Dış rekabette son 10 yılın dibindeyiz

Bu köşede TL’nin reel değerlenmesi ya da reel kur endeksleri hakkında birçok analizim yayınlanmıştır. Uygulanan kur politikası nedeniyle şikayetleri giderek artan üretici ve ihracatçı kesimler açısından çözümün kurları serbest bırakmak olmadığını da her defasında vurguladım. Zaten TL’de belirgin değer kaybı olduğu dönemleri takip eden aylarda yurtiçinde enflasyonun hızlanması kaynaklı olarak ihracatçıların maliyetlerinin artması nedeniyle dış dengede kalıcı bir iyileşme sağlanamıyor. Ayrıca, bu konuda yapılan tüm çalışmaların ihracatın seyri açısından reel döviz kuru hareketlerinden çok ihracat pazarlarındaki büyüme görünümünün önemli olduğuna işaret ettiği de biliniyor.

Ekim ayında yayınlanan bir TCMB çalışmasının sonuç kısmında, “Türkiye’de ihracatın temel belirleyicisinin dış talepteki değişimler olduğu, reel döviz kuru hareketlerinin ihracat hacmi üzerindeki etkisinin ise nispeten sınırlı olduğu” belirtilmektedir. Bana göre, dünya ticaretinden daha çok pay almak ve kazanımlarımızı kalıcı hale getirmek ancak verimlilik artışı, inovasyon, yüksek katma değer ve markalaşma ile mümkündür.

Ancak, döviz kurlarında özellikle Eylül 2021’den bu yana yaşanan yükselişin ihracatçıların maliyet artışlarının çok altında seyretmesinin yanı sıra, yurtiçi imalat sanayiinde maliyetler ithal imalat ürünlerine göre yüksek oranda artmış durumdadır. Bu ise hem ihracat yapılmasını zorlaştırırken, ithal ürünlerin yurtiçinde üretilenlere göre ucuz kalmasına ve başta tüketim malı grubu olmak üzere ithalatın yüksek seyretmesine neden oluyor. Bu sorunu başka sorunlara neden olmadan çözmenin yolu kur politikası dışındaki alanlarda (maliyet kanalları) getirilebilecek destek ve teşvik uygulamalarından geçiyor olabilir. Bu bağlamda, Türkiye’nin rekabet gücünü artırmak için politika önerileri geliştirmeye çok yardımcı olacağını düşündüğüm yeni bir endeksin kamuoyuna açıklanmasını önemli buluyorum.