Onlar ekmeğini taştan çıkaran, “maden işi erkek işidir” algısını kıran kadınlar. Hayat mücadelesi içinde madenin tozunu yutan Eskişehirli madenci kadınları Sabancı Vakfı destekliyor
Mesleğin cinsiyeti yoktur, kadınlar her işi yapar. İşte buna çok özel bir örnek. “Maden işi erkek işidir!” algısını yıkan kadınlar. Madenci Kadınlar Dayanışma ve Sosyal Yardımlaşma Derneği, Eskişehir’in Nemli Köyü’nde bulunan yer üstü manyezit madeninde çalışan kadınlar tarafından kuruldu. Maden mühendisi Canan Geçit’in öncülük ettiği bu dernek, “Kadınlar Işığıyla Madeni Aydınlatıyor” projesini yürütüyor. Dernek, madenci kadınlara dikkat çekmek, onların sağlık sorunlarına çözüm bulmak, kadınların eğitim almalarını sağlamayı hedefliyor. Özellikle Türkiye gibi “kadının yerinin evi” olduğu inancının yaygın olduğu bir toplumda kadınların isterlerse her işi başaracaklarını gösteren güzel bir örnek.Türkiye Çin’den sonra en büyük manyezit rezervlerine sahip ülke. Manyezit metal, cam, seramik, çimento sektörleri başta omak üzere farklı alanlarda ateşe dayanıklı ürünlerde kullanılıyor. Bu özel örnek, Türkiye’nin farklı bölgelerinden kadın, genç, engelli ve dezavantajlı kesimlerin toplumsal gelişmeye katkıda bulunacak projelerini destekleyen Sabancı Vakfı tarafından destekleniyor. 15 yılda 183 projeye 32 milyon lira kaynak aktaran vakıf, manyezit madenindeki kadınları güçlendirmeyi hedefliyor. 103 madenci kadının üye olduğu dernekteki kadınları da dinledik:
Maden işini ev işine tercih ederim
Sevgi Şanlı: “45 yaşındayım. Eşim işten çıkarılınca eve katkıda bulunmak için madende çalışmaya başladım. Madende çalıştığımı söyleyince “Nasıl yani? Yer altı mı?” diye soruyorlar. “Ev işi mi yoksa madende çalışmak mı?” derseniz cevabım madende çalışmak.”
4 kardeş aynı madende
Ayşe Kutlu: “45 yaşındayım, 3 çocuk annesiyim. Eşimden ayrıldım. 4 yıldır burada çalışıyorum. 4 kardeş aynı madende çalışıyoruz. Hep birlikte güvenle çalışmak çok güzel.”
Herkes erkek işi olarak gördü
Gülşen Erdemir: “48 yaşındayım. Çocuklar büyüyünce eve katkı olması için madende çalışmaya karar verdim. Herkes erkek işi olarak gördü ve yapamayacağımı söyledi. Ama ben inandım ve başardım. Çok ses olmasına rağmen kulaklıklarımız var. Soğuk olmasına rağmen ısıtıcılarımız var. Ama en önemlisi birbirimize saygımız ve sevgimiz var.
Hiçbir iş göründüğü gibi değil
Gülzade Elmas: “49 yaşındayım. Evliyim ve iki çocuk annesiyim. Eşim emekli. Bir gün madende çalışan iki komşum geldi. “Sen niye burada boş boş oturuyorsun?” dediler. İlk başladığım yıllarda kimse madenciliği bilmiyordu. ‘Erkek işi değil mi? Kadınlara göre değil’ diyorlardı. Hiçbir iş göründüğü gibi değildir. İşimizin en zor tarafı, ‘Bu işi erkekler yapıyor’ diye bilinmesi. Zor koşullara rağmen biz de varız diyebiliyoruz.”
Gururla madenciyim diyorum
Lütfiye Tombak: “47 yaşındayım. Madende jeneratör bakım servisinde çalışıyorum. Çevremdekiler başta nasıl bir yerde çalıştığımı, madenin nasıl çıktığını soruyorlardı. Şimdi bile ilk kez tanıştığım insanlar ‘nasıl ya?’ diye tepki veriyor. Ama ben gururla ‘Ben madenciyim ve madende ekmeğimi taştan kazanıyorum’ diyorum.”
Kadın madende mi çalışır?
Zehra Güleç: “46 yaşındayım, eşimin işleribozulmuştu, bir işte sigortasız olarak çalışıyordum.Sigortam olsun istiyordum. Lütfiye Hanım ile durakta karşılaşıyorduk, bir gün ondan “Eğer madene işçi ihtiyacı olursa beni alır mısınız” diye rica ettim. Birkaç gün sonra aradı. 5 yıl oldu. ‘Kadın madende mi çalışır?’ diyorlar, “Madende çalışıyoruz” deyince ellerimizi görmek isteyenler bile oluyor.
Eşime inat madene girdim
Nergis Akçay: “12 yıldır çeşitli madenlerde çalışıyorum, 45 yaşındayım. Eşimin ‘yapamazsın’ telkinlerine inat ‘yaparım’ diyerek başladım. Burada çalışan kadınların tümü çok güçlü kadınlar. Kadınlar isterse her işi başarabilirler.
Ekmeğini taştan çıkaran kadınların yanındayız
Sabancı Vakfı Gn. Md. Nevgül Bilsel Safkan:“Sabancı Vakfı olarak 47 yıldır kadınlara ve kız çocuklarına fırsat eşitliği yaratmak için pek çok projeyi destekliyoruz. Kadınların çalışma hayatında var olmaları toplumsal gelişmenin olmazsa olmazı. Kadınların iş gücüne katılımının kendi sosyo-ekonomik durumlarını, ailelerini ve çevrelerini geliştirecek ve tüm toplumda etki yaratacak önemli bir değişim ve gelişimin öncüsü olacağına inanıyoruz. Günümüzde kadın çalışanların hala belirli iş kollarıyla sınırlandırıldığını görüyor ve kız çocuklarını hem eğitimlerinde hem de iş hayatında belirli kalıplara yönlendiren ön yargılara şahit oluyoruz. Tam da bu noktada kadınların toplumda var olan ‘kadın işi’, ‘erkek işi’ ön yargılarının aksine her işi layıkıyla yapabileceğini gösteren madenci kadınları ve ‘Kadınlar Işığıyla Madeni Aydınlatıyor’ projesini desteklemekten mutluluk duyuyoruz. Sabancı Vakfı olarak kurulduğumuzdan bu yana ekmeğini taştan çıkaran tüm kadınların yanındayız”.
