takıp, sanki oradaymışçasına bir diğer ortamı deneyimleyebilme... Özellikle de pandemi döneminde muhtaç kaldığımız Zoom gibi araçların, “görüştüğümüz kişilerleymişiz gibi” hissini vermekten çok uzak olduğunu gayet iyi fark ettik. Zuckerberg, o sosyallik hissini nasıl geliştirebileceğimizi bu tür bir bağlamda anlatıyordu.  Facebook gibi “sosyal medya” görünümlü bir “reklam firmasına” gerçeklik algımızı da emanet etmeyi isteyip istemeyeceğimiz ayrı bir tartışma konusu tabii ama… Işınlanma gerçek olabilir miydi? Önce, ışınlanma derken neyi kastettiğimizi netleştirelim: Teleportasyon olarak da bilinen ışınlanma, madde veya enerjinin, A noktası ile B noktası arasındaki mesafeyi kat etmek zorunda kalmaksızın, A noktasından B noktasına gidebilmesi demektir. Örneğin siz, Ankara - İstanbul arasındaki kara veya hava yolunu almaksızın, bir anda (veya mesela milisaniyeler içinde) Ankara’dan İstanbul’a gidebilirseniz, “ışınlandığınızı” söyleyebiliriz.  Örneğin Zuckerberg’in sanal gerçeklik ile hedeflediği şey, gerçek anlamda vücudu Ankara’dan İstanbul’a göndermek değil; bir gözlük takarak, “sanki o anda İstanbul’daymışçasına”, İstanbul’u deneyimleyebilmeniz. Tabii bunun ne kadar gerçekçi olacağı tartışmalı: Google Haritalar’ın Sokak Görüntüleme aracıyla da “bir anda” Dünya’nın bir başka yerindeki sokakları deneyimlemeniz mümkün; ancak kimse bunun “gerçek bir teleportasyon deneyimi” olduğunu söylemeyecektir. Sanal gerçeklik, beynimizi bu konuda daha iyi aldatabilir; ancak gerçek bir ışınlanmadan söz etmediğimiz açıktır.

Madde için imkansız

Solucan deliği hilesi